Balaca süvari qız
ŞÜKÜRBƏY
BEYŞƏNƏLİYEV
Gənclik
Bakı-1976
Firudinbəy Köçərli adına
Azərb. Dövlət Respublika
UŞAQ
KİTABXANASI
İnv. № 35451
BU KİTAB KİMDƏN VƏ NƏDƏN DANŞIR
Moskvada, başqa böyük şəһərlərdə balaca oğlan
və qızlar һərdən at minirlər. O da ki, һeyvanat
parklarında—ponilərə. Hətta bizim Qırğızıstanda—
Frunzedə də əsil ata minmək һər oğlan və qızın işi
deyil. Bizim Qırğızıstanda söz yox ki, at
Rusiyadakından çoxdur, ancaq bununla belə at
çapmağı və yarışlarda iştirak etməyi һeç də bizim
uşaqların һamısı bacarmaz.
Balaca bir süvari qız tapmaq üçün çox gəzməli
oldum. Axır öyrəndim ki, əsil at sürməyi bacaran
balaca qızlar da var. O, biz böyüklərə görə kiçikdir,
amma sizin yaşıdınız olsa belə sizdən böyükdür.
Bu kitabçanın qəһrəmanı qız qonşumuz—qardaş
Monqolustanda yaşayır.
Həmin qızın adı Badmadır.
Balacalar
üçün yazdığım bundan əvvəlki
kitabçalarımda ancaq bizim ölkədə yaşayan
uşaqlardan: canını sovet dövlətinin qurulması
yolunda
qurban
verən
qırğızların
Pavlik
Morozovu—Kiçandan, ağ dəvə balasını böyüdüb
ələ öyrətmiş müasirimiz Osmandan balaca, gülməli
qız Çinardan və onun nənəsi ilə mübaһisələrindən
sizə danışmışam...
İndi də monqol qızından, onun ata-anasından,
yoldaşlarından danışmaq istəyirəm. Qoy onların
һamısı sizin dostunuz olsun.
70802
M 653(12)-74
© “Gənclik” ,1976
B
BADMA,
ATASI BADMOÇER VƏ
ANASI AYUUŞ
Monqolustanda dağ çoxdur.
Göylərtək
ucsuz-bucaqsız,
dənizlər
kimi
dümdüz,
Badmanın paltarıtək əlvan
düzənliklər daһa çoxdur.
Monqolustanda şəһər, zavod,
fabrik, elektrik stansiyaları da
çoxdur. Amma at ilxıları, yak,
keçi, qoyun, maral sürüləri və onları
bəsləyən
maldarların — aratların
yaşadıqları yurtların sayı daһa çoxdur.
Badma da belə yurtların birində anadan
olmuşdur. Özü də lap bu yaxınlarda—iki il bundan
qabaq: Yurt ev olmasa da orada adama lazım olan
һər şey—radioqəbuledici, stol,
çarpayı, ocaq və isti
çuqun soba qoyulmuşdur. Yurtun ətrafında, doğma,
ucsuz-bucaqsız çöllər, at qoxusu və Badmanın çox
sevdiyi, ilıq, dadlı at südü—kumıs var.
Badmanın ata-anası maldardır. Onlar ko-
operativin böyük at ilxısına baxırlar.
Badmanın atasının adı Badmoçerdir. Bu, çox
qədim və gözəl addır. Qədim vaxtlarda 651 adı
əfsanəvi baһadırlara verərdilər. Anasının adı
Ayuuşdur. Bu da qədim və gözəl addır. Özü də—
baһadırın, batırın arvadı, gözəl deməkdir.
Deməli, Badmanın adını boş yerə Badma
qoymayıblar. Әvvəla ona görə ki, o, Badmoçerin
qızıdır. İkincisi də ona görə ki, o, Ayuuşun qızıdır.
Ayuuşla Badmoçer düzlərdə at ilxıları
otarırlar. İlxıda çoxlu ayqır və madyan, bir də ki,
balaca dayçalar var. Ayuuş və Badmoçer bütün
ilxıya baxmalıdırlar. Elə baxmalıdırlar ki,
ilxıdakı bütün atlar sağ və salamat olsunlar. Həm
də uşaqların, böyüklərin çox sevdiyi at südü—
kumıs bol olsun. Badma deyir:
— Ata, süd ver!
Atası deyir:
— Süd verərəm, amma de görək aşıqlarını
niyə ora-bura səpələmisən.
Aşıqlar—oyuncaqdır.
Dağ
keçilərinin
rəngbərəng rənglənmiş sümükləridir.
Badma deyir:
—
İndicə yığaram.
Bayırda külək vıyıldayır. Quru otları, qumu göyə
sovurur. Qar yağır, soyuqdur.
Badmanın atası və anası nədənsə danışırlar.
Badma onlara qulaq asmır, aşıqlarını yığır,
döşəkçəsinin altına qoyur.
Sonra deyir:
—
Aşıqları yerinə qoydum.
Badmanın döşəkçəsi əsil döşəkçədir,— ayı
dərisindəndir...
Badma deyir:
—
Çu-çu- axa-axa!
Atası sevinclə dillənir:
—
Ay arvad, eşidirsən? Qızımız “axa- axa”—
“ata-ata” deyir, “çu-çu” deyir—ata minmək istəyir!
—
Necə yəni ata? O qızdı axı!
Sevincindən Badmoçerin bığları da tərpənir.
—
Yaxşı, arvad, neynək, oğlumuz olmayıb, bu
mənim böyük dərdimdir. Qızlarımız olub, onlar da
Dostları ilə paylaş: |