M. S. Qosimov

 
1-rasm. Investitsiyalarning tiplari. 
Nomoddiy qayta tayyorlash yoki malakasini oshirish dasturlarini 
amalga oshirish, litsenziyalar sotib olish, savdo belgilarini ishlab 
chiqarish natijasida firma ega bo‘ladigan boyliklardir. 
1.2. Makroiqtisod va investitsiyalar aloqadorligi 
 
Makroiqtisod investitsiyalarni jalb etish uchun eng avvalo muhit 
yaratadi va investitsiya jarayonini rag‘batlantiradi. Makroiqtisodiy 
nazariyada investitsiyalar - I, uy xo‘jaliklarining isteʼmol xarajatlari - 
C, hukumat xarajatlari - G hamda sof eksport xarajatlari - Xn bilan 
birga jami xarajatlarni (jami talab) tashkil yetadi yoki uning bir qismi 
deb qaraladi. Yaʼni:
YaMM = C+G+I+Xn 
Investitsiyalar 
Real investitsiyalar 
инвестициялар 
Moliyaviy investitsiyalar 
InInvestitsiyalarциялар 
Ishlab chiqarish, servise, 
infrastructuralar, transport va h. 
Obligatsiyalar, veksellar, 
aksiyalar, va h. 

---

6 
Investitsiya mablag‘larining asosiy manbai bo‘lib yopiq iqtisodiyot 
sharoitida mamlakatdagi uy xo‘jaliklari jamg‘armalari – S hamda 
hukumat jamg‘armalari -Sg hisoblanadi. 
S = S + Sg 
Ochiq iqtisodiyot sharoitida bunga xorijga chiqariladigan mamlakat 
ichki jamg‘armalari bilan xorijdan investitsiyalar va kreditlar 
ko‘rinishida kirib keladigan jamg‘armalar o‘rtasidagi farq - 
Sn
ham 
qo‘shiladi:
S = S + Sg+Sn 
Investitsiyalar hajmidagi u yoki bu manba ulushi mamlakatning 
iqtisodiy rivojlanish darajasiga, mamlakatdagi daromadlar darajasiga, 
ijtimoiy tuzilmaga, amalga oshirilayotgan iqtisodiy vazifalar, iqtisodiy 
siyosat strategiyasiga bog‘liq. 
Investitsiyalar hajmini belgilovchi asosiy omillar foiz stavkasi va 
kutilayotgan o‘rtacha foyda meʼyori hisoblanadi. Iqtisodiyotga 
qilinadigan investitsiyalar hajmi foiz stavkasiga teskari proporsional 
kattalik hisoblanadi. 
Investitsiyaga talab funksiyasi quyidagi ko‘rinishga ega: