İran İslam İnqilabının rəhbəri cənab Ayətullah Xamenei

Gəlin və kürəkən seçimində İslam meyarlarına riayət etmək

Övladınız üçün seçdiyiniz qız və oğlanı təkcə İslam qaydalarına əsasən seçin. Baxmayın ki, oğlanın işi nədir, gəliri nə qədərdir, hansı ailədən və təbəqədəndir. Baxın, görün mömindirmi, inqilabçıdırmı, İslam və Qurana tabedirmi, nəcabətlidirmi; sonra qızınızı ona verin. Övladınız üçün qız seçərkən baxmayın ki, zahiri baxımdan, gözəllik və yaraşıq cəhətindən hansı həddədir. Baxın, əgər nəcibdirsə, mömindirsə, inqilabçıdırsa, bu qızı övladınız üçün seçin. Bu bir vəzifədir.

Cümə namazı xütbəsindən; 15 avqust, 1980

Nikahda yanlış meyarlar

Mənim təsəvvürümdə olan meyarlar bizim dindar təbəqə arasında olan meyarlardan çox da fərqli deyil. Mən bəzi meyarları inkar etməyə təkid göstərirəm. Yəni mənim təkid göstərdiyim məsələlər bir meyar çərçivəsi təqdim etmək deyil. Çünki bildiyiniz kimi, İslam dini meydanı açıq qoyub. Bu din birinci dərəcəli dəyərlər göstərsə də, xalqı yüz faiz həmin çərçivədə qalmağa məcbur etmir. Buna görə də, mən meyar təyin etmək istəmirəm. Lakin, bəzi meyarları rədd etməyə təkid göstərirəm.

Mənim kəskin surətdə rədd etmək istədiyim məsələlərdən biri var-dövlət məsələsidir. Yəni istər oğlan, istərsə də qız evlənmək istədikdə, yoldaşının və elçisinin var-dövlətinə diqqət yetirməməlidir. Məncə bu, azdırıcı bir məsələdir. Bu, real cazibə deyil və nəzərə alınmamalıdır. Bu, bizim özümüz haqda da belə olub. Mənim iki övladım ailə qurduqda, bu məsələ ümumiyyətlə diqqət mərkəzində olmayıb.

Diqqət yetirilməsi lazım olmayan başqa bir məsələ ictimai şəxsiyyət məsələsidir. Bu da meyar deyil. Mənim qulağıma çatır ki, bəziləri öz qızları üçün elə oğlan, yaxud oğlanları üçün elə qız axtarırlar ki, tanınmış bir şəxsiyyətə, yaxud tanınmış vəzifəyə bağlı olsunlar. Xoşbəxtlikdən, bu məsələ oğlan və qızların özündə çox da görünmür, əsasən ata-analar belə düşünürlər. Məncə bu da yanlış meyardır.

Bəzi məsələlər zahiri cəhətdən cavanların diqqətini cəlb edir. Amma məncə bunlar da nikah zamanı meyar seçilməməlidir. Məsələn, oğlan və qızlar çalışırlar gözləri tutanı və onları cəzb edəni seçsinlər. Bu da bizim kəskinliklə çəkindirmək istədiyimiz məsələlərdəndir. Biz istəyirik oğlan və qızlar belə tələlərə düşməsinlər. Bunlardan əlavə, mümkündür bir qız və ya oğlan öz gələcək yoldaşının ali təhsilli olmasını istəsin, amma başqa birisi buna əhəmiyyət verməsin. Mən müsbət meyarların məhdud olmadığından bir misal çəkdim. Yaxud məsələn, biri ölkənin filan bölgəsindəndir, həyat yoldaşının da mütləq o bölgədən olmasını istəyir. Yəni yol açıqdır. Bəzilərinin ürəyi istəyir ki, yoldaşları mütləq Allah yolunda fədakarlıq etmiş, zəhmət çəkmiş insanlardan, müharibə əlillərindən, yaxud şəhid ailələrindən olsun və s.

Bəziləri bunu öz meyarları bilmirlər. Mən ona görə müsbət meyar göstərmək istəmirəm ki, bu, onun məhdud olması kimi başa düşülməsin. Yalnız mənfi sərhədləri göstərmək istədim. Biz əlbəttə, öz övladlarımızda daha çox bu məsələlərə diqqət yetirmişik.

İranlı və xarici qadınlarla sual-cavab məclisindəki çıxışdan; 11 oktyabr, 1998

Qız və oğlanın zövq və istəyinin riayət olunması

Əlbəttə, mən lazım bilirəm ki, qız və oğlanın öz zövq və istəyinə riayət olunsun. Mən həqiqətən şərt bilirəm. Baxmayaraq ki, qızın və oğlanın razılığı nikah əqdinin düzgünlüyündə şərtdir. Amma hüquqi məsələlərdəki razılıq mənim iki nəfərin ailə izdivacının reallaşmasının şərti bildiyimdən başqadır.

