Kandavlizm Şahin Böyükağa oğlu Əlibəyli Candaulism
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
6 hadisə kişinin çılpaq halda olan əks cinsli seksual partnyorunu nümayiş etdirməsi sindromu adlanır. Ona başqa sözlə kişinin çılpaq halda olan qadın cinsli seksual partnyorunu nümayiş etdirməsi sindromu, yaxud qısaca heteroseksual maskulin konsortonudelizmi deyilir. Heteroseksual maskulin konsortonudelizmi halını ifadə etmək üçün çox münasib olan «kandavlizm» adlı bir eponimik termin vardır. Bəziləri «qadın kandavlizmi» anlayışının analoqu kimi «kişi kandavlizmi» termininin işlənməsinin mümkünlüyünü iddia edə bilər. Halbuki bir qədər əvvəl ərz etdiyimiz kimi, nə «qadın kandavlizmi» anlayışını, nə də «kişi kandavlizmi» terminini heç bir vəchlə uğurlu və doğru hesab etmək olmaz. Çünki «kandavlizm» termini onsuz da kişilərdə rast gəlinən pozğunluğu ifadə etmək üçün təklif olunmuşdur. «Kandavlizm» sözünün qabağında «kişi» və «qadın» kəlmələrini işlətmək üçün «yer yoxdur». İndi kişilərdə müşahidə olunan heteroseksual konsortonudelizm (kandavlizm) barəsində ətraflı məlumat verəcəyik. Ərin öz arvadını, yaxud dərin emosional bağlı olduğu seksual partnyorunu çılpaq halda digər kişilərə nümayiş etdirərək bundan cinsi oyanma və həzz əldə etməsinə əsaslanan hadisəyə kandavlizm (candaulismus) deyilir. «Kandavlizm» termininin ilk dəfə Avstriya-Almaniya psixiatrı, nevroloqu, kriminalist, insan seksuallığını müfəssəl tədqiq etmiş mahir sənətkarlardan biri Rixard Frayherr fon Krafft-Ebinq (Richard Freiherr von Krafft-Ebing) 3 tərəfindən 1886-cı ildə «Seksual psixopatiya» («Psychopathia sexualis») əsərində [37; 38; 39] müəyyənləşdirildiyi barəsində məlumat verilir. Həmin məlumata ingilis dilində olan mənbələrdə rast gəlinir [20]. Arvadını, yaxud dərin emosional əlaqədə olduğu seksual partnyorunu lüt halda digər kişilərə nümayiş etdirməkdən cinsi oyanma və təminolunma əldə edən ərə kandavlist (candaulistus), yaxud kandaulezist (candaulesistus) deyilir. Ona həmçinin kandaulesist də deyirlər. Mövcud olan lüğət və dərsliklərdə kandavlizm barəsində yalnız qısa məlumat əldə etmək mümkündür [9; 22; 25–26; 31–34; 40; 42; 44–45; 47–52; 55–56]. Kandavlizm intim sahədə elə bir pozğunluq formasıdır ki, kişi öz cinsi partnyorunu (arvadını, məşuqəsini), yaxud onun açıq-saçıq surətini başqa adamlara nümayiş etdirərək ətrafdakıların reaksiyalarını müşahidə edir. Arvadının çılpaq bədəninə baxan başqa kişilərin ehtiraslandığına əmin olduqda ər seksual təminolunma anına çatır. Pasiyent parlaq seksual oyanma keçirir [34, səh. 234] Məşhur polyak həkim-seksoloqu, habilitasiya keçmiş doktor, Polşada seksologiyanın pioneri Kazimej İmelinski (Kazimierz Imielinski) 4 1986-cı ildə «Seksologiya və seksiatriya cizgiləri» kitabında kandavlizm və onun yaranma səbəbləri barəsində məlumat vermişdir. Rus dilinə «Seksologiya və seksopatologiya» kimi tərcümə edilən həmin kitabın çap olunmasından sonra «kandavlizm» termini öz yerini möhkəmləndirməyə başladı [33]. Məşhur polyak psixiatrı, psixoterapevt və seksoloqu, habilitasiya olunmuş