kitabxanaların təşkili və onlar üçün alınacaq kitablar haq-
qında tövsiyələr vermişdir. Bu illərdə kitabxanalarda fondun
komplektl
əşdirilməsi və onun idarə edilməsində müəyyən
p
ərakəndəlik mövcud olmuşdur ki, bu da həmin illərdə
kitabxanalarda istifad
ə edilən təsnifat cədvəllərinin tez-tez
d
əyişməsi və yeniləri ilə əvəz olunmasıyla bağlı olmuşdur.
Mövcud p
ərakəndəliyi aradan qaldırmaq və texniki kitabxa-
nalardan istifad
əni vahid şəklə salmaq məqsədilə “Azərneft”
Komit
əsi 7 avqust 1928-ci ildə ayrıca sərəncam (317 nömrəli
əmr) imzalamışdır. “Texniki Kitabxanalardan istifadə etmək
qaydaları” adlı bu sərəncam “Azərneft” in tərkibində fəa-
liyy
ət göstərən kitabxanaların vahid qaydada idarə edil-
m
əsində mühüm rol oynamışdır.
1924-cü ild
ə respublikamızın neft sənayesi müəssisə-
l
ərində «Neftçilər” klubu təşkil edilmiş və “Azərneft” in
t
ərkibində fəaliyyət göstərən texniki kitabxanalara rəhbərlik
bu mü
əssisəyə tapşırılmışdır.
XX
əsrin 20-ci illərində ölkədə neft sənayesinin
inkişafında maraqlı olan keçmiş ittifaq rəhbərliyi Azərbay-
canda v
ə Şimali Qafqazda neft hasilatını artırmaq məqsədilə
bir sıra elmi-tədqiqat müəssisələrinin yaradılmasına səy
göst
ərmişdir. Belə ki, 1927-ci ildə Bakıda və Qroznıda Neft
Elmi-T
ədqiqat İnstitutunun yaradılması haqqında keçmiş
SSRİ Xalq Komissarları Soveti qərar qəbul etmişdir. Bu
q
ərara əsasən 1929-cu ildə Bakıda Azərbaycan Elmi -Təd-
qiqat İnstitutu, 1930-cu ildən isə Azərbaycan Neft Maşınqa-
yırma Elmi-Tədqiqat İnstitutu fəaliyyətə başlamışdır. Azər-
baycan neft s
ənayesi müəssisələrinin bazası əsasında yara-
dılan bu elmi-tədqiqat müəssisələrinin hər birində qapalı
23
xarakter daşıyan kiçik həcmli texniki kitabxanalar da təşkil
edilmişdir. Bu kitabxanalar sonrakı illərdə neftçıxarma, neft
emalı və neft maşınqayırma sənayesində çalışan neftçi fəhlə,
müh
əndis və texniki işçilərə kitabxana-biblioqrafiya xidmə-
tind
ə mühüm rol oynamışlar. Bütün bunların nəticəsi olaraq
1928-ci ild
ə respublikanın Mərkəzi Texniki Kitabxanasından
başqa ayrı-ayrı müəssisələrdə 27 texniki kitabxana fəaliyyət
göst
ərmişdir. Bu illərdə neft sənayesində aparılan quruculuq
işləri, bir sıra neft istehsalat idarələrinin, elmi-tədqiqat insti-
tutlarının yaranması, yeni texnika və texnologiyaların tətbiqi,
kitabxanaların yeni texniki ədəbiyyatla komplektləşdirilməsi
v
ə digər amillər respublikamızda neft istehsalına da müsbət
t
əsir göstərmişdir. Bütün bunlarla yanaşı 1929-cu ildə Ali
Xalq T
əsərrüfat Şurası bütün istehsalat müəssisələrindən
t
ələb edirdi ki, ayrı-ayrı istehsalat sahələrində fəhlələrin,
texnikl
ərin və mühəndislərin ixtisaslarını artırmaq üçün
fabrik-
zavod kitabxanaları təşkil edilsin.
