24
bilinmemektedir. Ayrıca, bahsedilen disiplin cezalarının en ağırının 24 ay süreyle görevden
uzaklaştırma olduğuna dikkat çekmek gerekir. Sunulan bilgilere baktığımızda hiçbir polis
memuru, Emniyet Teşkilatı Kanunu 82. maddede sayılan meslekten uzaklaştırma ya da kamu
görevinden uzaklaştırma gibi daha ağır disiplin cezalarına çarptırılmamıştır.
Temmuz 2014 tarihli Eylem Planı’nda, yasadışı ve AİHS’e aykırı davranan polis memurlarının teşhis
edilmesi için sistemli çalışmaların devam ettiğini gösteren güçlü emarelere rastlanmamaktadır.
Bir milletvekilinin, İzmir’de bir kadının saçını çeken ve başka bir kadına copla vuran polis
memurlarına ilişkin
58
5 Haziran 2013 tarihinde verdiği soru önergesine cevap olarak, İçişleri
Bakanlığı, disiplin soruşturmalarının devam ettiğini belirtirken, soruşturma devam etmesine
rağmen, polislerin son çare olarak fiziksel güç kullandığını da eklemektedir.
59
Olay sonrası denetimin olmaması ve yüksek rütbeli polis memurları da dahil olmak üzere
sorumluların, disiplin yaptırımlarına uğramamaları, polis tarafından kuvvet kullanımının
işkence, insanlık dışı ve alçaltıcı muamele yasağına ve yaşam hakkı ihlaline sebep olabildiği
düşünüldüğünde endişe vericidir.
Dört farklı ilde katıldıkları gösterilerde ölen dört kişinin ölümlerine ilişkin bulgular, orantısız
güç kullanımının kasıtlı ya da en iyi ihtimalle aşırı ölçüde tedbirsiz olduğunu göstermektedir.
60
Polis memurlarının, son zamanlarda, kimlik numaralarını saklamaları
61
ve görev başındaki polis
memurlarının isimlerinin öğrenilmesi konusunda yaşanan zorluklar
62
gösteriyor ki olay sonrası
disiplin soruşturmalarını zorlaştırmak için alınan tedbirler rahatlıkla uygulanabilmektedir.
63
4.3. Yargı
4.3.1. Kolluk Kuvvetleri ve Diğer Kamu Görevlileri Hakkında 11, 3 ve 2. Madde
İhlalleriyle Bağlantılı Olarak Etkin Soruşturma ve Yargılama Yapılmaması
Temmuz 2014 tarihli Eylem Planı, 13 farklı ilde 329 adli soruşturmanın başlatıldığı, bu
soruşturmaların 59’unda yargılamama yönünde kararların alındığı, bazılarında ceza davalarının
58
Kötü muameleyi gösteren video ve fotoğraflar için bkz, http://www.radikal.com.tr/turkiye/o_polis_ko-
nustu_hic_hatirlamiyorum-1138225 (Erişim Tarihi: 22.11.2014)
59
İçişleri Bakanı’nın Birgül Ayman Güler’in soru önergesine verdiği cevap için bkz. http://www2.tbmm.gov.
tr/d24/7/7-25556sgc.pdf (Erişim Tarihi: 22.11.2014)
60
BIANET, “Gezi Ölümlerinde Yargı Yerinde Sayıyor” http://bianet.org/bianet/insan-haklari/159745-gezi-o-
lumlerinde-yargi-yerinde-sayiyor?bia_source=newsletter (Erişim Tarihi: 22.11.2014)
61
Hürriyet “Polisler Kask Numaralarını Gizliyor” http://www.hurriyet.com.tr/gundem/23430325.asp (Erişim
Tarihi: 22.11.2014)
62
Radikal “Berkinin Vurulduğu Çevrede 275 polis vardı” http://www.radikal.com.tr/turkiye/berkinin_vurul-
dugu_cevrede_275_polis_vardi-1183808 (Erişim Tarihi: 22.11.2014)
63
İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 13.01.2014 tarih ve 15098 sayılı Türkiye İnsan Hakları Ku-
rumuna yazdığı açıklama notunda İzmir’de kask kayıtlarının düzenli tutulmaması iddialarının
doğru ol-
duğu bir 3.Sınıf Emniyet Müdürleri ve bir Komiser Yardımcısı (...) hakkında “4 ay süreli durdurma” disiplin
cezası verilmesi ile teyit edilmiştir. Ancak bu konuda ülke çapında sistematik bir denetim yapılmamıştır.
Bkz. Türkiye İnsan Hakları Kurumu Raporu dipnot 42.
25
açıldığı, geri kalanının ise soruşturmaların halen sürdüğünü belirtmektedir. Bu tablo, Ataman
grup kararları ile ilgili kaç soruşturmanın yürütüldüğü ya da kaç davanın sonuçlandığı ve suçlu
bulunanlar hakkında hangi cezaların verildiğine ilişkin herhangi bir bilgi sunmamaktadır.