doktor, professor, Polşa Seksologiya Cəmiyyətinin sədri, seks və seksuallıq haqqında çoxlu sayda populyar kitabın, həmçinin sosiokultural seksologiya üzrə ilk əsərlərin müəllifi 7 Zbiqnev Lev-Staroviç (Zbigniew Lew-Starowicz) 5 1995-ci ildə rus dilinə tərcümə edilən «Qeyri-tipik seks» (polyak dilində «Seks nietypowy») və başqa əsərlərində «kandaulezizm» terminini işlətmişdir. Onun fikrincə, kandavlizm ərin həqiqi hisslə bağlandığı öz seksual partnyoru olan qadını başqa kişilərə nümayiş etdirməklə bundan cinsi həzz əldə etməsindən ibarətdir. Burada çox vaxt gizli deviasion motivləri yaxşıca maskalayan, onları pərdələyən, üstünü ötrən, ört-basdır edən aktivlik formalarının müxtəlifliyilə rastlaşırıq» [40, səh. 302]. Tibbi-bioloji və humanitar elmlər sahəsində məşhur alman mütəxəssisləri – nevrologiya və psixiatriya professoru Likke Arezin (Lykke Aresin) 6 , seksoloq və sosioloq Kurt Ştarke (Kurt Starke) 7 birlikdə 1996-cı ildə Münhendə «Erotika leksikonu» («Lexikon der erotik») adlı bir ensiklopedik lüğət nəşr etdirmişlər. 2001-ci ildə Georgi Stepanoviç Vasilçenkonun ümumi redaktəsi ilə Vadim Vasilyeviç Damye və Marianna Borisovna Korçagina tərəfindən rus dilinə tərcümə edilən və «Erotika: leksikon» («Эротика: лексикон») adı altında Moskvada «Respublika» nəşriyyatında işıq üzü görən həmin kitabda «kandavlezizm» terminindən istifadə edilmiş və ona belə tərif verilmişdir: «Kandavlezizm – kişinin öz füsunkar və cazibəli arvadını, yaxud sevgilisini çılpaq və yaxud azca geyimli halda naməlum bir üçüncü şəxsə göstərərək onda şəhvət və qibtə hisslərinin təzahür etməsinə səbəb olmasıdır» [22]. Arvadı çılpaq halda görən üçüncü şəxsdə həvəsin güclənməsi, şəhvət hissinin şiddətlənməsi, onun ehtiraslanması, həmin adamda qibtə hissinin formalaşması və belə bir qadınla cinsi yaxınlıqda olmaqdan ibarət şiddətli arzusunun meydana çıxması ərin qarşısına qoyduğu məqsədinə yetişdiyinə dəlalət edir. Elmi ədəbiyyatda «kandavlizm» termininin sinonimi kimi aşağıdakı anlayışlardan istifadə ediulir: – kandaulesizm (candaulesismus); – kandaulezizm (candaulesismus); – kandaulizm (candaulismus); – kandavlesizm (candaulesismus); – kandavlezizm (candaulesismus); – mirsilizm (myrsilismus»). Bundan başqa, kandavlizm öz-özlüyündə ayrıca bir sindromdur. Odur ki, «kandavlizm» termininin sinonimi kimi aşağıdakı «nozoloji» anlayışlardan da istifadə edilir: – kandavlizm simptomokompleksi; – kandavlizm sindromu. Daha bir vacib məsələni qeyd edək ki, «kandaulezizm», «kandavlizm» və digər oxşar terminlərin mahiyyətinin düzgün açıqlanmadığı, bəzən təhrif olunduğu hallarla rastlaşırıq. Hətta bəzi nüfuzlu tədqiqatçıların əsərlərində belə xoşagəlməz halları müşahidə etmək olar. Məşhur rus seksoloqları Vasili İvanoviç Zdravomıslov, Zosya Yefimovna Anisimova və Sergey Sergeyeviç Libix tərəfindən 1985-ci ildə ərsəyə gətirilən «Funksional qadın seksopatologiyası» adlı kitabda «kandualezis» («kandualesismus») kimi bir termin işlədilmişdir. Müəlliflərin fikrincə, həmin termin yatmış çılpaq arvadını öz Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|