28
eşyaları, yasadışı gösterilere katılmak ve güvenlik güçlerine görevi yaptırmamak için direnme
suçlamalarının delili olarak kullanılmaktadır.
80
Üçüncüsü, Twitter ve Facebook gibi sosyal medya
hesapları yasadışı gösterilere katılma suçlamasının delili olarak gösterilmektedir.
81
Dördüncüsü,
tıbbi personel ve tıp öğrencileri hakkında protestolara katılmış kişilere tıbbi yardımda
bulunmaları sebebiyle “suçluyu kayırmak” suçlamasında bulunulmuştur.
82
Bu çerçevede
doğrudan Tabip Odalarına açılmış davalar da bulunmaktadır. Örneğin Hatay ve Ankara tabip
odalarının düşürülmesi için Sağlık Bakanlığı dava açmıştır.
83
Bu uygulamaların tümü, devlet otoritesi tarafından yasadışı olarak algılanan gösterilere katılan
herhangi birini potansiyel suçlu olarak gören genel bir kültüre işaret etmektedir.
84
Savcılar, barışçıl göstericileri suç zemini addetmek için 2911 sayılı yasadan
85
kamu görevlisine
direnme suçuna
86
, terörle ilgili suçlamalardan
87
mala zarar verme
88
, hakaret ve yaralamaya
89
kadar çok çeşitli kanun hükümlerini kullanmaktadırlar. Kişinin yasadışı sayılan gösteride
80
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/20645 İddianame, 2013/167585 Soruşturma, 2013/62098 Esas
nolu iddianame; İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/56175 nolu 08.11.2013 tarihli iddianame. Savcı-
nın ifadesi: “şüphelilerin deniz gözlüğü ve gaz maskeleri ile Taksim’de bulunan bir havuza yüzmek ama-
cıyla gelmedikleri amaçlarının olay çıkarıp güvenlik kuvvetleriyle çatışmaya girme amacı taşıdığı…”
81
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/1959 İddianame, 2013/96961 Soruşturma, 2014/6264 Esas nolu id-
dianame; İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/3115 İddianame, 2014/25504 Soruşturma, 2014/10730
Esas, nolu iddianame (“Taksim Dayanışma Davası”) İzmir Tweeter Davası “Suç: Tweet Atmak Mağdur: Baş-
bakan” http://www.bianet.org/bianet/siyaset/153600-suc-tweet-atmak-magdur-basbakan (Erişim tarihi:
22.11.2014).
82
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/20645 İddianame, 2013/167585 Soruşturma, 2013/62098 Esas,
nolu iddianame
83
Bakınız Gezi’den Tabip Odalarına Kalan Yargılamalar Toplum ve Hekim Özel Sayısı Mayıs-Haziran 2014
- Cilt: 29 - Sayı: 3 http://www.ttb.org.tr/th/32014/index.htm (Erişim tarihi: 22.11.2014).
84
“Taksim Dayanışma Davası” İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/1959 İddianame, 2013/96961 Soruş-
turma, 2014/6264 Esas nolu iddianame (Savcının ifadesi: “Taksim Gezi Parkındaki bazı ağaçların sökül-
mesi üzerine söz konusu yerde AVM inşa edileceği düşüncesiyle başta Taksim Dayanışma Platformu, bi-
lahare bölücü ve marjinal yapılanmalar olmak üzere bir çok sivil toplum kuruluşları tarafından, “parkımızı
vermiyoruz, kışla - AVM istemiyoruz “ adı altında eylemler düzenlenmeye başlandığı..” “neticede masu-
mane başlayan Taksim Yayalaştırma projesine karsı durusun zamanla marjinal gruplar ile terör örgütle-
rinin provokasyonlarına zemin hazırladığı belirlenmiştir.”); İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/3115
İddianame, 2014/25504 Soruşturma, 2014/10730 Esas, nolu iddianame ; Hakkari Cumhuriyet Başsavcılığı
2008/544 Soruşturma, 2008/417 Karar nolu ve 17.03.2008 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararı (Cü-
neyt Ertuş davası ile ilgili olarak savcının ifadesi: “Tüm bu iddiaların (kötü muamele iddiaları kastediliyor)
yapılan yasadışı eylem ve söylemleri gölgede bırakarak terör örgütü lehine propaganda amacı taşıdığı,
olayın provoke edildiği, çeşitli görsel ve işitsel basın ve yayın organlarına kimliği belirsiz kişilerce servis
yapılarak infial uyandırma amacı güttüğü…”)
85
Akgöl ve Göl/Türkiye, Ahmet Akman/Türkiye, Arpat/Türkiye, Balçık ve diğerleri/Türkiye
86
Abdullah Yaşa/Türkiye, Dur/Türkiye, Kemal Baş/Türkiye
87
Abudllah Yaşa/Türkiye, Taşarsu/Türkiye, Turan Biçer/Türkiye
88
Ahmet Akman/Türkiye
89
Dur/Türkiye
29
bulunması dahi tek başına suçlayıcı bir delil olarak kullanılabilmektedir.
