Kandavlizm Şahin Böyükağa oğlu Əlibəyli Candaulism
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
15 Heyrətini gizlədə bilməyən, təəccübündən özünü saxlaya bilməyib ucadan qışqıran Gig belə cavab verir: «Ağa, bu cür düşüncəsiz sözlər axı nəyə lazımdır, sizdən belə ağılsız sözlər eşitmək mənə çox ağırdır. Çarın arvadına onun xəbəri olmadan çılpaq halda baxmağa məni təhrik edirsiniz? Məgər bilmirsinizmi ki, qadınlar paltarlarını əyinlərindən çıxardanda abır-həyalarını da soyunmuş olurlar. Bunun mənası ondan ibarətdir ki, qadın xitonunu 19 əynindən çıxardanda layiq olduğu hörmətdən də məhrum olur. Qadına yaraşan, etdiyi əməl və hərəkətlərinə görə ona uyğun gələn hörmət hissi xitonunu əyninə geydiyi andan başlayır. Artıq insanlar ədəb, əxlaq, ləyaqət qaydalarını çoxdan öyrəniblər. Belə qaydaları bilməyən, onlardan bixəbər qalan qadın tapmaq mümkün deyildir. Qaydaları mənimsəmək, onların yerinə yetirilməsi üçün irəli sürülən tələblərə ciddi surətdə əməl etmək bizim hər birimiz üçün vacibdir. Belə qaydaların birində deyilir ki, hər hansı insan yalnız özünə aid olana baxa bilər. Bir insan özününkü olmayana gizlincə baxırsa, başqasına məxsus olana xəlvəti nəzər yetirirsə, bununla ədəbsizlik etmiş olur. Siz məni düzgün başa düşün, mən sizə ağıl verə, ədəb öyrədə bilmərəm. Sözlərinizə də ürəkdən inanıram, sizin xanımınızın son dərəcə məlahətli və cazibədar olduğunu yaxşı bilirəm, onun bütün qadınlardan gözəl olduğuna şübhə etmirəm. Buna əmin olmağım üçün sizin dedikləriniz kifayət edir, daha ona çılpaq halda baxmağıma ehtiyac yoxdur. Şübhəsiz ki, mən sizin sözünüzdən çıxmalı deyiləm, ancaq bununla bir vaxtda əxlaq qaydalarının əleyhinə çıxa bilmərəm, adətlərimizi pozmağı bacarmaram, buna heç haqqım da yoxdur. Hər hansı artıq hərəkətə yol verməməyim üçün qayda və adətlərin əleyhinə ola biləcək addımlar atmağı məndən tələb etməməyinizi bir daha artıq dərəcədə xahiş edirəm. Xanımınıza çılpaq halda baxmağım aramızda olan xətir-hörmətin də üstündən xətt çəkə bilər. Belə bir şey etsəm, mən sizin üzünüzə dik baxa bilmərəm». Ancaq Kandavl arvadının həddən ziyadə gözəl olduğunu sübut etmək, onun füsunkarlığını və məlahətliliyini nümayiş etdirmək, cazibədarlıqda tayı-bərabəri olmadığını təsdiqləyə bilmək üçün belə bir tələbi ortaya qoyduğunu bildirir, dediyindən dönməyib inandkarlıqla ona təzyiq edir, hökmdar sözünün qeyd-şərtsiz yerinə yetirilməsinin vacibliyini onun nəzərinə çatdırır. Bir sözlə desək, Kandavl etibarlı saray xadimi və cangüdəni Gigi öz arvadına çılpaq halda baxmağa məcbur edir, həyat yoldaşı yatmazdan əvvəl soyunarkən xəbəri olmadan ona baxmasını əmr edir. Gig artıq qeyri-adi təklifdən özünü kənara çəkməyi bacarmır, boyun qaçıra bilmədiyini və buyuruğun yerinə yetirilməsi üçün artıq özünün hazır olduğunu izhar edir. Kandavl yatmaq vaxtının gəlib çatdığına qərar verən zaman Gigi yataq otağına aparır. Elə həmin andaca çarın arvadı da gəlir. Gig sakitcə dayanıb çar arvadının yataq otağına girməsinə və paltarlarını soyunmasına tamaşa edir. Arvad arxası ona tərəf olmaqla çevrilən zaman Gig hiss edilmədən aradan çıxmağa çalışır. Lakin buna baxmayaraq Gig yataq otağını tərk edən anda şahın arvadı onu görür, otaqda onu gizlincə izləyən adamın nabələd deyil, ərinin cangüdəni olduğunu aşkara çıxarır, bundan çox qəzəblənir. Gigi yaxşı tanıyan, onun özbaşına belə mərifətsizlik etmək iqtidarında olmadığını anlayan xanım bütün bunların əri tərəfindən düşünüldüyünə, xəyanətkar planın gizlincə hazırlandığına şübhə etmir. Arvad utanıb sıxılarkən heç də qışqırmır, haray-həşir salmır, əksinə, guya heç bir şey hiss etməyibmiş kimi hərəkətlərini davam etdirir və yatağa uzanır. Ancaq arvad qəlbində nalayiq hərəkəti cavabsız qoymayacağına, ərindən qisas alacağına qərar verir. 