368
Atımı vuraram sıldırım dağa,
Meydanda gəzərəm həm sol, həm sağa,
Düşməni salaram əldən ayağa,
Məni görçək “gəldi əcəl” deyərlər.
Dava günü at sürərsəm meydana,
Yerdən toz qovzanar çatar dumana,
Aslan tək dırnağım boyanar qana,
Yürüşümə “cəngü–cədəl” deyərlər,
Yüyürsəm hər zaman yağı-köffara,
Ağ günün onların eylərəm qara,
Meydanıma gələn güclü sərdara,
Məni tanıyanlar «cahil» deyərlər.
Eyvaz sözünə son qoyub Dəli Həsənlə Arzulumda Cəfər
paşanın dağından ördək, qaz gətirməyə yollandılar.
Söyləyən: Əfşar
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
369
KOROĞLUNUN TÜRKMƏN SƏFƏRİ
Aşıq Cünun Türkmənistan səfərindən qayıtdıqdan sonra Ey-
vazın yaraşığını, igitligini və ərdəmini Koroğluya bildirdi. Ocağı
kor olan Koroğlu ki, belə bir igidi tapıb özünə oğul eləmək
qəsdindədir aşıq Cünunun sözlərini eşidib öz-özünə dedi:
–Haradasa gedib onu gətirib özümə oğul etməliyəm.
Koroğlunun bir adəti varıydı, hər vaxt dəliləri bir yerə toplamaq
istəsəydi, bir nərə çəkərdi. Koroğlu Eyvaz barədə olan fikrini hamıya
bildirərək onların da fikrini öyrənmək üçün bir nərə çəkdi. Dəlilər
qaçaraq gəlib onun dövrəsinə toplaşdılar və «Buyuruğun nədir?» –
deyə soruşduqda Koroğlu sazı bağrına basaraq dedi:
Gəlin, gəlin, dəlilərim, başıma,
Sizə görə söz–söhbətim var mənim.
İstiirəm siz ilə məsləhətləşəm,
Bilirsiz ki, bir həsrətim var mənim.
Aşıq Cünun gedib gəzib dünyanı,
Ərzurumu, bütün Azərbaycanı,
Türkmənlərdə görüb bircə cavanı,
Onu gətirmək niyyətim var mənim.
Ardıyca gedərəm mən eldən-elə,
Eyvazı taparam, tutaram dilə,
Oğul edib gətirrəm Çənlibelə,
Gəlməsə, gücüm–qüdrətim var mənim.
Dəlilər Koroğlunun sözünü eşitdilər. Aşıq Cünunu gətirməyə
gedən dəlilər: – Aşıq Cünunun sözü düzdür- deyə, – Koroğlunu
Eyvazı gətirməyə getməyə daha artıq qurşadılar. Koroğlu dəlilərlə
artıq danışıqlar apardıqdan sonra gecəni yataraq sabah səhər tezdən
Türkmənistana yollanmaq qərarına gəldilər. Gecə yatmalı vaxt
oldu. Koroğlu Aşıq Cünunu çağırıb dedi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
370
–Aşıq Cünun, səhər çağı mən gün çıxar–çıxmazda yola düşmə-
liyəm, məni yuxudan oyatmaq sənə baxır.
Aşıq Cünun «Baş üstə» dedi. Koroğlu öz yatağına getdi. Aşıq
Cünun səhər çağı Koroğlunu oyadacağı üçün gecə yatmamalıydı.
Onun oyaq qalmağını görən gözətçilərdən biri:
–Aşıq, niyə yatmamısan? – soruşduqda aşıq cavab verdi:
–Səhər çağı gün çıxmamış Koroğlunu oyadacağam. Ona görə
gedib yatmamışam.
Dəli dedi:
–Sənin qaçmağının acığı Koroğlunun canından çıxmayıbdır.
Özünü oyatmağı sənə tapşırdıqda, şübhəsiz, səni incitməyə bir
mahna axtarır! Dua elə, sən çağıranda oyansa da, özünü yuxu-
luluğa vurub sonra «Məni oyatmadın» deyə, səni incitməsin.
Koroğlunun qəsdi belə bir zad olmasaydı da, bu söz aşıx Cü-
nunu qorxutdu. Aşıq Cünun gecəni ayıq qalaraq bu sözləri tərən-
nüm edirdi:
Sən mənə kömək ol, qadir Allahım!
Bu gün tez yuxudan dura Koroğlu.
Qorxusundan çıxar göylərə ahım,
Qoyma qulağımı bura Koroğlu.
