Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali konchilik ishi fakulteti «konchilik elektr mexanikasi» kafedrasi

Optimal diametrga ko'ra havo quvurini hisoblash uchun diagramma

D_4-9=130mm
D_4-10=120mm
D_5-11=180mm
D_5-12=135mm
D_6-15=110mm
D_6-16=145mm
D_7-17=150mm
D_7-18=150mm
D_8-13=137mm
D_8-14=100mm
D_5-8=180mm
D_6-7=220mm
D_3-6=300mm
D_3-5=280mm
D_2-3=380mm
D_2-4=175mm
D_1--2=390mm

2. 
   Pnevmatik qismlarda bosimning to'liq yo'qotilishi tarmoq formulasi bilan aniqlanadi
   

=
= =1.5⋅30⋅630=0.283
=1.5⋅35⋅570=0.29
=1.5⋅31⋅460=0.21
=1.5⋅30⋅420=0.189
=1.5⋅33⋅400=0.198
=1.5⋅32⋅420=0.21
=1.5⋅32⋅510=0.244
=1.5⋅32⋅440=0.211
=1.5⋅31⋅440=0.2
=1.5⋅35⋅460=0.241
=1.5⋅31⋅340=0.158
=1.5⋅29⋅440=0.191
=1.5⋅26.5⋅240=0.095
=1.5⋅27⋅180=0.073
=1.5⋅26⋅160=0.062
=1.5⋅32⋅420=0.2
=1.5⋅26⋅510=0.199
. Kompressor quvvatini hisoblash va qo'zg'atuvchi vositani tanlash.
.
buyreda 1,15 —quvurlarni ulash joylarida va nazorat va xavfsizlik klapanlarida mahalliy bosim yo'qotishlarini hisobga olgan holda koeffitsient

2. 
   Pnevmatik tarmoqning uchastkalarida bosimni yo'qotish bo'yicha hisob-kitoblarning natijalari keltirilgan табл. 9.jadval
   

i-j	Qi-j м^3/мин	Qi-j , мм	Па/м	Li-j ,м	, бар
5—11 4-10 5-11 5-12 6-15 6-16 7-17 7-18 8-13 8-14 5-8 6-7 3-6 3-5 2-3 2-4 1-2	545,3 545,6 543,3 544,4 543,6 543,8 543,8 545,4 5544 544,3 1086,7 1086,8 2751,9 2751,7 5502,8 1087,2 6589,5	130mm 120mm 180mm 135mm 110mm 145mm 150mm 150mm 137mm 100mm 180mm 220mm 300mm 280mm 380mm 175mm 390mm	30 35 31 30 33 32 32 32 31 35 31 29 26.5 27 26 32 26	630 570 460 420 320 400 420 510 440 460 340 440 240 180 160 420 510	0.283 0.29 0.21 0.189 0.198 0.21 0.244 0.211 0.2 0.241 0.158 0.91 0.095 0.073 0.062 0.2 0.199

KOMPRESSOR STANSIYASINI LOYIHALASHDA KERAKLI BOSIMI ANIQLASH.

4.1. Iste'molchilarning maksimal ish bosimiga muvofiq kompressor stantsiyasining bosimi (iste'molchi punkti 9)
P= = + + + =5.6+0.199+0.2+0.283=6.28 бар,
Buyerda р_п.тах = 5,6 бар —. Jadvalga muvofiq iste'molchilarning maksimal ish bosimi. 7; maksimal ish bosimi bilan kompressor stantsiyasidan iste'molchiga havo kanallarida umumiy bosim yo'qotishlari.
4.2. Pnevmatik tarmoqning eng uzun qismidagi kompressor stantsiyasining taxminiy bosimi (iste'mol nuqtasi 18)
P= =P_п+ + + + + = 5,0 + 0.199+0.062+0.095+0.191+0.244= 5.79 бар,
Buyerda Где P_п = 5,0 бар —eng uzoq havo iste'mol nuqtasida iste'molchining maksimal ish bosimi; — eng uzoqdagi siqilgan havo iste'molchisiga havo kanallarida umumiy bosimning yo'qolishi.
4.3 Hisoblangan bosim sifatida biz ikkita hisoblangan bosimning eng kattasini olamiz, т. е. р = 6.28 бар.

