HüKÜmet dişi kuruluşlar için Rehber Cenevre 2006 İçindekiler

EKLER

1. Çocuk Haklarına dair Sözleşme, Çocukların Satılmaları, Çocuk Fuhuşu ve Çocuk Pornografisi hakkında İhtiyari Protokol

2. Taraf Devletlerce sunulan başlangıç raporlarına ilişkin yol gösterici ilkeler

Çocuk Haklarına dair Sözleşme Çocukların Satılmaları, Çocuk Fuhuşu ve Çocuk Pornografisi hakkında İhtiyari Protokol

A/RES/54/263 sayılı ve 25 Mayıs 2000 tarihli Genel Kurul kararıyla benimsenerek imza ve onaya açılmıştır

Yürürlük tarihi: 18 Ocak 2002

Bu Protokol’ün Tarafı olan Devletler,

Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin amaçlarının daha ileri düzeyde gerçekleştirilmesi ve Sözleşme hükümlerinin, özellikle de 1., 11., 21., 32., 33., 34., 35. ve 36. maddelerinin uygulanması açısından, Taraf Devletlerin çocukların satış, fuhuş ve pornografiden korunmalarını güvence altına almak üzere benimsemeleri gereken önlemleri artırmalarının uygun olacağı düşüncesiyle,

Ayrıca Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin çocuğun ekonomik sömürüden; eğitimi açısından zararlı olan veya eğitimini engelleyen ya da sağlığına; fiziksel, zihinsel, manevi, ahlaki ya da sosyal gelişmesine zarar verebilecek işlerden korunma hakkı tanıdığını dikkate alarak,
Çocukların alınıp satılma, fuhuş ve pornografi amaçlarıyla uluslararası planda kaçırılmaları olaylarının önemli ölçüde yaygınlaştığı gerçeğinden duydukları derin endişelerle,
Çocukların satılmalarını, çocuk fuhuşu ve pornografisini doğrudan doğruya yaygınlaştıran ve çocukların özellikle maruz kaldıkları bir fiil olarak seks turizminin yaygın biçimde sürmekte oluşundan duyduğu kaygılarla,

Kız çocuklar dahil olmak üzere bu konularda savunmasız bir dizi çocuk kesiminin cinsel sömürüye maruz kalma riskinin daha fazla olduğunu ve kız çocukların cinsel sömürünün ağırlıklı mağdurları olduğu gerçeğini dikkate alarak,

Gerek Internet’te gerekse yeni gelişen diğer teknolojilerde çocuk pornografisinin giderek yaygınlaşmasından duyduğu kaygılarla, Internet’te Çocuk Pornografisine Karşı Mücadele Konferansı’na (Viyana, 1999) ve özellikle bu Konferans’ın çocuk pornografisi kapsamına giren üretim, dağıtım, ihraç, aktarım, ithal, bilinçli olarak yanında bulundurma ve reklam gibi işlemlerin tüm dünyada suç sayılmasına ilişkin kararı ile bu konuda Hükümetlerin ve internet sanayinin daha yakın bir işbirliği ve ortaklık içine girmelerinin önemine ilişkin vurgularına atıfta bulunarak,

Çocukların satılmalarının, çocuk fuhuşunun ve pornografisinin ortadan kaldırılmasının, bu tür işlere katkıda bulunan etmenleri, bu arada azgelişmişliği, yoksulluğu, ekonomik eşitsizlikleri, sosyo-ekonomik yapıdaki adaletsizlikleri, görevlerini yerine getiremeyen aileleri, eğitimsizliği, kırdan kente göçü, toplumsal cinsiyet ayrımcılığını, yetişkinlerin sorumsuz cinsel davranışlarını, zararlı geleneksel uygulamaları, silahlı çatışmaları ve çocuk kaçakçılığını ele alan bütüncül bir yaklaşımla daha kolaylaşacağına inanarak,

Çocukların satılmalarına, çocuk fuhuşuna ve pornografisine yönelik talebin azaltılması amacıyla kamuoyunu duyarlılaştırma çabalarına gerek olduğuna, bu alanda bütün tarafların küresel ortaklığının geliştirilmesinin önem taşıdığına ve ulusal ölçekte yasaların gerektiği gibi uygulanmasının zorunlu olduğuna inanarak,

