İqtisadiyyat elmi və onun yaranması tarixi İqtisadiyyat «oikonomik»

125. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar

50-ci illərdə dünya ictimaiyyətinin keçmiş yüzilliyi aydın göstərdi ki, ən kasıb inkişaf etməkdə olan ölkələr inkişaf üçün lazım olan borc maliyyəsini Ümumdünya Bankının, qrup dövlətlərin şərtləri əsasında almaq imkanına malik deyillər. Bu zaman bankın üzvləri kasıb ölkələrə uzun müddətə güzəştli əsaslarla vəsait verə bilən agentliklərin yaradılmasını təklif etdilər.

Yeni institutu Beynəlxalq Inkişaf  Cəmiyyəti – BIC adlandırmaq qərara alındı. Lakin təsisçilər BIC-nin iş prinsiplərini qəti olaraq Ümumdünya Bankının qaydalarında aparılmasını istəyirdilər. Bu mühakimədən çıxış edən ABŞ prezidenti Duayt Ezenhauer qalan iştirakçıların tərəfdar olduğu BIC-nin Ümum¬dünya Bankının tərkibinə daxil olmasının vacibliyini təklif etdi.

AYIB-nın quruluşu tipik olaraq inkişaf banklarının qu­ruluşu kimidir.

AYIB-nın ali rəhbər orqanı Rəislər və Direk­torlar Şurasıdır. Rəislər Şurası AYIB-nın baş qanunverici orqanı ol­maqla Bankın hər bir iştirakçısının nümayəndələrini rəis və ya onun müavini olmaqla özündə birləşdirir. O, bankın səlahiyyətinə daxil olan prin­sipial məsə­lə­ləri həll etmək səlahiyyətinə malikdir. Bu səla­hiyyətlərə ilk növbədə yeni üzvlərin qəbul edilməsi, onların qəbul şərtlərinin müəyyən edilməsi, kapitalın artırılması, ba­lansın təsdiq edil­məsi, gəlirin bölüşdürülməsi və digər məsə­lələr aiddir.

Mərkəzi və Şərqi Avropanın sosialist ölkələrinin iqti­sadi və siyasi həyatında ciddi dəyişikliklərlə əlaqədar olaraq Avropa dövlət və hökumət dairələrində yeni regional inkişaf bankla­rının yaradılması ideyası yarandı. 80-ci illərdə sosialist dövlətlərində siyasi sistem dağıl­mağa başlayır, mürəkkəb problemlər baş qaldırır, iqtisa­diyyatın bazar modelinə keçməsi, iqtisadiyyatın planlı-amir­liyi yenidən qurulur, struktur dəyişikliklər baş verir. Keçmiş sosialist ölkə­lərində dərin iqtisadi böhranların baş verməsi, sosial gərgin­lik­lərin sürətlənməsi və mürəkkəbləşməsi bunla­rın həllini çətin­ləşdirir.