90
İddianamelerde
karşılaştığımız bu tarz yargısal uygulamalar, hükümete karşı gösterilere katılmayı düşünen kişiler
için kayda değer derecede korkutucu etki yaratmakta ve demokratik bir toplumun olmazsa
olmaz bir koşulu olan hükümet karşıtı barışçıl gösteri hakkını zayıflatmaktadır.
91
4.3.3. Barışçıl Göstericilerin Cezalandırılması
Barışçıl göstericileri suçlamaya yönelik yargısal uygulamaların ortaya çıkardığı bu endişe
verici tablo içinde olumlu değerlendirilebilecek bir nokta, 2911 sayılı yasaya muhalefetten
yargılanan kişilerin beraatine hükmeden mahkeme kararlarının varlığıdır. Bu durum, Ataman
Grubu kararları kapsamında Ek 3’te yer alan tabloda da görülebilmektedir. Ataman grubu ile
ilgili, beraat kararlarının daha çok 2911 sayılı yasa kapsamında yapılan yargılamalarda verildiği
gözlemlenmektedir. Ancak, mahkemeler, savcılar tarafından hazırlanan iddianameleri iade etme
yetkilerini kullanmak yerine 2911 temelli davalarda yargılama yaparak toplanma özgürlüğü
haklarının ihlaline yine de katkıda bulunmaktadırlar. AİHM de tüm yargılama sürecini 11. madde
ihlali olarak değerlendirmektedir.
Yargı göstericiler aleyhine 2911 dışında da yasa maddeleri kullanarak yargılama yoluna
gitmektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi Adalet Bakanlığı’nın Sezgin Tanrıkulu’nun soru
önergesine verdiği yanıt, 2009-2012 arasında kamu görevlilerine direnme suçundan
yargılananların sayısını 41,500 olarak vermektedir. Kamu görevlisine direnme suçu için daha ağır
cezalar getirme konusunda Ekim 2014’te İç Güvenlik Paketi kapsamında yapılan tartışmalar, şayet
toplantı ve gösteri hakkının korunması konusundaki iyileştirilmelere derhal gidilmezse barışçıl
gösterilerin cezalandırılması üzerinde mevcut durumdan da kötü etkiler yaratabilecektir.
Göstericilerin yargılanmalarına dayanak olan kanun hükümleri, terörle mücadele yasalarından,
Türk Ceza Kanunu’nun mala zarar verme ve yaralama suçu ile ilgili hükümlerine kadar
uzanmaktadır. Örneğin, 17 Mart 2014 tarihinde, Taksim Dayanışma Platformu’nun yirmi altı
üyesi “terör örgütü kurmak ve yönetmek” suçuyla itham edilmiştir. Bu iddianame, ilk derece
mahkemesi tarafından kabul edilmiş ve yargılama halihazırda devam etmektedir.
Sonuç olarak, Ataman Grup kararlarındaki beraat hükümlerine rağmen, barışçıl göstericiler,
yalnızca bir gösteriye barışçıl bir şekilde katılmaları sebebiyle, eğer bu gösteri otoritelerce
yasadışı sayıldıysa, pek çok ceza hükmü kapsamında cezalandırılma riskiyle karşı karşıya kalmaya
devam etmektedirler.
90
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/1959 İddianame, 2013/96961 Soruşturma, 2014/6264 Esas nolu id-
dianame; İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/3115 İddianame, 2014/25504 Soruşturma, 2014/10730
Esas, nolu iddianame (“Taksim Dayanışma Davası”)
91
Bu değerlendirmelerin tümü yalnızca yukarıda referans verilen iddianame örneklemine dayanmaktadır.