Uluslararası Evlat Edinmede Çocukların Korunması ve İşbirliği Hakkında Lahey Sözleşmesi; Çocuk İstismarının Medeni Hukuku İlgilendiren Yönleriyle İlgili Lahey Sözleşmesi; Ana-babaların Sorumluluklarıyla İlgili Yargı, Uygulanan Yasalar, İnfaz ve İşbirliği ile Çocukların Korunmalarına Yönelik Önlemlerle İlgili Lahey Sözleşmesi ve En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin 182 Sayılı ILO Acil Eylem Sözleşmesi dahil olmak üzere çocukların korunmalarıyla ilgili uluslararası hukuki belgelerde yer alan hükümleri dikkate alarak,

Çocuk Haklarına dair Sözleşme’nin, çocuğun haklarının korunmasına ve geliştirilmesine yönelik yaygın kararlılığın bir ifadesi olacak biçimde sağladığı belirgin destekten cesaret alarak,

Çocukların satılmalarının, Çocuk Fuhuşunun ve Çocuk Pornografisinin Önlenmesi Eylem Programı’nın, Çocukların Ticari Amaçlı Cinsel Sömürüsüne Karşı 1996 Stockholm Kongresi Bildirgesi ve Eylem Planı’nın ve ilgili diğer uluslararası organların konuya ilişkin diğer kararlarını ve tavsiyelerini tanıyarak,
Her halkın çocukların korunması ve uyumlu gelişmelerinin sağlanması açısından sahip oldukları kendi geleneklerinin ve kültürel değerlerinin önemini de gözeterek,

Aşağıdaki hususlarda anlaşmaya varmışlardır:

Madde 1

Taraf Devletler, çocukların satılmasını, çocuk fuhuşunu ve çocuk pornografisini bu Protokol’de yer aldığı biçimde yasaklayacaklardır.

Madde 2

Bu Protokol’ün amaçları açısından

1. 
   Çocuk satışı, çocuğun bir kişi ya da grup tarafından, maddi ya da başka bir yarar karşılığı bir başkasına verildiği herhangi bir fiil ya da işlem anlamına gelir.
   
2. 
   Çocuk fuhuşu, çocuğun maddi ya da başka bir yarar karşılığı cinsel etkinliklerde kullanılması anlamına gelir.
   
3. 
   Çocuk pornografisi, hangi yoldan olursa olsun, belirleyici özelliği cinsel amaçlı bir betimleme olmak üzere, çocuğu gerçek fiille ya da benzeştirme yoluyla cinsel etkinlik içinde gösterme ya da çocuğun cinsel organlarını herhangi bir biçimde teşhir anlamına gelir.
   

Madde 3

1. 
   Taraf Devletlerin her biri, asgari bir zorunluluk olarak, aşağıda belirtilen fiillerin ve etkinliklerin, bu fiil ve etkinliklerin ülke içinde ya da dışında, bireysel olarak ya da organize biçimde gerçekleştirilsin, ceza yasası kapsamında yer almasını sağlayacaktır:
   

1. 
   Madde 2(a)’da tanımlandığı biçimiyle çocuk satışı bağlamında:
   (i) Bir çocuğun aşağıdaki amaçlara yönelik olarak hangi biçim ve yoldan olursa olsun teklifi, teslimi ve kabulü:
   
   1. 
      Çocuğun cinsel sömürüsü;
      
   2. 
      Çocuğun organlarının kâr amacıyla başkalarına aktarımı;
      
   3. 
      Çocuğun zorla çalıştırılması;
      

(ii) Evlat edinmeyle ilgili geçerli uluslararası belgelere aykırı olarak, bir çocuğun evlat edinilebilmesi için aracı olarak uygunsuz yollardan onay sağlanması;

2. 
   Madde 2(b)’de tanımlandığı biçimiyle bir çocuğu fuhuş amacıyla teklif etme, elde etme, temin etme ya da sağlama; ve
   
3. 
   Madde 2(c)’de tanımlandığı biçimiyle çocuk pornografisinin yukarıdaki amaçlara yönelik olarak üretilmesi, dağıtılması, yayılması, ithali, ihracı, teklifi, satışı ya da bulundurulması.
   

2. 
   Taraf Devlet’in ulusal yasalarındaki hükümlere tabi olmak üzere ilgili yaptırımlar, bu tür fiillerin herhangi birine yönelik teşebbüsler ve yine bu fiillerde suç ortaklığı ve yer alma durumları için de geçerli olacaktır.
   