5. KOMPRESSOR STANSIYASI USKUNALARINI TANLASH

5.1. Kompressorlarni tanlash hisoblanganlarga muvofiq amalga oshiriladi
kompressor stantsiyasining ishlashi Q_K = 591.56 м³/мин и hisobiy bosimi р = 6.28 бар.
Ko'rib chiqilayotgan misolda pnevmatik o'rnatishning kompressor uskunasi uchun ikkita variant mavjud
а) bir xil turdagi porshnli ishlaydigan kompressor markasi
4ВМ10-110/13M1 bir xil markadagi zahira kompressorlari (jami:
6 + 2 = 8 kompressor agregatlari);
b) 2 ishchi zahiradagi turbokompressorini markasi
К-250-61-2, , 1 ta ishchi va 1 ta zaxira porshnli kompressor
kompressorlar 4BMI0-110/9 (jami : 3 + 2 = 5 kompressor stansiyasi).
Bir xil turdagi kompressorlar bilan pnevmatik o'rnatish uskunasining birinchi varianti tanlangan 4ВМ10-110/13M1,
quyidagi texnik xususiyatlarga ega: ishlash — Q_K = 110м /мин; ortiqcha bosim —р = 13 бар; elektr yuritma quvvati — 630 кВт; kompressor og’irligi— 20.3 т.
5.2.Kompressorlarning umumiy soni
= 5 + 2 = 7.

3. 
   Kompressorlar soni bilan Z_К > 3 har bir juftlik uchun
   
4. 
   kompressor birliklari bitta umumiy havo kollektorini ta'minlaydi. Shuning uchun kompressor stantsiyasida kerakli miqdordagi havo
   

Z_В=Z_K/2=8/2=4
Qabul qiling Z_в = 3, sharti bilan; inobatga olgan holda Z_раб = 5.

4. 
   Havo qabul qiluvchining taxminiy quvvati
   

= 23,7м³

4. 
   havo kollektor brendini qabul qiling quyidagi texnik xususiyatlarga ega: quvvat:— 25м³; ichki diametri — 2,0м; qobiq qalinligi — 9мм; pastki qalinligi — 12мм; havo kollektorining massasi — 4,615 т.
   
5. 
   Havo kollektorlari brendning moy va suv separatorlari bilan ta'minlangan V-3,20: quyidagi texnik xususiyatlarga ega: quvvat — 3,2м; ortiqcha bosim — 13 бар; massasi— 1,09 т.
   
6. 
   Har bir kompressor birligi uchun biz ta'minlaymiz
   

vertikal qobiq va quvur sovutgich tipi ХК-100 quyidagi texnik ma'lumotlar bilan:: sovutish yuzasi — 180м²; ortiqcha havo bosimi — 13 бар; sovutish suvining ortiqcha bosimi — 2 бар; kirish havosining harorati — 140°С; chiqish havosining harorati — 30°С; sovutish suvi harorati — 20°С; sovutish suvi og'irligi — 2,74 т.

4. 
   Qabul qilish havosini tozalash uchun filtrlarni tanlash taxminiy ko'rsatkichlarga muvofiq amalga oshiriladi
   

kompressor stantsiyasi. Turiga qarab o'zini o'zi tozalaydigan filtrini qabul qiling КТ-40 ishchi kundalang kesim yuzasi— 3,94м²; hisobiy havo oqimi — 655 м³/мин; yog 'miqdori — 290кг; og’irligi — 0,65 т.

