İran İslam İnqilabının rəhbəri cənab Ayətullah Xamenei

Asan izdivac

İslam sürətli, asan və əlavə şərtləri olmayan izdivaca həvəsləndirir. İstər qız, istər oğlan çox boyunduruqlar olmadan, cinsi meyl dövründə İslam tərəfindən ailə qurmağa dəvət olunublar. Bu məsələnin özü bu fəsadların mühüm hissəsini azaldır.

İslam nikah məsələsini asanlaşdırıb. Görürsünüz İslamın erkən çağlarında Allahın rəsulu (ə) məscidə gəlib elan edir ki, bu xüsusiyyətlərə malik olan bir qız var, kim ona elçilik etmək istəyir? Bir gənc qalxıb deyir ki, mən. Buyurur ki, misal üçün, mehri nə qədər edirsən? Bu deyir ki, misal üçün, bu qədər xurma, bir səbət xurma. Əziz Peyğəmbər (ə) qız tərəfindən qəbul edir. Orada ayaq üstə nikah əqdini oxuyur, qızı bu oğlana verirlər, sonra da deyirlər ki, gedin evinizə. İslamda nikah vəziyyəti belədir.

Bu əlavə xərclər, sonradan yaranmış bu xüsusiyyətlər insanların cəhaləti səbəbindən qarşıya çıxmış artıq işlərdir. Bunların heç birinin düzgün məntiqli kökü yoxdur.

Cümə namazı xütbəsindən; 9 avqust, 1986

Risalət qəzeti

Yanlış ənənələr və izdivacda çətinlik yaratmaq

Ey müsəlman ailə! Ey oğul və qız sahibi olan ata və analar! Ey inqilab edən şəxslər! Bu cahil və tağut ənənələrini, izdivac işində bu yersiz çətinlikləri kənara qoyun. Yanlış ənənələrə bu qəbər boyun əyməyin. Ənənə İslam ənənəsi deyil. Allahın rəsulu özünün bütün ailəsini çox az məbləğə bizim dövrümüzdə təxminən beş yüz tümən mehrə əqd etmişdir. Başlıq pulu deyilən bir şey və ağır mehrlər bizim əziz gənclərimizin, bizim müsəlman qız və oğlanlarımızın izdivac yaşlarında ailədən məhrum qalmasına səbəb olur.

Cümə namazı xütbəsindən; 15 mart, 1980

Ağır mehriyyə və nikahın alverə çevrilməsi

Nikahda əsas məsələ bir insani məsələdir, maddi yox. İslam mehr müəyyənləşdirib, amma onu alış-veriş formasında göstərməyib. Burada alış-veriş yoxdur. Burada hər iki tərəf müştərək bir yerdə sərmayə qoyur. Belə deyil ki, alış-verişdə olduğu kimi, siz bir şey verib, başqa bir şey alasınız. Xeyr, burada alıb-vermək yoxdur. Burada hər iki nəfər öz sərvətini müştərək kassaya qoyur və hər ikisi ondan istifadə edir. Nikahda məsələ bundan ibarətdir.

Buna görə də, burada maddiyyatın rolu çox zəif olmalıdır. Biz, “mehriyyələri ağır etməyin” - dedikdə bunu nəzərdə tuturuq. Biz mehriyyənin filan miqdardan artıq olmamasını dedikdə, mənası bu deyil ki, o miqdardan artıq olsa, əqd batildir və ya haramdır. Xeyr, əqd düzgündür, amma iş yanlışdır.

Bəziləri bir neçə milyon tümən mehriyyə qoyurlar. Yəni insani bir məsələ olan nikahı alverə, bazarlığa çevirirlər. Bu, insana və qanuna qarşı həqarətdir. Bu, yanlış bir işdir.

Nikah mərasimində çıxışdan; 11 iyul, 1991

Öyünməkdən uzaq durmaq

Bəzi insanlar da duyğusal insani və vicdani bir iş olan nikahı öyünmə səhnəsinə çevirirlər. Misal üçün, deyirlər ki, bizim cehizimizdə bunlar vardı, sizin qızınızın cehizində bunlar varmı? Fəxr etmə və öyünmə! Yaxud misal üçün, deyirlər ki, biz toyumuzu filan sarayda keçirdik. Əlbəttə, indi təəssüf ki, hotellərdə keçirmək adət olmuşdur. Bu çox pis işdir. Hətta bəzən eşidilir, yaxud görünür ki, gözlənilməyən bəzi şəxslər öz toy mərasimlərini şöhrət üçün hotellərdə və saraylarda keçirirlər. Xeyr, nikah mərasimini evdə, öz mənzilinizin həyətində, özünüzün, yaxud qonşunuzun evinin həyətində keçirin və camaatı dəvət edin. Necə ki, həmişə belə olmuşdur. Belə mühitlər ailəvi ünsiyyət mühitidir. Bir qrup dost, qohum-əqrəba, qızın, yaxud oğlanın tay-tuşu, məktəb dostları, oğlanın iş yerində, yaxud məktəbdəki dostları toplaşır, şadlıq edirlər. Bu düzgündür.

