Iii-bap. Pedagogikaliq tájiribe-sinawdi shÓkemlestiriw háM Ótkeriw

III-BAP. PEDAGOGIKALIQ TÁJIRIBE-SINAWDI ShÓKEMLESTIRIW HÁM ÓTKERIW
§.3.1. Pedagogikalıq tájiriybe-sınawdıń maqset hám wazıypaları
Mashqalanıń psixologiyalıq, pedagogikalıq hám social qásiyetleri mánisin analiz qılıw ushın bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshıları kompetentligin rawajalandırıwdıń nátiyjeli usılların islep shıǵıw tiykarǵı wazıypa retinde belgilendi hám izertlew sheńberinde pedagogikalıq tájiriybe-sınaq jumısları alıp barıldı.
Pedagogikalıq tájiriybe-sınaq jumısları anıqlawshı, izertlewshi, qáliplestiriwshi, juwmaqlawshı basqıshlarda alıp barıldı.
Tájiriybe-sınaqtıń birinshi anıqlawshı basqıshında izertlewdiń maqseti, wazıypaları hám ob’ekti anıqlandı, normativ hújjetler, oqıw-stilistik kompleksler úyrenilip, bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw mazmunına qoyılǵan talaplar anıqlandi hám oqıw-metodikalıq támiynatı islep shıǵıldı.
Tájiriybe-sınaq jumısınıń ob’ekti retinde Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutları tájiriybe-sınaq maydanshaları retinde tańlandı.
Tájiriybe-sınaq maydanshaların belgilewde tiykarǵı kriteriya etip tómendegiler belgilendi:
- tájiriybe-sınaq maydanshalarınıń túrli orınlarda jaylasqanlıǵı;
- tájiriybe hám qadaǵalaw toparlarındaǵı bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń sanı bir-birine jaqınlıǵı;
- tájiriybe hám qadaǵalaw toparlarındaǵı bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshıları ulıwma iskerliginiń bir-birine sáykesligi.
Tájiriybe-sınaqtıń anıqlawshı basqıshınıń dáslepki bólegi bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw procesi jaǵdayın úyreniw hám ol jaǵdayda aldıńǵı pedagogikalıq texnologiyalardan paydalanıw qanday dárejede ámelge asırılıp atırǵanlıǵın anıqlawdan ibarat bolıp, tómendegi jumıslar ámelge asırıldı:
- bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw jaǵdayı úyrenildi hám analiz etildi;
- bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw sistemasınıń oqıw joba hám dástúrleri, bolajaq texnologiya tálimi oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıwdıń mazmunı hám sapasına qoyılǵan mámleket talapları analiz etildi;
- bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw procesinde aldıńǵı pedagogikalıq hám informacion-kommunikaciyalıq texnologiya qurallarınan paydalanıw jaǵdayları úyrenildi hám analiz etildi.
Tájiriybe-sınaqtıń bul basqıshın ámelge asırıwda tómendegi metodlardan paydalanıldı:
- izertlew mashqalası boyınsha tájiriybeler hám oqıw -metodikalıq ádebiyatlardı analiz qılıw;
- sabaq procesin baqlaw;
- sáwbet hám sorawnamalar ótkeriw;
- aldıńǵı pedagogikalıq tájiriybelerdi úyreniw.
Ámelge asırılǵan baqlaw hám analizler nátiyjesinde bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw procesinde tómendegi wazıypalar belgilendi:
1. Bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıwdıń oqıw joba, dástúrlerin, oqıw-metodikalıq támiynatın modullı princip tiykarında islep shıǵıw.
2. Bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıwda oqıw procesin aldıńǵı oqıtıw forması, metod, qural hám texnologiyalar tiykarında ámelge asırıw usılların islep shıǵıw.
3. Bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw oqıw iskerligi sapasın baqlaw usılların islep shıǵıw.
4. Tájiriybe-sınaq jumısları nátiyjesin analiz qılıw hám magistrlik dissertaciya ilimiy boljawın tekseriw.
Tájiriybe-sınaqtıń anıqlawshı basqıshınıń ekinshi bóleginde tómendegi jumıslar ámelge asırıldı:
- tájiriybe-sınaqtıń anıqlawshı basqıshı nátiyjesine kóre, bolajaq texnologiya tálimi oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıwdı ámelge asırıw zárúrligi ilimiy tiykarlandı;
- bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw boyınsha modullı oqıw jobası, dástúri hám oqıw -metodikalıq materialları islep shıǵıldı;
- oqıw-metodikalıq materiallardıń ózlestiriliwin tekseriw ushın hár bir tema boyınsha túrli shınıǵıw, tapsırma, qadaǵalaw testleri hám olardı bahalaw kriteriyaları islep shıǵıldı.
