Idishdagi monometrik va absolyut bosimni aniklash. Ishdan maqsad

1.2-jadval

O-O taqqoslagich tekisligidagi idish osti masofasi	Geometrik kuch		P’ezometrik ko‘rsatkichlari (bosim kuchi)		Potensial bosim
Z0	ZA	ZB

SINOV SAVOLLARI:

1. 
   Gidrostatika nimani o‘rganadi?
   
2. 
   Suyuqlik tinch xolatida qanday kuchlar ta’sir etadi?
   
3. 
   Gidrostatikaning asosiy tenglamasi va tenglama hadlari tavsifi.
   
4. 
   Gidrostatik bosimning vertikal devorga tarqalish epyurasining tavsifi.
   
5. 
   P’ezometrik bosim va uning tavsifi.
   

2 – TAJRIBA ISHI
SUYUQLIKNING HARAKT REJIMINI REYNOLDS QURILMASIDA ANIQLASH.
ISHDAN MAQSAD:
1. Suyuqlik harakatining turbulent va laminar tartiblarini kuzatish.
2. Harakatning laminar va turbulent tartiblarida Reynolds sonini aniqlash.
QISQACHA NAZARIY MA’LUMOT
Suyuqlikning quvurdagi harakati 2 xil tartibda bo‘lishi mumkin:
laminar va turbulent.
Laminar tartibli harakat suyuqlik zarralarining parallel oqimli bo‘lishi bilan ko‘rinadi va bunda suyuqlikning ayrim qatlamlari bir-biri bilan aralashmay harakatlanadi. Bunday harakat suyuqlik oqimi ko‘ndalang kesimi kichik bo‘lganda, kichik tezlikda bo‘lganda, kapillyarlar bo‘ylab harakatda, yopishqoq suyuqliklar (neft, mazut, moylar) harakatida, tuproq qatlamlari orasida suyuqlik harakat qilganda kuzatiladi.
Turbulent tartib uchun notartib (xaotik) harakat xosdir. Bunda suyuqlik zarralari murakkab va doim o‘zgaruvchi trayektoriya bo‘yicha harakatlanadi. Turbulent oqimda harakat yo‘nalishiga ko‘ndalang tezlik tashkil qiluvchilari bo‘lgani uchun, suyuqlikda tez aralashish yuz beradi. Muhandislik amaliyotida, suv va kichik qiymatli qovushqoqlikka ega suyuqliklar (spirt, kerosin, benzin va boshqalar) ning isitish, ventilyatsiya, gaz ta’minoti, issiqlik ta’minoti, suv ta’minoti tizimidagi harakatida ko‘proq turbulent tartib kuzatiladi.
Suyuqliklar harakatining ikki tartibi mavjudligini ingliz fizigi O.Reynolds ko‘rsatgan. Keyinroq boshqa olimlar tomonidan ham tasdiqlangan Reynolds tajribalari shuni ko‘rsatdiki, dumaloq kesimli quvurdagi suyuqlik harakati tartibini aniqlashda,
(2.1)
ifoda asosiy hisoblanadi.
bu yerda Re – Reynolds soni deb ataladigan o‘lchovsiz miqdor.
- suyuqlik harakati o‘rtacha tezligi sm/s;
d - quvur diametri, sm;
- kinematik qovushqoqlik koeffitsiyenti sm²/s.
Laminar tartibdan turbulent tartibga o‘tish sodir bo‘ladigan Reynolds soni miqdori Reynolds kritik soni – Re_kr deyiladi. Re ≤ Re_kr bo‘lganda harakat laminar tartibli, Re > Re_kr bo‘lganda turbulent tartibli bo‘ladi. Re sonining ma’lum diapazonida tezlik o‘zgarishi harakteriga ko‘ra harakatning ikki tartibi mavjud bo‘ladigan oraliq bor. Re_kr – kritik soni miqdori qator sharoitlarga bog‘liq: quvurga kirish shartlari, quvur devorlari silliqligi, birlamchi harakatning boshlanishiga va boshqalarga bog‘liq, hamda har xil miqdorga ega bo‘ladi.
Dumaloq quvurlar uchun Re_kr = 2320 qabul qilinadi. Laminar tartibdan
turbulent tartibga tartib o‘tishdagi tezlik kritik tezlik deyiladi.
Re ≤ 2320 da laminar tartib.
Re > 2320 bo‘lsa, turbulent tartib.