3. 
   Taraf Devletlerden her biri bu tür fiillere, ağır niteliklerini de gözeterek, uygun cezalar getirecektir.
   
4. 
   Taraf Devletlerden her biri, kendi ulusal yasalarının hükümlerine tabi olmak üzere ve gerekli olduğu durumlarda, bu maddenin 1. paragrafında belirtilen ihlallerde tüzel kişilerin sorumlu tutulabilmelerini sağlayacak önlemleri alacaktır. Taraf Devlet’in benimsediği hukuk ilkeleri açısından tüzel kişilerin bu sorumlulukları cezai, hukuki ya da idari olabilir.
   
5. 
   Taraf Devletler, evlat edinme işlemlerinde yer alan bütün kişilerin, bu alanda geçerli uluslararası hukuki belgelere uygun davranmalarını sağlamak için gerekli bütün hukuki ve idari önlemleri alacaklardır.
   

Madde 4

1. 
   Taraf Devletlerden her biri, yukarıdaki madde 3.1 kapsamına giren ihlallerin kendi topraklarında, kendisine kayıtlı gemi ya da uçakta ortaya çıkması halinde, bu ihlaller üzerinde yargı yetkisini kullanmak için gerekli önlemleri alacaktır.
   
2. 
   Taraf Devletlerden her biri, madde 3.1’de belirtilen ihlâllerin aşağıdaki durumlarda gerçekleşmesi halinde bu ihlâller üzerinde yargı yetkisini kullanmak üzere gerekli önlemleri alabilir:
   (a) İhlalle suçlananın o Devlet’in vatandaşı olduğu veya topraklarında ikamet ettiği durumlar;
   (b) Mağdurun o Devlet’in vatandaşı olduğu durumlar.
   
3. 
   Taraf Devletlerden her biri, ihlalle suçlanan kişi kendi topraklarında bulunduğu ve ihlâlin kendi vatandaşlarından biri tarafından gerçekleştirildiği gerekçesiyle bu kişinin bir başka Taraf Devlet’e suçluların iadesi çerçevesinde gönderilmediği durumlarda, söz konusu ihlaller üzerinde yargı yetkisini kullanmak için gerekli önlemleri alacaktır.
   
4. 
   Bu Protokol, iç hukuka göre uygulanan cezaî herhangi bir yargı yetkisini dışlamaz.
   
   

Madde 5

1. 
   Madde 3.1’de tarif edilen ihlaller, Taraf Devletler arasında suçluların iadesi ile ilgili herhangi bir anlaşma çerçevesinde suçluların iadesini mümkün kılan ihlaller olarak değerlendirilecek, ayrıca suçluların iadesi konusunda aralarında daha sonra akdedilecek diğer bütün antlaşmalarda da yine bu nitelikteki ihlaller olarak ele alınacaktır.
   
2. 
   Suçluların iadesini bu konuda bir anlaşmanın bulunması koşuluna bağlı gören herhangi bir Taraf Devlet, aralarında bu konuda bir anlaşma bulunmayan bir başka Taraf Devlet’ten suçlunun iadesi yönünde bir talebe muhatap olursa, bu Protokol’ü, belirtilen ihlallerde suçlu iadesinin hukuki temeli olarak ele alabilir. Suçlu iadesi, kendisine bu yönde talepte bulunulan Devletin belirleyeceği koşullara tabi olacaktır.
   
3. 
   Suçluların iadesini bu yönde bir anlaşmanın varlığına bağlı kılmayan Taraf Devletler, kendisinden talepte bulunulan Devletin belirleyeceği koşullara tabi olmak üzere, bu Protokol’de belirtilen ihlalleri kendi aralarında suçlu iadesini mümkün kılan ihlaller olarak değerlendireceklerdir.
   
4. 
   Taraf Devletler arasındaki suçlu iadesi açısından bu tür ihlaller, yalnızca fiilen ortaya çıktığı yerde değil, aynı zamanda madde 4 uyarınca bu alanda yargı yetkisi oluşturması istenen Devletlerde de gerçekleşmiş ihlaller sayılacaktır.
   
5. 
   Madde 3.1’de tanımlanan bir ihlale ilişkin suçlu iadesi talebi yapılmışsa ve bu talebe muhatap olan Devlet ihlali yapan kişinin vatandaşlığı nedeniyle bu iadeyi gerçekleştirmezse veya gerçekleştirmeyecekse, konunun kovuşturma amacıyla yetkili mercilere sevki için gerekli önlemleri alacaktır.
   

Madde 6


1. Taraf Devletler, kovuşturma için gerekli kanıtların ortaya çıkartılması dahil olmak üzere, madde 3.1’de yer alan ihlallerle ilgili soruşturmalarda, cezai kovuşturmalarda ya da suçlu iadelerinde birbirlerine mümkün olan azami yardımı yapacaklardır.