Tájiriybe-sınaqtıń ekinshi izertlew basqıshın 2022-jıl óz ishine aladı. Usı tájiriybe-sınaq jumıslar procesinde dáslep bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw procesine tayınlıǵın anıqlaw, islep shıǵılǵan oqıw-metodikalıq támiynatınıń sapasın, mazmunın, ilimiy-metodikalıq hám didaktikalıq tárepten muwapıqlıǵın tekseriw maqsetinde sorawnamalar ótkerildi. Sorawnamada islep shıǵılǵan oqıw - metodikalıq támiynat materialları, óz-betinshe úyreniw procesindegi máseleler hám unamlı tárepler haqqında sorawlar keltirilgen. Atap aytqanda:
1. Bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń informacion-kommunikaciya texnologiya qurallarınan paydalanıw hám tálimde qollana alıw boyınsha tayarlıqların anıqlaw sorawnamaları ótkerildi.
2. Bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw ushın islep shıǵılǵan oqıw-metodikalıq támiynattıń ilimiy,metodikalıq hám didaktikalıq tárepten muwapıqlıǵın anıqlaw sorawnamaları ótkerildi.
Tájiriybe-sınaq jumısında tiykarınan jetilistirilgen oqıw-metodikalıq támiynat tiykarında islengen bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw nátiyjeligin dástúriy oqıw procesine salıstırıw arqalı anıqlawdan ibarat boldı. Bunda pedagogikalıq tájiriybe-sınaqtıń kóp tarqalǵan forması-qadaǵalaw hám tájiriybe toparlarında ótkerilgen nátiyjelerdi óz-ara salıstırıp úyreniw usılınan paydalanıldı. Bunda tájiriybe-sınaq maydanshalarında bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshılarınıń kompetentligin rawajlandırıw kurslarınıń dástúriy formadaǵı bir toparı qadaǵalaw toparı, bir toparı bolsa, tájiriybe-sınaq toparı retinde belgilenip, jámi 32 bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshı qatnastı.
Bunda qadaǵalaw hám tájiriybe-sınaq toparları bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshıları arasında texnologiyalıq tálimnen iyelegen bilimi, kónlikpe hám ilimiy tájiriybeleri dárejesin anıqlaw maqsetinde ótkerilgen sorawnamalarda bolajaq texnologiyalıq tálim oqıtıwshıları kompetentligin rawajlandırıw nátiyjeligin bahalaw hám dástúriy kurslarǵa salıstırıw wazıypası qoyıldı.
Izertlew procesinde “Texnologiyalıq tálim oqıtıw metodikası” pán dástúri tiykarında respondent - talabalardıń innovaciyalıq tálim texnologiyaları járdeminde metodikalıq kompetentligin rawajlanǵanlıq dárejelerin belgilewdiń tómendegi kriteriyaları rawajlandırıldı:
- kognitiv kriteriyalar: talabalardiń psixologiyalıq - pedagogikalıq bilimleri -texnologiyalıq tálim oqıwshılarınıń jas hám individual, psixofiziologikalıq qásiyetlerin, oqıw procesin shólkemlestiriw forma, metod hám quralların, innovaciyalıq pedagogikalıq texnologiyalardı biliwi;
- processli kriteriyalar: kommunikativ kónlikpeler-tálim procesinde oqıwshılar menen pedagogikalıq baylanıstı shólkemlestiriw uqıbı, talaba berilgen tapsırmanı orınlawǵa dóretiwshilik izertlew ortalıǵın jaratıw uqıbı, sezimiy múnásebet ornatıw uqıbı;
- integrativ kriteriyalar: texnologiyalıq tálim pánin basqa pánler menen integraciyalaw qábileti, dóretiwshilik potencial, kásiplik ósiwge umtılıw qásiyetleriniń qáliplestiriliwi.