Mastonov Bekzod Yosh davrlar psixologiyasi Nazorat savollari

4. J.Piaje fenomenlari haqida nimalarni bilasiz?

Jean Piaget, bir necha yosh guruhning fikr-mantig'iy rivojlanish jarayonlarini tahlil qilgan Psixologiyada mashhur bir ilm-falsafiy bo'lib hisoblanadi. Uning mehnatlariga asosan, bolalar va yosh kishilar o'rtasidagi mantig'iy rivojlanishni tushuntirishga intilgan.

Piagetning muhim konseptsiyalari va fikriy yondashuvlari quyidagilardir:

Kognitiv Rivojlanishning Marta-guruh (Stage) Konsepsiyasi: Piagetning ishtirok etgan tadqiqotlar rezultatida, u to'rt marta-guruhli kognitiv rivojlanish modelini formulalashdi. Ular: sensuromotor, ilg'or, tushunarli operatsiyalar va shaxsiy operatsiyalar.
Assimilyatsiya va Akkomodatsiya: Piagetning deyarli barcha asosiy konseptsiyalari assimilyatsiya (qabul qilish) va akkomodatsiya (moslashish) muammo va dasturlarga asoslanadi. U, bolaning dunyo bilan taalluqli ma'lumotlarni qabul qilish va tushunishning, yangi ma'lumotlarga moslashishning va o'zgarishlarga moslashishning muhim qismi sifatida ko'rsatadi.
Sensoriy-motor Atrofida Ishlash: Piagetning sensuromotor martaba rasmlarini o'rganganidan so'ng, uning ishlarining boshqa joyga birlashuvini tushunib olishni qanday qilib o'rganish haqida batafsil ma'lumot beradi.
Konstruktivizm: Piaget, malakalarni o'rganishning insonning o'zini o'rganishda juda muhim bo'lib, individual tajribalar va o'rganishni qadrlantirish tajribalarini qadrlantirishning muhim ekanligini ta'kil etdi.
Jean Piagetning tajribalari bolalarning o'zlarini o'rganish va fikrlashlarini aniqlashda, o'zlarining fikrlarini rivojlanish va jismoniy-mantiqiy qobiliyatlarini tushunishda katta o'rin o'qib chiqadi. Uning konsepsiyalari, boshlang'ich ta'limning metodlarini ikki yuz yil mobaynida, psixologlar, pedagoglar va ota-onalar tomonidan qabul qilindi va ularning tadqiqotlari va amaliyoti endi ham katta e'tibor bilan o'rganilmoqda.


5.Maktabgacha yosh davrida motivasion sohadagi oʻzgarishlar va shaxsning “birinchi tugʻilishi” (A.N.Leontev) haqida gapirib bering?

Maktabgacha yosh davri, bolalar motivatsiyalari va ularning o'zgaruvchan xatti-harakatlari uchun juda kritik va muhim bir davr hisoblanadi. A.N. Leontevning "Birinchi tug'ilishi" kabi konseptsiyasi, bolalar motivatsiyasining rivojlanish jarayonlarini o'rganishda juda muhimdir.

Birinchi tug'ilishi (initial attribution) konseptsiyasi, boshlang'ich ta'lim olish jarayonida bolalar motivatsiyasining eng muhim qismi sifatida tushuntiriladi. Ushbu konseptsiya, insonning muammolarga qarshi turgan qarshilik, faol harakat yoki boshqa faolliklar uchun o'zini qanday ta'riflovchilarsiz ko'rsatishi muhimligini aks ettiradi. Bu yakunlash, insonning o'zining o'zini, boshqa insonlar, masalalar yoki faolliklar bilan bog'liq ravishda tushunishidir.
A.N. Leontevning bu konseptsiyasi, motivatsiyalarning birinchi tashqi omili bo'lib, insonlar o'zlarining muammolarini qanday ta'riflov etishganligi va ularning bu ta'riflardan qanday natijalar olishlari haqida boshqa tushunchalar tizimidir. Bu tushunchalar bo'yicha, qiziqish, qaratish, maslahat so'rish va faol harakatlar ko'rsatishni o'rganishda juda muhimdir.
Birinchi tug'ilishi, bolalarning o'zlarini shaxsiy huquq va mas'uliyati bilan bog'liq tarzda o'rganishiga, faol harakatlar ko'rsatish, istaklarini qanday moslashish va o'zlashtirilishi, o'z-o'zini o'rganish va o'z-o'zini baholashlari bilan bog'liqdir. Bu esa, bolalarning ta'limga qiziqishlarni, o'zgaruvchan huquqlarini qadrlantirishda juda muhimdir.
A.N. Leontevning "Birinchi tug'ilishi" konseptsiyasi boshlang'ich ta'limda bolalar motivatsiyasining o'zgarib turishini tushunish va boshqa insonlarning faoliyatlariga bo'yicha qanday kurashishlari, o'zgarishlari va vazifa-masalalarni hal qilishlari haqida qanday fikrlarni aks ettirish yoki shakllantirishini o'rganishda juda muhimdir.

6.