Bizim bunu şöhrət vasitəsinə çevirməyimiz çox səhvdir. Həm izdivac mühitini maddiyyata bulayır, həm bu pak və zərif vicdan səhnəsini şöhrət, lovğalıq və israfçılıq səhnəsinə çevirir, sonra da bu qız və oğlan əvvəldən vərdiş edirlər ki, onların həyatı dəbdəbəçilik və israfçılıqla keçməlidir. Nə üçün? Qoyun əvvəldən orta bir yaşayışa adət etsinlər.

Nikah mərasimində çıxışdan; 11 iyul, 1991

Ağır mehr və cehiz izdivacın gecikməsinin amili kimi

Öz övladlarınızın izdivacını asanlaşdırın. Çünki yüksək mehrlər və ağır cehizlər istəmək gənclər arasındakı nikahın gecikməsinə və güman ki, baş verməməsinə səbəb olacaq.

İmdad Komitəsinin işçiləri və yeni gəlinlərlə görüşdə çıxışdan; 24 noyabr, 1994

İslam Cümhuriyyəti qəzeti

Lazımsız işlərin və dəbdəbəçiliyin izdivacdan çıxarılması

Ata və analar izdivaca lazım olmayan işlərdə çətinlik yaratmasınlar. Gənclər çətinlik yaratmırlar. Qoyun İslam nikahı baş versin. Qoyun İslam cəmiyyətində yaşayan müsəlman qız və gənc qadının izdivacı Fatimeyi-Zəhranın (s) izdivacı kimi olsun; mənəvi və ilahi eşqin birləşməsi ilə, mömin və müsəlman qadın və kişi arasındakı bənzərsiz şövqlə, iki ilahi və şərafətli tərəf arasında sözün həqiq mənasında həmkarlıq və yoldaşlıqla bir izdivac baş versin; amma bütün təşrifatdan, puç, mənasız və zahiri bərbəzəklərdən uzaq halda.

Tehran, Təbriz və İsfahan şəhərlərinin qadınları ilə görüşdə çıxışdan; 16 yanvar, 1990

İzdivacda sadəlik

Dəbdəbəçilik cəmiyyət üçün zərərli və pisdir. Dəbdəbəçiliyə qarşı çıxan şəxslər onun ləzzətlərindən xəbərsiz deyillər. Xeyr, bu, cəmiyyət üçün zərərlidir; zərərli bir dərman, yaxud qida məhsulu kimi. Artıq dəbdəbəçiliklə cəmiyyət ziyan görür. Əlbəttə, normal və məntiqli həddində eybi yoxdur. Amma həmişə rəqabət və müsabiqə məsələsi qarşıya çıxdıqda ümumiyyətlə öz həddini aşır və başqa yerlərə çıxır. Bu cəmiyyət üçün zərərlidir. İndi biz bu zərərli işi izdivac məsələsinə daxil etsək və ondan istifadə etmək istəsək, bu daha həddən artıq səhv və çox pis iş olacaq.

Bu səs-sədalı qonaqlıqlar, hotel tutmaq, artıq xərclər tağut adamlarının işi idi. Bu yaxınlarda qəzetdə də bir nümunəsini yazmışdılar. Çox yaxşı edib yazdılar. Qoy camaat bilsin ki, bu işlər çirkindir. Bizlər həmişə öz evimizdə bir, yaxud iki otaqda toy və əqd mərasimləri keçirirdik. Əgər bu olmasaydı, qonşudan borc alırdıq. Bir qədər şirniyyat və meyvə düzülürdü. Deyirdik, gülürdük, zarafat edirdik, çox şən vaxt keçirirdik. Əlbəttə, kübar çevrə və Allahın lütfü ilə məhv olan adamlar belə keçirmirdilər. Onlar bununla qane olmurdular. Hotellərdə dəbdəbəli qonaqlıqlar təşkil edirdilər.

İndi biz iş başına gəlib yenidən onların işini təkrarlamamalıyıq. Əgər təkrarlasaq, biz də onlar kimi olacağıq. O pis idi. Belə deyil ki, insan xərcli bir iş görə bilməyəndə görməsin, lakin görə biləndə gedib etsin. Bəs nə oldu? Düzgün məntiq bunu demir. Sadə olmaq lazımdır. Cehizləri sadə edin. Əgər cehiz qızın ehtiyaclarını təmin edirsə, yaxşıdır, gərək dəbdəbəçiliyə sarı getməsin.

Nikah mərasimində çıxışdan; 11 iyul, 1991