GüREŞEN–kayakutlu 1 kho biLİm dergiSİ CİLT: 23 sayi: yil: 2013

 

GÜREŞEN–KAYAKUTLU 

 

 

82 

 

 

KHO BİLİM DERGİSİ CİLT: 23 SAYI: 1  YIL: 2013 

 

Tablo 4Bit toplama işlemi 

 

 

b. Modellerin Değerlendirilmesi (Karşılaştırılması) (Evaluation of 

Models)

 

(1) Ortalama Hata Karesi 

 

 

  Ortalama  Hata  Karesi, 

N

  adet  model  çıktısının  hatasının  hesaplanmasında 

aşağıdaki gibi hesaplanır: 

 

$

(

)

2

1

1

OHK

N

i

i

i

y

y

N

=

=

-

å

 

(14) 

 

burada 

$

i

y

 modelin 

i

’inci sonucu, 

i

y

 ise 

i

’inci sonucun olması gereken değerdir. 

 

 

(2)İterasyon Sayısı 

 

 

Algoritmaların  iterasyon  sayısı  çalışma  süresini  belirlemektedir.  Bu  çalışmada 

FA01V01 algoritması bir adet çok katmanlı algılayıcı üretmektedir. Oluşan çok katmanlı 

algılayıcı geri yayılım algoritması ile eğitilmektedir. Bu çalışma kapsamında oluşan çok 

katmanlı algılayıcıların aynı şartlar altında geri yayılım algoritması ile eğitiminde geçen 

iterasyon  sayıları  karşılaştırılmıştır.  Burada  amaç  FA01V01  algoritması  ile  yapısı 

oluşturulan ÇKA’nın geri yayılım algoritması ile ara ara eğitilmesinin, ÇKA’nın yapısının 

sabit tutularak geri yayılım algoritması ile eğitilmesi arasındaki farkı tespit etmektir. 

 

G1: 1. 

Toplananın 

İlgili Basamak 

Bit Değeri 

 

G2: 2. Toplananın 

İlgili Basamak Bit 

Değeri 

 

Ç1: Toplama 

işlemi sırasında 

elde var mı? 

(Ve) 

Ç2: Değer 

artışı var  mı? 

(Veya) 

Ç3: Sonuç 

Bit Değeri  

(Özel Veya) 

1 

1 

1 

1 

0 

1 

0 

0 

1 

1 

0 

1 

0 

1 

1 

0 

0 

0 

0 

0 

---

 

GÜREŞEN–KAYAKUTLU 

 

 

83 

 

 

KHO BİLİM DERGİSİ CİLT: 23 SAYI: 1  YIL: 2013 

 

 

c. FA01V01 Algoritmasının Uygulanması 

 

 Yeni geliştirilen algoritmanın uygulaması için Java programlama dili kullanılarak 

yeni  bir  yazılım geliştirilmiştir. Geliştirilen  yazılım  (NeuroBee)  Ve, Veya ve Özel Veya 

problemine uygulanmıştır. Normal sabit yapıda oluşturulan çok katmanlı algılayıcılar ile 

karşılaştırma yapmak için NeuroSolutions adlı program kullanılmıştır. 

 

 

Uygulamada  üç  katmanlı  (tek  gizli  katmana  sahip)  bir  çok  katmanlı  algılayıcı 

(ÇKA) yapısı benimsenmiştir. NeuroSolutions yazılımı ve NeuroBee yazılımı için farklı 

gizli  sinir  hücreleri  için  çalışma  tekrarlanmıştır.  Tüm  bu  tekrarlarda  eğitim  için  geri 

yayılım  algortiması  (backpropagation)  kullanılmış,  sinaptik  ağırlıklar  bu  algoritma  ile 

güncellenmiştir.  Geri  yayılım  algoritmasının  durma  koşulları  olarak;100  iterasyon 

boyunca  0,0001’den  daha  fazla  iyileşme  sağlanamaması  veya  10  000  iterasyon’a 

ulaşılması belirlenmiştir. Her iki yazılımda da aşağıda formülü verilen adaptif öğrenme 

oranı kullanılmıştır (Alpaydın, 2010): 

 

 if 

 diğer

t T

T

a

E

E

b

h

h

+

ì+

<

D = í

-

î

 

(15) 

 

burada 

h

D   öğrenme  oranınındaki  değişimi, 

T

E

  hataları, 

a

  ve 

b

  ise  sabit 

değerlerdir.  Böylece  eğitim  kümesinin  hatası  azaldıkça  öğrenme  oranı  sabit 

miktarlarda arttırılır, eğitim kümesinin hata oranı arttıkça  ise  geometrik  olarak 

öğrenme oranı azaltılır (Alpaydın, 2010). 

 

 

Her  iki  yazılım  da  adaptif  öğrenme  oranı  kullansa  da  NeuroSolutions 

yazılımı  her  katman  için  ayrı  bir  öğrenme  oranı  kullanırken  NeuroBee  tüm 

dinamik  ypay  sinir  ağı  için  tek  öğrenme  oranı  kullanmaktadır.  Ayrıca  her  iki 

yazılımda  da  geri  yayılım  algoritmasında  momentum  kullanılmış  ve  bu  değer 

NeuroSolution yazılımının otomatik ayarı olan 0,7 olarak kullanılmıştır. 

 

 

Algoritmaların  performanslarını  kıyaslamadan  önce  algoritmaların  sonuçlarının 

normal  dağılıma  uygunluğunun  test  edilmesi  gerekmektedir.  SPSS  yazılımında 

uygulanan  normallik  testi  sonucunda  hata  karalerinin  normal  dağılıma  uymadıkları 

gözlenmiş ve bu yüzden normal dağılım kabulu olmayan Mann-Whitney-U testi SPSS 

yazılımıyla uygulanmıştır. Bu amaçla “H0: İki yöntemin sonuçlarının ortalama OHK’leri 

eşittir.” Hipotezine karşılık aşağıdaki hipotezler ile ortalamaların eşitliği test edilmiştir 

---