2. Taraflar, bu maddenin yukarıdaki 1. paragrafı altındaki yükümlülüklerini, aralarında mevcut karşılıklı hukuki yardım antlaşmaları ya da diğer düzenlemeler uyarınca yerine getireceklerdir. Bu tür antlaşma ya da düzenlemelerin olmadığı durumlarda ise Taraf Devletler birbirlerine kendi ulusal yasaları çerçevesinde yardımcı olacaklardır.

Madde 7


Taraf Devletler, kendi ulusal yasalarına tabi olmak kaydıyla:

(a) Aşağıda belirtilenlere el konulmasını ve bunların müsaderesini sağlayacak önlemleri alacaklardır:

(i) Bu Protokol çerçevesinde tanımlanan ihlallere doğrudan yönelik olan ya da bu ihlallere zemin hazırlayan materyaller, varlıklar ve diğer araçlar;
Bu tür ihlallerden sağlanan kazançlar;
(b) Yukarıdaki paragraf (i)’de belirtilen materyal, varlık, araç ve kazançlara el konması ve müsaderesi için bir başka Taraf Devlet’ten gelecek talepleri yerine getireceklerdir;

(c) Bu tür ihlallerin gerçekleştirilmesi için kullanılan tesislerin geçici ya da sürekli biçimde kapatılmasını amaçlayan önlemler alacaklardır.

Madde 8

1. 
   Taraf Devletler, bu Protokol çerçevesinde yasaklanan uygulamaların çocuk mağdurlarının haklarını ve yararlarını cezai kovuşturma sürecinin bütün aşamalarında korumak için gerekli önlemleri özellikle aşağıdaki yollardan alacaklardır:
   

1. 
   Çocuk mağdurların olumsuz etkilere açık yanlarının göz önüne alınması; bu konumdaki çocukların tanık olarak özel gereksinimleri dahil gereksinimlerinin gözetilmesi için mevcut prosedürlerin uyarlanması;
   
2. 
   Çocuk mağdurların, ilgili kovuşturma sürecindeki hakları ve rolleri; kovuşturma sürecinin kapsamı, zamanlaması, ilerlemesi ve sonuçları konusunda bilgilendirilmeleri;
   
3. 
   Çocuk mağdurların görüşlerinin, gereksinimlerinin ve duyarlılıklarının, kişisel yararları söz konusu olduğu durumlarda, ulusal yasalarda yer alan usullere uygun biçimde dile getirilmesine imkan tanınması;
   
4. 
   Hukuki süreç boyunca çocuk mağdurlara gerekli destek hizmetlerinin sağlanması;
   
5. 
   Çocuk mağdurların özel yaşamlarının ve kimliklerinin gerektiği biçimde korunması; çocuk mağdurların kimliklerinin bilinmesine yol açabilecek sakıncalı bilgilerin yaygınlaşmasına karşı ulusal yasalar çerçevesinde gerekli önlemlerin alınması;
   
6. 
   Gerektiği durumlarda çocukların, ailelerinin ve tanıkların tehdit ve misillemelere karşı korunmaları;
   
7. 
   Davaların sonuçlandırılmasında, kararların tebliğinde ve çocuk mağdurlara tazminat ödenmesinde gereksiz gecikmelerden kaçınılması.
   

2. Taraf Devletler, mağdurun gerçek yaşına ilişkin belirsizliğin, mağdurun yaşının belirlenmesine ilişkin araştırmalar dahil olmak üzere cezai soruşturma sürecinin başlatılmasını engellememesini sağlayacaklardır.

3. Taraf Devletler, bu Protokol’de belirtilen fiillerin mağduru olan çocuklara ceza hukuku çerçevesinde gösterilecek davranışların çocuğun yüksek yararını birincil derecede gözetmesini sağlayacaklardır.

4. Taraf Devletler, bu Protokol ile yasaklanan fiillerin çocuk mağdurlarıyla ilgili işlerde görev yapanların, özellikle hukuk ve psikoloji alanlarındaki eğitim olmak üzere, gerekli eğitimden geçmeleri için önlemler alacaklardır.

5. Taraf Devletler, gerektiği durumlarda, bu tür ihlallere karşı mücadele eden, bu tür ihlallerin mağduru olan çocukların korunmaları ve rehabilitasyonu için çalışan kişilerin ve/veya kuruluşların güvenliğini sağlayacak önlemleri alacaklardır.