16 Axı, lidiyalılarda və digər barbar 20 xalqlarda hər hansı bir adamın, hətta kişinin çılpaq, lüt- üryan görünməsi ən böyük üzüqaralıq və bədnamlıq hesab edilərdi. Belə biabırçılıq və rüsvayçılıq çox pis qarşılanardı. Çarın arvadı bunu onun qadın şərəfinin təhqir edilməsi kimi başa düşür, ancaq həmin gecə heç nə olmayıbmış kimi susmağa üstünlük verir, məsələnin üstündən sükutla keçir. Çox qəzəblənən, ürəyi intiqam hissilə alışıb-yanan arvad yeni gün başlayan kimi hərəkətə keçir, ən sədaqətli, vəfalı xidmətçilərinə Gigi yanına çağırmalarını tapşırır, özlərinin isə ayıq-sayıq, hər şeyə hazır olmalarını bildirir. Gig çağırışa cavab olaraq tez xanımın yanına gəlir, ancaq çar arvadının heç nədən xəbəri olmadığını zənn etdiyindən, dünən gecə onu görmədiyinə çox inandığından özünü sakit aparır. Əvvəllər də çarın arvadı Gigi dəfələrlə yanına çağırtdırmışdı. Hər dəfə xanımın yanına gələn Gig onun tapşırığını adətən hörmət-izzətlə yerinə yetirmişdi. Gig saraya çatdıqda çar arvadı ona bu sözlərlə müraciət edir: «Gig, mən sənə həmişə hörmətlə yanaşmışam, sən də mənim bütün tapşırıqlarımı vicdanla yerinə yetirmisən. Heç vaxt səndən kobud hərəkət, pislik görməmişəm. Ancaq dünən ciddi bir xətaya yol vermisən. Ədəb qaydalarının kobudcasına pozulmasını heç cür bağışlaya bilmirəm. Ona görə sənin qarşında iki yol qoyacağam, onlardan birini seçməlisən, hansını arzulayırsansa, onu da seçərsən. Təklif edəcəyim yollardan biri odur ki, səni belə yaramaz addım atmağa vadar edən Kandavlı öldürürsən və məni özünə arvad götürərək (mənimlə evlənərək) lidiyalıların çarı olursan. İkinci yol bundan ibarətdir ki, Kandavlın ən çox inandığı, eyni zamanda mənim də həmişə etibar etdiyim bir insan olaraq yaramaz hərəkət etməyinin üstündə, bağışlanmaz bir günah işlətməyinin müqabilində cəza kimi özün elə indi öldürüləcəksən, sənə heç cür yaraşmayan, səndən heç vaxt gözlənilməyən bir hərəkəti gözlərimlə gördüyümə görə belə amansız, qəti qərara gəlmişəm. Əslində başqa çıxış yolum da yoxdur. Mənim haqsız olduğumu fikirləşə bilməzsən. Çünki qarşına qoyulan təkliflərin hər ikisi ədalətlidir. Səni bu çirkin əmələ təhrik etmiş, yoldan çıxartmış, başını tovlamış Kandavlın yaşamağa haqqı yoxdur. Arvadını çılpaq halda başqa kişiyə göstərən ərin necə əxlaqsız və qanacaqsız adam olduğunu təsəvvür etmək heç bir çətinlik törətmir. Eyni zamanda sən ailənin yaxın bildiyi və daim güvəndiyi bir insan olaraq həvəslənib mənə çılpaq halda baxmaqla görünməmiş bir ədəbsizlik etmisən. Tamahsılanaraq çarın arvadı çılpaq olduğu halda ona gizlincə baxmağa cürət etməklə olmazın həyasızlıq etmisən. Hörmətsizlik etdiyinə və qaba hərəkətə yol verdiyinə görə ölümlə bunun əvəzini verməlisən. Çar arvadı belə biabırçılığa heç bir vəchlə göz yuma bilməz». Gig başına belə müsibət gələcəyini, şərə düşəcəyini, ona bədbəxtlik üz verəcəyini heç vaxt ağlına gətirməzdi. Xanımın sözlərindən sarsılan, çox təsirlənən, özünü ağır yaralanmış, məğlub olunmuş kimi hiss edən Gig əvvəlcə necə cavab verəcəyini bilmir, sonra yavaş-yavaş güc toplayaraq çar aqrvadından belə dəhşətli seçimə məcbur edilməməsini xahiş edir, baş verənlərə soyuqqanlıqla yanaşmasını istəyir, ərinin sadəcə sahib olduğu qadının gözəlliyilə öyünməsini və bunu əyani olaraq sübut etməyə çalışmasını başa düşməyə çağırır, qanlı hadisəyə yol verilməməsinə görə ona çox yalvarır, hər iki yolun son dərəcə qorxunc olduğunu bildirir. Lakin Gig bütün cəhdlərinə baxmayaraq qəlbi sınmış xanımı heç cür inandıra, onu razı sala bilmir. Artıq gec idi, yalvarışları nəticəsiz qalmış Gig indi özünü cəlladların əlinə verməklə işıqlı dünya ilə vidalaşmaq, yaxud neçə illər dostluq etdiyi, xidmətində olduğu, canını qoruduğu ağasını Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|