Ich sinflarda sinfdan tashqari ishlarni tashkil etishning zamonaviy tamoyillari

Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar 
Pedagogical Education Cluster: Problems and Solutions 
Кластер педагогического образования: проблемы и решения 
Chirchik, Uzbekistan 1494 International Conference 
2-sinfda o
ʻ
quvchilar kichik hajmdagi asarlarni o
ʻ
qituvchining yordami va 
topshirig
ʻ
i asosida mustaqil o
ʻ
qishga o‟tadilar. Bu sinfda 2 haftada bir marta 
sinfdan tashqari o‟qish darsi o
ʻ
tkaziladi. Ona – Vatan va ota-bobolar jasorati, 
o
ʻ
simliklar, qushlar hamda hayvonlar haqidagi asarlarni o
ʻ
qituvchi topib, tanlab 
o
ʻ
quvchilarga o
ʻ
qishga tavsiya etadi. 3 va 4-sinflarda sinfdan tashqari o
ʻ
qish 
mashg‟ulotlarida o
ʻ
quvchilarning mustaqil o
ʻ
qishlari 
uchun kishilarning hayoti, 
yorqin tasvirlangan, ularning ma‟naviy-axloqiy turmush tarzi aks ettirilgan badiiy 
va ilmiy-ommabop asarlar tavsiya etiladi. 3-4 sinflarda sinfdan tashqari o
ʻ
qish 
darslari ikki haftada bir marta o
ʻ
tkaziladi. Bu sinflarda o
ʻ
qituvchi sinf 
kutubxonasida kerakli bo
ʻ
lgan o‟quvchilar yoshiga mos kitoblarni to
ʻ
plashni. 
Sinfdan tashqari o
ʻ
qish burchagi turlicha bezalishi mumkin. Bunda o
ʻ
qituvchi va 
o
ʻ
quvchi hamkorlikda ish olib boradi. Badiiy va ilmiy-ommabop asarlar mustaqil 
ravishda 
va 
izchil 
o
ʻ
qib 
borilsagina 
o
ʻ
quvchilarning 
dunyoqarashini 
kengaytirishga, shakllantirishga xizmat qiladi
[4].
Sinfdan tashqari oʻqish darslari yosh avlod qalbida ezgulikka muhabbat, 
yovuzlikka nafrat tuygʻularini uygʻotish, matn mazmunini qayta hikoyalash, 
ma`lum reja asosida qisqartirib yoki shaxsini oʻzgartirib hikoyalash, badiiy tasvir 
vositalarini aniqlash, asar qahramonlarining fe‟l-atvorini, xatti–harakatini baholash 
orqali ularning bogʻlanishli nutqini oʻstirish, qisqa qilib aytganda, kitobxonlik 
madaniyatini kamol toptirishda katta imkoniyatlarga ega. 
Sinfdan va sinfdan tashqari o
ʻ
qish boshlang
ʻ
ich sinflarda o
ʻ
qitiladigan 
barcha predmet dasturlarining bo
ʻ
limlari bilan bevosita bog‟liq. O‟z navbatida 
grammatika va to‟g‟ri yozuv, tabiatshunoslik, tasviriy san‟at, musiqani o
ʻ
rganishda 
olingan bilim va hosil qilingan ko‟nikmalar o‟qish darslaridan o‟qish darslarida 
foydalaniladi. O
ʻ
qish darslarida o
ʻ
tilgan mavzular asosida badiiy kitoblar axtarish, 
asar qahramonlarining nomlarini yozish, ularni tasvirlab berish, ijodiy rasm 
ishlash, fikrni yakunlash uchun mos maqollar yod olish o‟quvchini ijod qilishga 
undaydi.
Har bir sinfda sinfdan tashqari o
ʻ
qilgan barcha asrlar o
ʻ
quvhilarga mos 
ravishda biror voqeani sahnalashtirish mumkin. Bu boladagi nitqni rivojlantirishga, 
lug‟at boyligini oshirishga yordam beradi. Shuningdek sahnalashtirilgan asarni 
tomosha qilgan o‟quvchining diqqati oshib xotirada saqlash qobiliyati o‟sadi. Hatto 
sahnalashtirish o
ʻ
quvchini har tomonlama yo
ʻ
naltiradi, ya‟ni aktyorlik qobiliyatini 
rivojlantiradi, 
suxandonlik,
rejissorlik kabi kasblarga ilk tasavvurlarni o
ʻ
rgata 
boshlaydi
[3]. 
Asarni sahnalashtirish davrida albatta o
ʻ
qituvchi rahbarlik qiladi. 
O
ʻ
quvchilar ifodali, obrazli, shuningdek qahramonlar harakatini to
ʻ
g
ʻ
ri 

---