İntellektual öLÇMƏ vasiTƏLƏRİ fənnindən mühüzirələr toplusu

Mövzu 15. Daxili metroloji yoxlama qurğulu intellektual ölçmə sistemi
Sistemin daxilinə quraşdırılmış ixtisaslaşdırılmış nümunəvi vasitələrin təyinatı
Sistemin daxilinə quraşdırılmış ixtisaslaşdırılmış nümunəvi vasitələr ÖS-in istismar olunduğu yerdə metroloji attestasiyası, dövrü yoxlanılması, bəzi hallarda isə istismar prosesində yoxlanılması, metroloji informasiyaların yığılması və təhlil edilməsi və nəticə etibarı ilə ÖS-in xarakteristikalarının qərarlışdırılmış metroloji səviyyədə saxlanılması üçün təyin edilmişdir.
Daxili metroloji yoxlama qurğulu intellektual ölçmə sisteminin strukturu
Daxili metroloji yoxlama qurğulu intellektual ölçmə sisteminin struktur sxemi şəkil 15.1- də göstərilmişdir.

Daxili metroloji yoxlama qurğulu intellektual ölçmə sisteminin imkanları

Özünüyoxlayan ÖS-də informasiyanı daxiletmə-xaricetmə qurğuları (DXQ) komplektinə malik olan kompüterlə (CP) birləşdirilmiş çoxnöqtəli sistem analoq-rəqəm çeviricisi (ARÇ) istifadə olunur. Bu kompleks müxtəlif tipli tenzometrik çeviricilərlə birgə işləyə bilər.
Bu ÖS körpü sxemi üzrə yaradılmış tenzometrik təzyiq veiricisinin (PRU) köməyi ilə 10-larla Paskaldan (Pa) yüz minlərlə Pa-ya qədər təzyiqi ölçmək üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Tenzometrik təzyiq vericilərinin çıxış siqnalını kommutator ardıcıl olaraq çoxnöqtəli sistem ARÇ-nin qirişinə verir və ARÇ-nin çıxışında alınan kodlara əsasən CP ölçülən təzyiqlərin qiymətini hesablayır.
Ölçmədən əlavə təzyiqölçən system aşağıda göstərilən özünüyoxlama funksiyalarını da yernə yetirir [1]:
- ARÇ-nin özünükalibrləməsi;
- ARÇ-nin dövrü özünüyoxlaması;
- kommutatorla ARÇ-nin birgə dövrü özünüyoxlaması;
- təzyiq vericiləri, kommutator və ARÇ-nin birgə dövrü özünüyoxlaması;
- təzyiqölçən sistemin pnevmokommutatorlar da daxil olmaqla tam strukturunun metroloji attesyasiyası və dövrü özünüyoxlaması.
ARÇ-nin özünükalibrləməsi
ARÇ-nin özünükalibrləməsi zamanı CP tərəfindən idarəolunan gərginlik kalibratorundan (GK) ölçmə diapazonu daxilində müxtəlif qiymətlərə uyğun U_k1, U_k2 və U_k3 gərginlikləri ardıcıl olaraq kommutatorun girişinə verilir. Bu gərginliklər özünükalibrləyən ARÇ tərəfindən koda çevrilir və CP-də həmin gərginliklərin qiyməti ilə müqayisə edilir.