6. Bu maddedeki herhangi bir husus, suçlama altında olanların adil ve tarafsız biçimde yargılanma haklarıyla çelişmez ve bu hakkı dışlamaz.

Madde 9


1. Taraf Devletler, bu Protokol’de tanımlanan ihlâllerin önlenmesi amacıyla yasalar, idari önlemler, sosyal politikalar ve programlar geliştirecekler, var olanları güçlendirecekler, uygulayacaklar ve yaygınlaştıracaklardır. Söz konusu ihlaller karşısında savunmasız ve güç durumda olan çocuklara özel bir dikkat gösterilecektir.

2. 
   Taraf Devletler, bu Protokol’de tanımlanan ihlallerin zararlı sonuçlarına ve bu tür ihlalleri önleyecek girişimlere ilişkin bilgilendirme ve eğitim yoluyla çocuklar dahil olmak üzere genel kamu oyunda bu konuya ilişkin bilinç ve duyarlılık oluşmasını sağlayacaklardır. Taraf Devletler, bu madde altındaki yükümlülüklerini yerine getirirken, başta çocuklar ve çocuk mağdurlar olmak üzere genel olarak toplumun söz konusu bilgilendirme ve eğitim çalışmalarına uluslararası düzeyde olanlar dahil katılmasını teşvik edecektir.
   
3. 
   Taraf Devletler, bu tür ihlallerin mağduru olan kişilerin toplumla tam anlamda yeniden bütünleşmeleri, fiziksel ve psikolojik anlamda iyileşmeleri dahil, kendilerine gerekli yardımı sağlamak üzere bütün önlemleri alacaklardır.
   
4. 
   Taraf Devletler, bu Protokol’de tanımlanan ihlallerin bütün çocuk mağdurlarının, ortaya çıkan durumdan yasal olarak sorumlu bulunanlardan ayrım gözetmeksizin tazminat talep edebilmelerini sağlayacaklardır.
   
5. 
   Taraf Devletler, bu Protokol’de tanımlanan ihlalleri içeren tanıtıcı materyallerin üretilmesini ve dağıtılmasını etkili biçimde önlemek üzere gerekli bütün önlemleri alacaklardır.
   
   

Madde 10

1. 
   Taraf Devletler, çocuk satışı, çocuk fuhuşu, çocuk pornografisi ve çocuklara yönelik seks turizmi gibi fiillerin ve bu fillerin gerçekleşmesinden sorumlu kişilerin araştırılması, kovuşturulması ve cezalandırılması ve söz konusu fiillerin önlenmesi alanındaki uluslararası işbirliğini çok taraflı, bölgesel ve iki taraflı anlaşmalarla sağlamak üzere gerekli bütün önlemleri alacaklardır.
   Taraf Devletler, ayrıca, kendi yetkili mercileri, ulusal ve uluslararası hükümet dışı kuruluşlar ve uluslararası kuruluşlar arasındaki uluslararası işbirliğini ve eşgüdümü de geliştireceklerdir.
   

2. 
   Taraf Devletler, çocuk mağdurların fiziksel ve psikolojik tedavileri, toplumla yeniden bütünleşmeleri ve ülkelerine iade edilmeleri konusunda karşılıklı olarak yardımlaşacaklar ve bu alandaki uluslararası işbirliğini geliştireceklerdir.
   
3. 
   Taraf Devletler, çocukları alınıp satılma, fuhuş, pornografi ve seks turizmi gibi fiillere açık kılan, örneğin yoksulluk ve azgelişmişlik gibi temel nedenlerin ele alınabilmesi için gerekli uluslararası işbirliğini geliştireceklerdir.
   
4. 
   Bunu yapabilecek durumda olan Taraf Devletler, halen mevcut çok taraflı, bölgesel, iki taraflı ya da diğer programlar aracılığıyla bu alanda mali, teknik ve diğer yardımlarda bulunacaklardır.
   
   

Madde 11

Bu Protokol’de yer alan hiçbir konu;

1. 
   Taraf Devlet’in yasalarında; ya da
   
2. 
   belirli bir Devlet’te geçerli olan uluslararası yasalarda
   yer alıp çocuk haklarının geliştirilmesi açısından daha elverişli nitelik taşıyan hükümleri etkilemeyecektir.
   