1930-cu ild
ə “Azərneft” idarəsinin 1456 və 1986 nöm-
r
əli əmrləri ilə «Neftçilər” klubunun tərkibində olan kitabxa-
naların əsasında neft sənayesinin Mərkəzi Texniki Kitabxa-
nası təşkil edilmişdir. Bu kitabxananın təşkili neft sənayesi
mü
əssisələrində çalışan fəhlələrin, mühəndislərin, texniki
işçilərin texniki ədəbiyyata olan tələbatının ödənilməsinə,
kadr t
ərkibinin möhkəmləndirilməsinə mühüm təsir göstər-
mişdir. Aparılan tədqiqatlardan məlum olur ki, kitabxananın
1932-ci ild
ə 12 nəfərlik ştatı, 35 min nüsxə fondu və 4000-
d
ən çox oxucusu olmuşdur. [5. 40]
Xalq t
əsərrüfatının bütün sahələrində texniki kitabxana
şəbəkələrini inkişaf etdirmək məqsədilə 1931-ci il mayın 25-
24
d
ə keçmiş ÜİK(b) P MK-i “İstehsal-texniki təbliğatın qoyu-
lu
şu haqqında” qərar qəbul etmiş və bu qərar əsasən 1932-ci
ild
ə isə “Azərneft” Birliyinin “İstehsalat-texniki təbliğat böl-
m
əsi″ yaradılmışdır. Qısa müddət ərzində Mərkəzi Texniki
Kitabxana v
ə Texnika evi istehsalat texniki təbliğat bölmə-
sinin t
ərkibinə keçirilmişdir. Ölkədə texniki ədəbiyyata olan
t
ələbatı ödəmək məqsədilə 1931-ci ildə yaradılmış “Azər-
neftn
əşr” neftə dair kitabların və texniki ədəbiyyatın nəşri
sah
əsində mühüm işlər görmüşdür. “Azərneft” Birliyinin
texniki kitabxanaları ilə sıx əlaqə saxlayan “Azərneftnəşr”
30-cu ill
ərin əvvəllərində elm və texnikanın nəzəri və təcrübi
m
əsələlərinə dair geniş çeşidli kitablar çap etmişdir. Nəş-
riyyatın illik planlarında əsas yeri neft sənayesinin inkişafına
dair kitablar tuturdu. N
əşriyyat qabaqcıl mühəndis və texniki
işçilərlə sıx əlaqə saxlamış, onların iş təcrübəsinə geniş yer
vermişdir. Nəşriyyatın çap etdiyi kitabları mövzu və tipoloji
c
əhətdən təhlil etdikdə məlum olur ki, bu nəşrlərin böyük
hiss
əsini neft quyularının istismarı, neftin emal edilməsi və
neft s
ənayesi sahəsində qabaqcıl iş təcrübəsi təşkil etmişdir.
Bu kitablara misal olaraq A.
Qafarovun “Neft quyularının
t
əmirarası müddətinin uzadılması və məhsuldar işlənməsi
uğrunda”, “Neft və qaz quyuları qazmaçısı”, İ.Bünyadovun
“Neft
ayırma zavodunun çilingərlərinə kömək” və b. göstər-
m
ək olar. Ümumiyyətlə, “Azərneftnəşr” in 30-cu illərdə nef-
t
ə dair elmi, təcrübi və metodiki ədəbiyyatın nəşrində böyük
rolu olmuşdur. Bu illərdə respublikamızın neft sənayesində
f
əaliyyət göstərən 28 texniki kitabxananın komplektləşdirmə
m
ənbəyi əsasən “Azərneftnəşr” olmuşdur. Qeyd edilməlidir
ki, 1931-ci ild
ə bu kitabxanaların kitab fondu 10 min nüsxə,
25
Dostları ilə paylaş: |