Mavzu: Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitali va uning samaradorligini oshirish yo’llari
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Микрокредитлар ҳажми Кредит ресурслари ажратиш миқдори
- 1.2.Bank kapitalining mohiyati va funksiyalari
- Bank kapitalining asosiy funksiyalari
| I.Karimov (ma’ruzadan)
va nihoyat, banklarning kredit operatsiyalaridan oladigan daromadlari oshishiga olib keladi. 2010 йилда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик корхоналарига кредит ресурслари ажратиш миқдорининг ўсиши, баробар 1,3 1,4 1,25 1,3 1,35 1,4 1,45 Микрокредитлар ҳажми Кредит ресурслари ажратиш миқдори 2010 yilda tijorat banklari tomonidan kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash maqsadida 2009 yildagiga nisbatan 1,4 barobar ko‘proq kredit resurslarini ajratish ustuvor yo‘nalish qilib belgilandi. Shu bilan birga, mikrokreditlarning darajasi esa 1,3 barobarga o‘sishi kutilmoqda. So‘nggi yillarda mamlakatimiz tijorat banklari hamda yangi tashkil topayotgan kredit institutlari o‘rtasida teng va beg‘araz raqobat vujudga kelmoqda. Bu esa tijorat banklari boshqaruv strategiyasining to‘g‘ri tanlanganligi, aktivlarning ishonchli joylashtirilganligi, majburiyatlarni bajarish va likvidlilikni ta’minlashda ijobiy natijalarga erishish zarurligi hamda shu asosda yuqori daromadga erishish mumkinligidan darak bermoqda. 1.2.Bank kapitalining mohiyati va funksiyalari . Bank faoliyatidagi eng muhim muammolardan bir yetarli darajadagi bank kapitali miqdorini ta’minlashdir. «Kapital» termini bankirlar uchun alohida ahamiyatga ega. Bu tushuncha birinchi navbatda bank egalari tomonidan kiritilgan va aksiyadorlik kapitalida joylashtirilgan mablag‘lar hamda taqsimlanmagan foydaga tegishlidir. Banklarga bo‘lgan ishonchni ta’minlab beruvchi tashkil qiluvchilardan biri – bank kapitalidir. Shu sababli bank kapitalining miqdori va sifati masalasi banklar uchun katta ahamiyat kasb etadi. Bank kapitalining asosiy funksiyalari . Bank kapitalining iqtisodiy mohiyatini ochish uchun birinchi navbatda uning funksiyalariga murojaat qilish zarurdir. Tijorat bankining kapitali har kunlik va uzoq muddatli faoliyatini ta’minlashda bir necha muhim funksiyalarni bajaradi. Bank kapitalining asosiy funksiyalari quyidagilardan iborat: 1. Kapital bankni «qora kunlar» dan saqlash uchun xizmat qiladi , ya’ni to bank rahbariyati tomonidan yuzaga kelgan muammolar hal etulgunga qadar, joriy harajatlarni qoplaydi. 2. Kapital, boshqa mablag‘lar jalb qilingunga qadar, bank faoliyatini boshlash uchun tashkiliy ishlarni yo‘lga qo‘yishni moliyalashtiradi, ya’ni bank uchun yer olishga, binolarni qurish yoki ijaraga olish, jihozlarni o‘rnatish va xizmatchilarni yollash uchun xizmat qiladi. 3. Kapital mijozlarning bankga bo‘lgan ishonchini oshiradi, qo‘llab – quvvatlaydi va kreditorlarni bankning moliyaviy qudratiga ishonishga undaydi . Bank kapitali shunday darajada bo‘lishi kerakki, uning hajmi, hattoki mamlakatda moliyaviy inqiroz yuz bergan taqdirda ham, mijozlarning bank xizmatlariga bo‘lgan talabini qondira olishi lozim. 4. Kapital bankning tashkiliy jihatdan kengayishini hamda yangi xizmat turlari, dasturlar va jihozlarni faoliyatga tadbiq etishni moliyaviy jihatdan ta’minlaydi. Bank rivojlanish davrida yangi xizmatlarni ko‘rsatish va yangi binolarni qurish bilan bog‘liq bo‘lgan harajatlarni qoplashi hamda risklardan himoyalanishi uchun qo‘shimcha kapitalga ehtiyoj sezadi. Qo‘shimcha kapitalning jalb qilinishi bankga bozordagi ish ko‘lamini kengaytirish va mijozlarni xizmatlar bilan ta’minlashi uchun zarur bo‘lgan yangi filiallar va minibanklarni tashkil qilish, ularni yangi binolarga joylashtirish imkoniyatini yaratadi. Konyukturaviy o‘zgarishlardan ortda qolgan va uni inobatga olaolmagan bank raqobat kurashida yutqazadi. 5. Bank kapitali bankning perspektiv kelajagini bir maromga solib turuvchi regulyator hisoblanadi . Chunki bank faoliyatini tartibga solib turuvchi institutlar ham, moliya bozori ham - bankning kreditlari va boshqa risk darajasi yuqori bo‘lgan aktivlarining o‘sish sur’ati darajasi bilan kapital hajmi o‘sish sur’ati bir maromda bo‘lishi talab qiladi. Tez sur’atlar bilan o‘sayotgan bank, ya’ni kredit va depozitlarining summasi jadallik bilan oshib borayotgan bank, tartibga soluvchi organlar va moliya bozoridan tashvish signallarini olishni boshlaydi. Ushbu signallar bank o‘z o‘sish sur’ati bilan qo‘shimcha kapitalni jalb etish sur’atini moslashtirish kerakligini bildiradi. Tegishli nazorat organlari tomonidan kapital holatining tartibga solinishi bank duch kelishi mumkin bo‘lgan risklardan himoya qilishning (o‘z navbatida mijozlarning bankga bo‘lgan ishonchini va omonatlarni sug‘urtalash davlatni tizimini yirik yo‘qotishlardan saqlab qolishning) muhim instrumentlaridan biridir. Bank faoliyatida kapital shuningdek, risklarning oldini olish va uni boshqarish vositasi sifatida qo‘llaniladi. Yüklə 0,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|