İranlı və xarici qadınlarla sual-cavab məclisində çıxışdan; 11 oktyabr, 1998

İzdivacda məhəbbət

Mənim ürəyim istəyir şərait elə olsun ki, mütləq məhəbbət vücuda gəlsin. Yəni ümumiyyətlə məhəbbətsiz baş verməsin. Demirəm ki, nikahdan qabaq məhəbbət olsun, yox, bunu demirəm. Amma ümumilikdə bəyənmək olsun. Həm qız o oğlanı bəyənsin, həm oğlan qızı bəyənsin və bu bəyənmə uzunömürlü məhəbbətin yaranmasına şərait yaratsın. Düzdür, məhəbbət itə də bilər, amma dərinləşə də bilər. Bu, insanın öz əlindədir.

Allah-Taalanın bəşərin mürəkkəb vücudunda gördüyü işlərdən biri budur ki, məhəbbəti çox həddə onun ixtiyarına vermişdir. İndi bəzi kəskin məhəbbətlərlə işimiz yoxdur. Deyilir ki, ixtiyari deyil. Şairlər də onun barəsində çox sözlər demişlər. Bunlar necə deyərlər, bəşər varlığının istisnalarıdır. Lakin qayda budur ki, iki nəfərin arasında məhəbbət mayası olduqda asanlıqla bu məhəbbəti suvarıb çiçəkləndirə və artıra bilərlər. Hər halda, bu, lazım olan bir işdir.

İranlı və xarici qadınlarla sual-cavab məclisindəki çıxışdan; 10 oktyabr, 1998

Qız və oğlanın yola getməsi - nikahın əsasıdır

Nikahın əsası qız və oğlanın yola getməsidir. Gərək bir-biri ilə razılaşsınlar. Bu, “yola getsinlər” sözünün çox dərin mənası var. Mən bir dəfə İmamın yanına getdim. O, əqd xütbəsi oxumaq istəyirdi. Məni gördükdə dedi ki, gəl birinin vəkili sən ol. O, nikah əqdi oxuyanda bizim kimi uzun-uzadı danışmırdı. Əvvəl əqdi oxuyurdu, sonra iki-üç qısa cümlə deyirdi. Mən gördüm o əqdi oxuyandan sonra üzünü qız və oğlana tutub dedi: “Bir-birinizlə yola gedin”. Mən fikirləşib gördüm ki, biz bu qədər danışırıq, amma İmamın sözü “bir-birinizlə yola gedin” cümləsidir. İndi mən də demək istəyirəm ki, siz qız və oğlanlar bir-birinizlə yola gedin. Yola getmək və razılıq əsas məsələdir. Bəy və gəlinin, qız və oğlanın, ər və arvadın yola getməsinə qarşı olan hər bir şey yad ünsür bilinməlidir. Bu qaydanı unutmayın! İnşallah Allah-Taala öz xeyir-bərəkətlərini sizə nazil edər.

Ümidvarıq Allah oxuduğumuz bu nikahları mübarək etsin! Bu qızlar və oğlanlar ailələrə sevinc gətirsinlər və Allah onlara pak nəsil bəxş etsin!

Nikah mərasimində çıxışdan; 11 iyul, 1991

Gənc cütlüklərə tövsiyə

Oxuduğumuz bu nikah əqdinin sözləri zahiri bir məsələdir. Bununla sizin aranızda bir halqa vücuda gəlir. Qız və oğlanın bütün səyi bunu qorumaq olmalıdır. Məbada gileylər, bezikmələr, artıq istəməklər, artıq gözləntilər, sevgisizliklər və bəzən digərlərinin müdaxilələri ilə bu ocaq sarsılsın. Mühüm olan budur. Həm qız, həm oğlan çalışıb bu cütlük halqasını qorusunlar. Bu halqanı necə qoruya bilərsiniz? Əlbəttə, ağıllı, zirəng, hissiyyatlı və sadiq vicdanlı adamlar yolunu tapırlar. Bu, qarşılıqlı etimad və məhəbbətlə qorunur. Qadın kişiyə nəyisə əmr və məcbur etməsin. Kişi də qadına hegemonluq etməsin, artıq istəməsin. İki dost kimi, iki şərik kimi bir-biri ilə səmimi olsunlar və bu ailə ocağı qorunsun.

Nikah mərasimində çıxışdan; 11 iyul, 2001