KiÇİk qafqazin tektonik quruluşu və onun müASİr strukturu

Lök-Qarabağ zonası Kiçik Qafqaz qırışıqlıq sistemində kontinental qabıqda formalaşmış daxili ada qövslərinin analoqudur. Şimal-şərqdə o Kür dağarası çökəkliyinin molassları ilə, cənub-qərbdə Göyçə-Həkəri tikiş zonası ilə məhdudlanmışdır. Zonanı təşkil edən strukturlar Lok, Allahverdi, Şəmkir, Murovdağ horst-antiklinorilər, Daşkəsən və Qalakənd qraben-sinklinorilərindən ibarətdir. Zonanın quruluşunda həmçinin eninə çökəkliklər də iştirak edir. Onlara Bolnisi, Qazax, Ağcakənd, Xocavənd, Qoçaz və s. aiddir.

Zonanın geoloji quruluşunda əsasən mezozoy yaşlı vulkanogen və çökmə-vulkanogen komplekslər iştirak edir və şimal-qərb istiqamətində uzanır. Erozion kəsilişlərdə isə özülün süxurları iştirak edir. Zonanın şimal hissəsi Kiçik Qafqaz önü çökəkliyin kaynozoy yaşlı çöküntülərinin altına gömülür, cənuba doğru çevrilmiş qırışıqlıqlar əmələ gətirən cənub-qərb qanadı isə Murovdağ üstəgəlməsi boyu Göyçə-Həkəri zonasının komplekslərinin üzərində yatır.

Qazax çökəkliyi Ağstafaçayın hövzəsində yerləşərək, orta yura çöküntülərilə dolmuş Alaverdi və Şəmkir qalxmalarını ayırır. Bu zonada üst yura çöküntüləri nazik zolaq şəklində onun şimal-şərq hissəsində, Şəmkir antiklinorisilə qovuşma sahəsində məlumdur.

Aşağı yura çöküntülərindən kellovey-aşağı Oksford, orta Oksford-aşağı kimmeric və üst titon çöküntüləri ayrılır. Litoloji tərkib lateral üzrə dəyişir və tərkibi normal-çökmə süxurlardan – gillərdən, qumdaşlarından və alevrolitlərdən tufogen əmələgəlmələrə (tufqumdaşları, tufalevrolitlər və xırda qırıntılı tufbrek-çiyalar) qədər dəyişir. Qalınlığı 350 m-ə qədərdir. Onlarda ammonit, braxiopodlar və s. müəyyən olunmuşdur. Orta Oksford-aşağı kimmeric çöküntüləri fasial tərkibinə görə fərqlənir. Beləki Alaverdi və Şəmşəddin qalxmalarında vulkanogen, vulkanogen-çökmə, karbonat süxurları yayılmışdır, Şəmkir qalxmasında isə karbonatsız fasiyalar qeyd olunur. Üst titon çöküntüləri karbonat fasiyası ilə təmsil olunmuşdur və qırıntılı, qumdaşlı əhəngdaşlarından, əhəngli gillərdən, mergellərdən ibarətdir.

Kiçik Qafqazın