   

Madde 12

1. 
   Taraf Devletlerden her biri, bu Protokol’ün kendisi için yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde, Protokol’de yer alan hükümlerin yaşama geçirilmesi için alınan önlemler konusunda kapsamlı bilgiler veren bir raporu Çocuk Hakları Komitesi’ne sunacaktır.
   
2. 
   Sözü edilen bu kapsamlı raporun sunulmasının ardından, Taraf Devletlerden her biri, Sözleşme’nin 44. maddesi uyarınca Çocuk Hakları Komitesi’ne sunacakları raporlarda Protokol’ün uygulanmasına ilişkin diğer bilgileri verecektir. Protokol’ün diğer Taraf Devletleri her beş yılda bir rapor vereceklerdir.
   
3. 
   Çocuk Hakları Komitesi, bu Protokol’ün uygulanmasına ilişkin olarak Taraf Devletlerden ek bilgi talep edebilir.
   

Madde 13

1. 
   Bu Protokol, Sözleşme’ye taraf olan ya da Sözleşme’yi imzalayan herhangi bir Devlet’in imzasına açıktır.
   
2. 
   Bu Protokol, Sözleşme’ye taraf olan ya da Sözleşme’yi imzalayan herhangi bir Devlet’in onayına ya da kabulüne açıktır. Protokol’ün onayına ya da kabulüne ilişkin belgelerin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne iletilmesi gerekir.
   

Madde 14

1. 
   Bu Protokol, onuncu onay ya da kabul belgesinin tesliminden üç ay sonra yürürlüğe girer.
   
2. 
   Bu Protokol’ü onaylayan ya da Protokol yürürlüğe girdikten sonra kabul eden her Devlet için, Protokol, bu Devlet’in kendi onay ya da kabul belgesinin tesliminden bir ay sonra yürürlüğe girer.
   

Madde 15

1. 
   Herhangi bir Taraf Devlet, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne herhangi bir zaman yazılı bildirimde bulunarak bu Protokol’den çekilebilir. Bunun üzerine Genel Sekreter durumu, Sözleşme’yi onaylayan ya da kabul eden bütün Devletlere bildirir. Protokol’den geri çekilme, ilgili bildirimin Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından alınmasından bir yıl sonra geçerlilik kazanır.
   
2. 
   Protokol’den geri çekilme, Taraf Devlet’i, geri çekilme işleminin geçerlilik kazanmasından önce ortaya çıkan herhangi bir duruma ilişkin olarak bu Protokol uyarınca üstlenmiş bulunduğu yükümlülüklerden kurtarmaz. Ayrıca, böyle bir geri çekilme, geri çekilme işleminin geçerlilik kazanmasından önce Komite’nin gündemine alıp görüştüğü herhangi bir konuya ilişkin görüşmelerin sürmesini engellemez.
   

Madde 16


1. Taraf Devletlerden herhangi biri, Protokol’de değişiklik önerip bu önerisini Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne iletebilir. Genel Sekreter bunun üzerine değişiklik önerisini diğer Taraf Devletlere ileterek, önerinin görüşülüp oylanması için bir Taraf Devletler Konferansı toplanmasını uygun görüp görmediklerini sorar. Taraf Devletlere bu konuda bilgi verilmesinin ardından dört ay içinde Taraf Devletlerden en az üçte birinin böyle bir Konferans’ı uygun bulması halinde, Genel Sekreter Konferans’ı Birleşmiş Milletler himayesinde toplar. Toplanan Konferans’ta hazır bulunan ve oy veren Taraf Devletlerin çoğunluğunun benimsediği değişiklik önerileri onay için Genel Kurul’a sunulur.

2. Bu maddenin 1. paragrafına uygun olarak kabul edilen herhangi bir değişiklik önerisi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından onaylanıp Taraf Devletlerin üçte iki çoğunluğu tarafından kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.

Herhangi bir değişiklik yürürlüğe girdiğinde, bu değişikliği kabul eden Taraf Devletler için bağlayıcılık kazanır; diğer Taraf Devletler içinse, kabul ettikleri bu Protokol’ün ve daha önceki değişikliklerin bağlayıcılığı devam eder.

Madde 17

1. 
   Bu Protokol’ün her biri asıl sayılan Arapça, Çince, İngilizce, Fransızca, Rusça ve İspanyolca metinleri Birleşmiş Milletlerin arşivlerinde muhafaza edilecektir.
   
2. 
   Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, bu Protokol’ün onaylanmış kopyalarını, Sözleşme’ye taraf olan ve Sözleşme’yi imzalayan Devletlere gönderecektir.
   

12. madde 1. paragrafı uyarınca