Deyirlər, acıqlı, yaman halı var,
Qüdrəti var, cəlalı var, malı var,
Durmasa başımın qalma-qalı var,
Basacaqdır məni gora Koroğlu.
Arzum budur, oyanarkən şad olsun,
Gözü aydın, ağzı dolu dad olsun,
Qoymaginən mənimlə o yad olsun,
Durcaq dar ağacın qura Koroğlu.
Nəhayət, dan ulduzu çıxdı, hava işıqlandı. Aşıq Cünun Koroğ-
lunu oyatmağa gəldi. Bir dönə çağırdıqda oyandı. Koroğlu ya-
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
371
raqlandı, sazını da götürüb Qıratın belinə qondu və bir nərə ilə
dəliləri öz dövrəsinə topladı. Sonra Aşıq Cünunu yaxına çağırıb
neçə sikkə qızıl ona verərək soruşdu:
–Aşıq Cünun, sən Türkmən ölkəsinə getmisən. De görüm, mən
hansı yoldan getsəm oraya tez çataram?!
Bu sorğunu eşidən Aşıq Cünun Koroğludan icazə alıb yolların
necə olduğunu saz ilə söyləmək istədi və sazı kökləyib başladı:
Çənlibeldən Türkmənə gedəndə,
Əvvəl çatar Ərcistana, Koroğlu.
Dörd yana ayrılır yol Ərcistanda,
Hər biri gedir bir yana, Koroğlu!
Məğribdən gedən yol çox-çox yavıxdır,
Amma ordan getmə, xətəri çoxdur,
Dağdır–daşdır, qardır–qışdır, soyuxdur,
Dağlar batıblar dumana, Koroğlu!
Yol gedir Təbəristanda üç olur,
İkisi düz gedir, biri piç olur,
Düz gedənlər gedir-gedir heç olur,
Gedir çatır biyabana, Koroğlu!
Tutub getməlisən o ayrı yolu,
O yol ilə gedir ticarət malı,
O yoldan üzülməz karvanın dalı,
Uzaqdır isə Türkmana, Koroğlu!
Aşıq Cünun deyir, budur nişana,
Ondan sağ yol dönür gedir Kirmana.
Sol caddədə görsən tanış, bigana,
Hər sirrin var söylə ona, Koroğlu!
Koroğlu haralardan keçəcəyini Aşıq Cünundan öyrəndi. Sonra
sazı kökləyib dəlilərə xitabən söylədi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
372
Dəlilərim, mən gedirəm, gəlincə,
Can kimi saxlayın bu Çənlibeli!
Mən gedirəm xan Eyvazın dalınca,
Can kimi saxlayın bu Çənlibeli.
Dəli Həsən görsün dəlilər sanı,
Yumuq Əhməd, sənə verrəm fərmanı,
Gündə yeyin üç yüz şişlik biryanı,
Can kimi saxlayın bu Çənlibeli.
İstər orda mətləb gələ əlimə,
İstərsə gəlməyə, gedəm ölümə,
Tapşırığım budur hər bir dəlimə,
Can kimi saxlayın bu Çənlibeli.
Mənim başım sevdalıdır, qallıdır,
Hər kimsənin vəzifəsi bəllidir,
Sizə böyük bu gün İsaballıdır,
Can kimi saxlayın bu Çənlibeli.
Koroğlu tapşırıqlarını da bitirdi və dəlilərlə vidalaşıb Qıratı sürdü.
Qırat sıldırım qayalardan sıçrayıb yel kimi Çənlibeldən uzaqlaşdı və o
qədər çəkmədi ki, Çənlibeldən baxanların gözündən itdi. Qırat quş
kimi uçurdu başı uca, il başabaş qarlı dağları arxada qoyurdu, daşqın
çaylardan üzüb süvüşürdü. Gəlhagəl, günlərin birində bir kəndə çatdı.
Koroğlu həm özü, həm də Qırat çox yorğunudu. Buna görə Koroğlu
bir qapını döyüb orada dincəlmək istədi. Bir qarı arvad qapını açdı.
Koroğlu: “Bura kimin evidir” deyə, soruşduqda qarı dedi:
– Bura mənim evimdir. Məndən başqa bir adam burada yaşamır.
Koroğlu qarı arvada dedi:
–Mən bir qərib yolçuyam, ac və yorğunam. Bu gecə bu evdə
qonaq olmaq istəyirəm.
Qarı cavab verdi:
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Dostları ilə paylaş: |