İncelediğimiz davalardan çıkardığımız sonuçlara göre, cezai bir soruşturma olsa dahi, bu düşük
rütbeli polis memurlarını hedef almakta ve yüksek rütbeli memurların soruşturulmaması
konusunda ısrar edilmektedir.
64
Hükümetin ortaya koyduğu tablo, savcıların soruşturmayı
sonlandırmadığı durumlarda, soruşturmaların sürüncemede kaldığını göstermektedir.
65
Son olarak, 59 davada söz konusu olduğu üzere, ulaşabildiğimiz dava dosyaları, savcıların
soruşturmayı sürdürmeme kararı alma konusunda bir eğilimi olduğunu ortaya koymakta ve
avukatlar da polis memurlarının yargılanmadığını bildirmektedir.
66
İnsan Hakları Ortak Platformu tarafından yapılan medya taramasına göre, 2007 ve 2013
yılları arasında, on üç protestocunun polis müdahalesi sonucu yaşamını yitirdiği on iki olayın
64
Eskişehir Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/379 iddianame, 2013/15656 Soruşturma 2013/7985 Esas nolu id-
dianame (“Ali İsmail Korkmaz Davası”); Hatay Cumhuriyet Başsavcılığı 2014/130 İddianame, 2013/7518
Soruşturma, 2014/2069 Esas nolu iddianame (“Abdullah Cömert Davası”); İstanbul Cumhuriyet Başsavcı-
lığı 2014/579 İddianame, 2014/450 Soruşturma 2014/1905 Esas nolu iddianame (“Kırmızılı Kadın Davası”)
65
İstanbul’daki Gezi protestoları sırasında gerçekleşen polis şiddeti hakkında 270 farklı şikayet Cumhuriyet
Savcısı tarafından tek bir dosyada birleştirilmişti. “Gezi’de polis şiddeti soruşturması YÖK Başkanını bekli-
yor” http://www.hurriyet.com.tr/gundem/25238425.asp (Erişim Tarihi: 22.11.2014) Soruşturmaları tek bir
dosyada birleştiren savcının görev yerinin değiştirildiği ve yeni atanan savcının dosyaları ayırma yoluna
gittiği belirtiliyor: “Gezi’de polis şiddeti soruşturması sil baştan” http://www.milliyet.com.tr/-gezi-de-po-
lis-siddeti-/gundem/detay/1870701/default.html (Erişim Tarihi: 22.11.2014) ve “Gezinin savcısına da sür-
gün” http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/30837/Gezi_nin_savcisina_da_surgun.html (Erişim
Tarihi: 22.11.2014) Savcıların görev yeri değişiklikleri Berkin Elvan’ın ölümü hakkındaki soruşturmayı da
etkiledi “Berkin Elvan soruşturması yerinde sayıyor” http://www.hurriyet.com.tr/gundem/27239114.asp
(Erişim Tarihi: 22.11.2014)
66
Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Üçüncü Dairesi 06.05.2014 tarihli ve 2014/242 sayılı şikayetin red-
dine
ilişkin karar; Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/107739 Soruşturma nolu ve 26.05.2014 tarihli
kovuşturmaya yer olmadığına dair karar; Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/155026 Soruşturma,
2014/20854 Karar nolu ve 06.03.2014 tarihli kovuşturmaya yer olmadığına dair karar; Diyarbakır Cum-
huriyet Başsavcılığı 2010/32990 Soruşturma, 2011/527 Karar nolu ve 16.01.2011 tarihli kovuşturmaya
yer olmadığı kararı; Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı 2010/328 Soruşturma, 2010/183 Karar nolu ve
20.09.2010 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararı; Siverek Ağır Ceza Mahkemesi 2011/614 değişik iş
esas nolu, 2011/614 değişik iş karar nolu ve 25.06.2011 tarihli, kovuşturmaya yer olmadığı kararına karşı
itirazın reddi kararı (Aydın Erdem davası); Batman Valiliği’nin 16.04.2012 tarih ve 2418 sayılı görevlendir-
me emri ile hazırlanan 04.05.2012 tarihli, soruşturma izni verilmemesi yönünde ön inceleme raporu; Hak-
kari Cumhuriyet Başsavcılığı 2008/544 Esas, 2008/417 Karar nolu ve 17.03.2008 tarihli kovuşturmaya yer
olmadığı kararı; Van 2. Ağır Ceza Mahkemesi 2008/315 değişik iş nolu ve 27.05.2008 tarihli, kovuşturmaya
yer olmadığı kararına karşı itirazın reddine ilişkin karar (Cüneyt Ertuş davası); Adana Cumhuriyet Başsav-
cılığı 2012/43281 Soruşturma nolu ve 24.06.2013 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararı (Mazlum Akay
davası); İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 2013/99508 Soruşturma, 2013/60843 Karar nolu ve 30.10.2013
tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararı; Beyoğlu Cumhuriyet Başsavcılığı 2009/10775 Soruşturma nolu
ve 30.06.2010 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararı. Ayrıca Cumhuriyet “Eli Sopalı Şiddete Takipsizlik
Kararı” http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/121607/Eli_sopali_siddete_takipsizlik_karari.html
(Erişim tarihi: 22.11.2014)