İran İslam İnqilabının rəhbəri cənab Ayətullah Xamenei

Səmimi ailənin idarəsində qadının ən birinci və ən böyük məsuliyyəti

Biz düşünürük ki, qadın, ilk baxışda bizim ictimai sistemimizin əsası bildiyimiz səmimi ailənin məsuliyyətini daşıyan ən böyük və ən birinci şəxsdir. Bu, kişinin öhdəsində deyil. Kişi bunu ümumiyyətlə, bacarmaz. Biz inanırıq ki, qadının yaradılış forması ona belə bir məsuliyyəti daşımağa kömək edir. Bizcə, qadının nazir və ya Baş nazir olması onun üçün fəxr deyil. Fəxr budur ki, o, öz ailəsinin mühitini gözəl şəkildə idarə etsin. Əlbəttə, bu zaman o, nazir və ya baş nazir də olsa, heç bir eybi yoxdur və bu, onun şərəf və iftixarını daha da artıracaq.

Biz heç vaxt qadını ərə getməyə, uşaqlarını idarə etməyə və ailəsini qurmağa məcbur etmirik. Əgər qadının özü ailə qurmaq istəməsə, ailəni idarə etməsə, yaxud uşaqlarını dayəyə, ya uşaq baxçasına tapşırsa, ərinə restorandan yemək gətirməsini əmr etsə və özü gedib filan idarənin müdiri və yaxud filan nazir olsa, yaxud ölkədə hər hansı bir məsuliyyəti və vəzifəni idarə etsə, İslam Respublikasının höküməti ona “sənin bu işə haqqın çatmır!” - deyə bilməz. Onun buna haqqı var. Lakin İslam Respublikasının dəyərlər sistemində bir dəyər kimi qadının əsas vəzifəsinə - yəni ailəni qorumağa və onu canlı saxlamağa üstünlük veririk. Bizcə, bunun dəyəri daha artıqdır.

“İslam İnqilabının məktubu” nəşriyyəsinə müsahibədən: fevral, mart, 1982

Qadının uca məqamı

İnqilabdan qabaqkı iki-üç onillikdə Avropa mədəniyyətinin gəlişi səbəbindən ailənin təməli sarsılmışdır. Yəni ailə doğrudan da İslamda və bizim klassik mədəniyyətimizdə göstərilən prinsipiallığı, dəyəri və əzəməti itirmişdir. Ailə varsa, həyat yoldaşı və ana əsas üzvdür. Bu toplumda qadının çox əsaslı və uca yeri var. Bu səbəbdən, ailənin özü, yəni qadın sual altına düşdükdə və sarsıldıqda, orada heç bir şey öz yerində qalmır. Bunlar elə mövzulardır ki, üzərlərində doğrudan da çox diqqətlə düşünülməlidir.

İslamın bu məsələlər barəsində çox düzgün fikirləri və dəyərli tövsiyələri var. Bunu bizim cəmiyyətimizin qadınlarına inqilab bəxş etdi, onları cihad səhnəsinə, siyasətə, ölkənin əsaslı quruculuğunda - inqilabın quruculuğunda təsir səhnəsinə daxil etdi. Bu çox mühüm məsələdir və erkən İslam çağından başqa heç bir zamanla müqayisə olunası deyil.

Qadınların mədəni-ictimai şurasının üzvləri ilə görüşdə çıxışdan; 6 yanvar 1991.

Qadının ən təbii və ən fitri işi

Evdarlıq, həyat yoldaşını və övladları idarə etmək qadınlar üçün ən təbii və ən fitri işdir. Amma bu iş qadınların elm və mənəviyyat meydanlarında hər hansı bir bacarığını inkar etmir.

Ölkənin mütəxəssis qadınları ilə görüşdə çıxışdan; 30 noyabr, 1993

Keyhan qəzeti

Həyat yoldaşılıq və analıq - qadının əsas peşəsi

Qadının əsas peşəsi həyat yoldaşılıq və analıqdır. Bəziləri elə bilirlər ki, bu, qadına hörmətsizlikdir. Qadının görə biləcəyi ən mühüm iş analıq işidir. Düzdür, bəzi yerlərdə qadınların ictimai işləri bəlkə də obyektiv (eyni), yaxud yetərli (kifai) surətdə vacib də ola bilər. Amma istənilən halda, xanımlar ictimai fəaliyyətlərini analıq cəhətlərini qorumaqla yerinə yetirməlidirlər. Onların örnəyi həzrəti Fatimeyi-Zəhra (s) olmalıdır.