KOMPRESSOR STANSIYALARINI SOVUTISH TIZIMINI HISOBLASH

6.1. Kompressor bosqichida havo siqish darajasi

Bu yerda p₂ и р₁ —bosim mos ravishda chiqish va kompressorga kirishda.
6.2. Kompressordan chiqadigan havo harorati
T₂=T₁ =293⋅ 365 К,
Bu yerda T₁= 293 К (20°С) —atrof-muhit havosi harorati;
n = 1,20+1,25 —kompressorda havo siqilishining politropik indeksi.
6.3. Kompressor silindrining suv qobig’i tomonidan chiqarilgan issiqlikning o'ziga xos miqdori:
= 0.721(365-293)= 31,1 кДж/кг,
Bu yerda k =1,4 adiabatik havo siqish darajasi; C_v - 0,721 кДж/(кгК) —. havoning izoxorik issiqlik sig'imi.
6.4. Pnevmatik o'rnatishning oraliq va keyingi sovutgichlarida olinadigan o'ziga xos issiqlik
= 1,005(365-293) = 72,4 кДж/кг,
Bu yerda С_р = 1,005 кДж/(кг-К) —havoning izobar issiqlik sig'imi; T_н и Т_к, mos ravishda sovutgichlarda harakat yo'lining boshida va oxirida havo harorati, К (Т_н = Т₂ иТ_к= Т₁).
6.5. Chiqarilgan issiqlikning umumiy o'ziga xos miqdori
kompressor birligi:
=2-31,1+2-97,5 = 207 кДж/кг,
Bu yerda г -bosqichlar soni va bitta kompressor blokidagi sovutgichlar soni (z_ст = 2 и Z_х. = 2).
6.6. Kompressor blokining sovutish tizimi tomonidan vaqt birligida chiqarilgan issiqlikning umumiy miqdori:
=60⋅l,2⋅207⋅110 = l,64⋅10⁶ кДж/ч,
Bu yerda р_вс =1,2 кг/м³ —normal atmosfera sharoitida havo zichligi; Q_к = 110 м³/мин —kompressorning ishlashi, м³/мин.
6.7. Bir birlik uchun sovutish suvining taxminiy iste'moli
bosim birligi
= = 19,5 м/ч,
buyerda р_в = 1000 кг/м³ —sovutish suvi zichligi; С_в = 4,2 кДж/(кгК) —sovutish suvining issiqlik sig'imi; t_в1 и t_в2 —- sovutish suvi harorati, mos ravishda, sovutish tizimining kirish va chiqish joylarida.
6.8. Sovutish tizimining umumiy suv iste'moli
=1000-4,2(40-20)
6.9. Sovitish hovuzlarining talab qilinadigan maydoni
П_бб = (0,8 / 1,3) Q_p =(0,8 / 1,3) 97,5 = 78 /27 м².


XULOSA
Foydali qazilmani qazib olish ishlari burg‘ulash va portlatish usulida olib boriladigan ma’dan konlarda va metan gazi ajralib chiqish dararjasi yuqori bo‘lgan hamda elektr energiyadan foydalanish taqiqlangan ko‘mir konlarda pnevmatik (siqilgan havo) energiya asosiy energiya hisoblanadi.
Pnevmatik energiya burg‘ulash va qo‘porish mashinalarni hamda pnevmatik energiyada ishlaydigan yuritmalar bilan jihozlangan kombaynlar, yuklash mashinalari, ventilyatorlar, nasoslar va boshqa mashina va mexanizmlarni ishlatishda qo‘llaniladi.
Pnevmatik energiya pnevmatik qurilmalarda ishlab chiqariladi va u havo quvurlari bilan iste’molchilarga etkazib beriladi. Pnevmatik qurilma iste’molchilarni pnevmatik energiyaga ixtiyoji va ularning kon korxonasida joylashishiga qarab uch turga bo‘linishini konchilik korxonalarida pnevmatik qurilmalarni tanlashni bilib oldim.

FOYDANILGAN ADABIYOTLAR

1.Алексеев В.В. Рудничные насосные, вентиляторные и пневматиче-
ские установки. – М.: Недра, 1983. – 380 с.
2. Алексеев В.В. Стационарные машины. – М.: Недра, 1999. – 415 с.
3. Борохвич А.И. Стационарные машины и установки на открытых
горных разработках. – М.: Недра, 1979. – 287 с.
4. Будов В.М. Насосы АЭС. – М.: Энергоатомиздат, 1986. – 402 с.
5. Гришко А.П., Шелоганов В.И. Стационарные машины и установ-
ки. – М.: Изд-во МГГУ, 2004. – 325 с.
6. Завозин Л.Ф. Шахтные подъемные установки. – М.: Недра, 1975. –
364 с.
7. Животовский Л.С., Смойловская Л.А. Лопастные насосы для абра-
зивных гидросмесей. – М.: Машиностроение, 1978. – 222 с.
8. Картавый Н.Г. Шахтные стационарные установки. – М.: Недра,
1978. – 262 с.
9. Лопастные насосы / Под общ. ред. Л.П. Грянко, А.Н. Папира – Л.:
Машиностроение, 1975. – 430 с.
10. Никулин В.Б. Машинист насосных установок угольных шахт и
карьеров. – М.: Недра, 1972. – 247 с.
11. Петухов А.И. Горная механика. – М.: Недра,1985. – 316 с.
12. Песвианидзе А.В. Расчет шахтных поъемных установок. – М.: -
Недра, 1992. – 249 с.