36
2-bob yuzasidan xulosa:
Bolada jins tusuhchaini paydo bo’lishi uning onglik
o’zini anglash jarayoniga balog’atga yetish jarayonida yuzaga keladi.
Bolaning
o’zini anglashi uchun unga ko’plab psixalogik jarayonlar yuzaga keladi bu esa uning
balogat davriga to’g’ri keladi. Yoshlar oʻzlarida paydo boʻlib boradigan allanechuk
istaklarni hamisha ham jilovlab ololmaydi, qarama-qarshi jinsdagi oʻz tengqurlari
oldida endi oʻzlarini noqulay his qiladigan boʻlishadi. Mana shu davrda yoshlar
oʻzlarini qiziqtiradigan ishlar bilan band boʻlsa, koʻngli odamlarga xayrixohlik bilan
toʻlib-toshib tursa, ularda jins masalalariga odatdan tashqari qiziqish paydo
boʻlmaydi. Shuning uchun yoshlardagi ijodiy mayllarni, koʻp qirrali qiziqishlarni
tarbiyalab borish, ularning jismoniy tarbiya va sport bilan shugʻullanishlarini targʻib
qilish nihoyatda muhim. Chunki jismoniy tarbiya va sport yoshlarning ortiqcha
kuch-quvvati va vaqtini band qilib, organizmning har tomonlama kamol topishiga,
baquvvat boʻlishiga yordam beradi. Ota-onalar va pedagoglar yeshlarni hurmat qilib,
ularning fikrlari bilan qiziqishlari va oʻrtoqlashishlari lozim. Odam jismonan va
ruhan balogʻatga yetganidan keyin chin muhabbat paydo boʻladi. Bunday muhabbat
oʻzaro hurmat, dunyoqarash va qiziqishlarga hamohang boʻlsa insonning hayotini
boyitadi va mustahkam oila qurish uchun negiz yaratadi.
Organizmning bir
qancha anatomik va fiziologik oʻzgarishlar natijasida biologik
jihatdan sekin-asta
voyaga yetishi hamda jinsiy jihatdan yetilib, koʻpayishga, yaʼni naslni davom
ettirishga layoqatli boʻlib qolishi. Qizlar oʻgʻil bolalarga nisbatan ertaroq balogʻatga
yetadi. Qizlarda bu davr aksari 12 — 14 yoshdan 16 — 18 yoshgacha, oʻgʻil
bolalarda 13 — 15 yoshdan 16 — 20 yoshgacha davom etadi. Jinsiy koʻpayishni
taʼminlaydigan
hamda erkak va urgʻochi organizmlarni farq
qilishga
imkon
beradigan belgilar majmui. Hayvonlarda belgilari organizmning morfologik,
fiziologik, biokimyoviy xususiyatlari, murakkab xattiharakatlari
va boshqa orqali
namoyon boʻladi. J. belgilari birlamchi va ikkilamchi boʻladi. Birlamchi jinsiy
belgilar (jinsiy bezlar, jinsiy yoʻllar va boshqalar) gametalar xosil boʻlishi va
urugʻlanishni taʼminlaydi. Ikkilamchi jinsiy belgilar (tana oʻlchami va tuzilishi,
boshi, pat yoki jun rangi, tarkibi va boshqalar) jinsiy koʻpayishda muayyan
ahamiyatga ega. Erkaklik jinsiy bezlari (urugʻdonlar) spermatozoidlar, urgʻochilik
38
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Elizaveta Aleksandrovna Karkischenko “Gender stereotiplari: o‘smirlarning
muloqot xulq-atvorida nutqni shakllantirish va ifodalash vositalari”-Nomzodlik
dissertatsiyasi. M-2013
2. G‘oziyev E. “Ontogenez psixologiyasi” nazariy eksperimental tahlil.
Toshkent2010 y
3.
Nishanova, Z.T. Rivojlanish psixologiyasi. Pedagogik psixologiya: darslik /-
Toshkent:-2018 “O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati” nashriyoti, 2018. -600 b.
4. Davletshin M.G. va boshqalar. “Yosh davrlar va pedagogik psixologiya”. - Т.:
TDPU. 2009.
5.
Eshmurodov, O., & Fazliddinova, U. (2023). OILADAGI IJTIMOIY
PSIXOLOGIK MUHITNING BARQARORLIGI TA’MINLAShDA QAYNONA
VA KELIN MUNOSABATLARINING O‘RNI .
Журнал Педагогики и
психологии
в
современном
образовании,
3(1).
извлечено
от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8259
6.
Eshmurodov,
O.
(2023).
OILAVIY
MUNOSABATLAR
BARQARORLASHSHUVIDA MILLIY QADRIYATLARNING AHAMIYATI. 0
1 2 3 4 5 6 7 8 5-sinf 8-sinf 20-15 ball 14-11 ball 10-5 ball 85 Журнал Педагогики
и психологии в современном образовании, 3(1). извлечено от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8238
7. Eshmurodov, O. (2022). ЎЗБЕК ОИЛАСИ МУСТАҲКАМЛИГИНИ
ТАЪМИНЛАШДА МИЛЛИЙ ҚАДРИЯТЛАРНИНГ ЎРНИ . Журнал
Педагогики и психологии в современном образовании, 2(6). извлечено от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/7449
8. Eshmurodov, O. (2022). ҚАЙНОНА ВА КЕЛИН ЎРТАСИДАГИ
МУНОСАБАТЛАРНИНГ БОЛАЛАР ТАРБИЯСИГА ТАЪСИРИ . Журнал
Педагогики и психологии в современном образовании, 2(6). извлечено от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/7431
39
9. Ashurova, S. (2023). SOG‘LOM PSIXOLOGIK TURMUSh TARZI
TO‘G‘RISIDAGI
TASAVVURLARINING
ShAKLLANISHI.
Журнал
Педагогики и психологии в современном образовании, 3(1). извлечено от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8314\
10. Elamanovich, E. O. (2022).
SOCIO-PSYCHOLOGICAL FACTORS
AFFECTING
THE
UPBRINGING
OF
CHILDREN
IN
FAMILY
RELATIONSHIPS. Science and Innovation, 1(4), 201-205.
11.
Eshmurodov,
O.
(2022).
ОИЛА
МУСТАҲКАМЛИГИНИ
ТАЪМИНЛАШНИНГ ИЖТИМОИЙ-ПСИХОЛОГИК ОМИЛЛАРИ.
12. Norbosheva, M. (2023). ИГРА КАК СРЕДСТВО ОВЛАДЕНИЯ
НАЦИОНАЛЬНЫХ ЦЕННОСТЕЙ В ФОРМИРОВАНИИ ЛИЧНОСТИ
РЕБЕНКА. Журнал Педагогики и психологии в современном образовании,
3(2). извлечено от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8384
13. Eshmurodov, O., &
Abdullayeva, S. (2023). ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ
САМООПРЕДЕЛЕНИЕ И ВЫБОР ПРОФЕССИИ УЧАЩИМИСЯ В
ПСИХОЛОГИЧЕСКОМ ЗНАНИИ. Журнал Педагогики и психологии в
современном
образовании,
3(2).
извлечено
от
https://ppmedu.jdpu.uz/index.php/ppmedu/article/view/8385