Qadınlarla görüşdə çıxışdan; 12 mart, 1985

İslam Cümhuriyyəti qəzeti

Qadının evdəki fəaliyyətinə keyfiyyət bəxş etmək

Sizin işiniz də var, həm də bayırdasınız, cərrahiyyə əməliyyatı da aparırsınız, xəstənizi də görürsünüz, elmi iş də görürsünüz, layihə də yazırsınız, universitetdə dərs də deyirsiniz. Bunların hamısı öz yerində, amma evin payını da nəzərə almalısınız. Əlbəttə, evin payında digər bütün məsələlər kimi kəmiyyəti keyfiyyətinə qurban vermək olar. Yəni qadının evdə 24 saat olması kəmiyyətini azaltmağın bir mənası var. Amma o 24 saatı azaltdıqda, keyfiyyətini yüksəltsəniz, o zaman başqa bir məna kəsb edəcək. Əgər o işinizin bu məsələyə zərər yetirdiyini görsəniz, onun üçün bir şey düşünməlisiniz. Bu əhəmiyyətli və əsaslıdır. Məcbur qaldıqda isə, heç. Bütün məsələlərdə qayda həddindən xaric olan zəruri işlər olur. Mən qaydanı deyirəm, istisnalarla işim yoxdur.

Qadınların mədəni-ictimai şurasının üzvləri ilə görüşdə çıxışdan; 14 yanvar, 1992

Müsəlman qadınların ailə problemlərinin həlli yolları

Qadınların ən mühüm problemi təəssüf ki, ailə daxilindəki problemdir. Təəssüf ki, bəzən müsəlman qadının hörməti, məqamı və hüququ görməzliyə vurulur. Müsəlman xanımın coşqulu qadınlıq duyğularından istifadə edərək, onun hüququ və məqamı ondan əsirgənir. Bunu düzəltmək lazımdır. Bununla məşğul olmaq lazımdır. Mən dəfələrlə demişəm ki, bu işin mühüm bir hissəsi qanunverici orqanda çalışanların işidir. Başqa bir mühüm hissəsi də qadınların özlərinin öhdəsinədir. Əvvəla təhsillə, din bilgiləri və elm öyrənməklə (təkcə rəsmi təhsillərdən söhbət getmir), kitab və maariflə tanış olmaqla, kitabla ünsiyyətdə olmaqla mümkündür. Əsas bir hissəsi də İslamın ailədə müsəlman qadın və ümumiyyətlə qadın üçün nəzərdə tutduğu hüquqları bilmək səbəbindəndir. Əgər İslamın işarə etdiyi bu yoldan istifadə olunsa və o yol keçilsə, şübhəsiz, tarix boyu müxtəlif cəmiyyətlərdə - o cümlədən təəssüf ki, müsəlman cəmiyyətlərində qadına rəva görülən zülmdən əsər-əlamət qalmayacaq.

Hörmüzqan vilayətinin qadınları ilə görüşdə çıxışdan; 18 fevral, 1998

İslam Cümhuriyyəti qəzeti

Ailədə qadın probleminin həlli

Əlbəttə, ailə məsələsi çox əhəmiyyətlidir. Doğrudan da qadının probleminin düyününü açın. Görün əsas düyünlər haradadır. Mühüm düyünlərin biri ailədədir. Gedin görün ailələrdə vəziyyət necədir. Sizin özünüz də bilirsiniz və görürsünüz. Görün bu anormal halları nə vücuda gətirir. Onun köklərini tapın. Uzunmüddətli layihələr hazırlayın ki, bu xoşagəlməz hallar aradan qaldırılsın.

Analıq, xanımlıq, ev və ailə məsələsi olduqca əsas, çox mühüm və həyati əhəmiyyət daşıyan məsələrdəndir. Bizim bütün layihələrimizdə ailə əsas olmalıdır. Siz əgər tibdə və ya hər hansı bir sahədə ən böyük mütəxəssiz olsanız, amma ev xanımı olmasanız, bu sizin üçün bir nöqsandır. Evin xanımı siz olmalısınız. Əgər bu barədə kamil olmayan bir bənzətmə işlətsək, gərək kraliça bal arısına bənzədək.

Ailə elə bir yerdir ki, orada duyğu və hisslər inkişaf etməlidir, uşaqlar məhəbbət və nəvaziş görməlidirlər. Ər kişi olduğundan, onun xarakteri qadına nisbətən daha xamdır, bəzi meydanlarda zəifdir, daha tez sınır. Onun yarasının məlhəmi yalnız və yalnız həyat yoldaşının nəvazişidir; hətta ananın nəvazişi yox. Bu həyat yoldaşı böyük bir kişi üçün, ananın öz kiçik uşağına gördüyü işi görür. Diqqətli xanımlar bu məsələni bilirlər. Əgər bu duyğular evin əsas mərkəzinə, yəni evdar xanıma ehtiyaclı olmasa, ailə mənasız bir formaya çevriləcək.

Qadınların mədəni-ictimai şurasının üzvləri, mütəxəssis həkimlər və məmurlarla görüşdə çıxışdan; 25 dekabr, 1991