G e n d e r V ə İ n s a n h ü q u q u

M ü a s ir   p s i x o l o q l a n n   təd q iq aU arı  göstərir  lci, 
q a d ın la r kişiiərə nisbətən d a h a  tez ünsiyyətə girəndir:  onlar 
insanlara  qarşı  böyük m a ra q   göstərirbr,  öz  tərəfdarlarınm 
dəlillərinə 
və 
qarşılıqlı 
m ü n a sib ə tlə rin  
e m o sio n a  
fo rm a la rın a  dalıa  həssasdniar.  T ə d q iq a tla rd a   göstərilir  ki, 
işgüzar q a d m la r əlaqə y a ra tm a ğ ı çox yaxşı  b a c a n r  və servis 
xidməti sahələrində d a h a  müvəffəqiyyətlə çah şn lar, belə ki, 
o n la r  müştəriiərlə  etibarhlıq  münasibətləri  q u rm ağ a  d a h a  
çox  meylhdirlər.  M übahisəli  h allard a  o n la n n   davranış 
tərzində  də  müştərilərini  itirnıək  istəyi bir  növ  hiss  olunur. 
Kişilərdən  fərqh  o la ra q   işgüzar  q a d m la r  nəyin  b ah a sm a 
olursa-olsun qələbəyə can atm ır,  qələbənin qiymətini  onun 
e m o s io n a l  və  şəxslərarası  m əsrəflərinİ  düşüncə  ilə 
əlaqələndirirlər.  Bütün  b u   kimi  keyfıyyətlər,  müştərilərə 
m ünasibətdə  etibarlılıq  göstərilməsi  isə  xidmət  sahələrində 
o n a   müəyyən  q əd ər üstüniük  verir.
B u ra d a   isə  artıq  h ə m   də  m üasir  cəmiyyətin  dəyər 
sisteminin  tədrİcİ  təkam ülü  də  q a d m m   köməyinə  gəliı. 
S onuncu,  insana  və  o n u n   müxtəlif  tə lə b a tla n n m   təmin 
o l u n m a s m a  
istiq a m ə tlə n ə rə k , 
p o stsən ay eləşd irm ə 
mədəniyyətinə  də  yiyələnir.  Bu  şəraitdə,  müəssisəyə  öz evi, 
heyətə  isə  böyük  ailəsi  kimi  b a x a n   müəssisə  rəhbərinin  və 
menecerin  ro lla n ,  tərbiyəçinin,  eləcə  də  ailə  başçısmm 
ro lla n n a   yaxmlaşn'.  B u rad a  b ir  önəmli  m əqam ı  d a   qeyd 
edək  ki,  şəxsi  işlərin  a p a n lm a s ı  üçün  "qadm   "  üslubunun 
qəbul  edihnəsinə  b a x m a y a ra q ,  q a d m -sa h ib k a r  bazarm  
tələblərinə  və  istehsahn  yeni  şərtlərinə  uyğunlaşm aqda 
kifayət  qədər  yüksək  effektlilik  göstərirlər.  O nlar  şəraitin 
dəyİşkənliIİyinə  u y ğ u n   o l a r a q   d ir ib a ş h h q ,  re a h s th k , 
uyğunlaşm aq  bacanğı,  m an ev r  etm ək  qabiliyyəti  nümayiş 
etdirir,  əməyin  təşkihndə və  mənsəbə yüksəlməkdə  peşəkar 
vərdişlərə yiyələnməyə  can  atırlar.

---

5).  Qadın sahibkarlığı  təcrübəsindən:
Ibrət dərsi və məsləhətiər.
("HacTHoe npennpHHHMaTejibCTBO:  ocHOBHbie noHHTHa,
TeopH^ H HpaKTHKa". /M .,  1994,  c.İOO-104/
kitabından  tərcümə).
F ra n sız   ju rn alist  q ad ın   və  m enecm ent  sahəsində 
mütəxəssis özünün  "Q adm  - iş adam ı - gələcəyin nümunəsi" 
k i t a b m d a ,  milli  m ə n s u b iy y ə tin d ə n   asılı  o lm a y a r a q ,
q a d m m   özü  üçün  nəticə  çıxara  bibcəyi 
10
  ibrət  dərsini 
sadalayır;
Birinci.  dərs.  H əyat  yolunun  başlanğıcm da  şəxsi 
h əy a tm d a k ı  uğursuzluqlar  müvəffəqiyyət  üçün  yaxşı  tək an  
ola  bilər.  U ğ u rsu z   nigah,  erkən  a n a h q   və  tələsik  b o şa n m a  
işgüzar  dairədə  özünü  reallaşdırm aq  üçün  tə k a n   d a   ola 
bilər.  Belə  ki,  o n u n   k ita b m m   q a d m   q ə h r ə m a n la n n m  
ailələrinin  dağılması,  o n la r  üçün  həddindən  artıq  d a r   olan 
ailə  çərçivəsinə  sığmayan,  qeyri-adi  yaradıcılıq  im k a n la n  
olan  h əy ata  çağırırdı.  Təbii  enerjiləri  çıxış  yolu  ta p a ra q , 
onları  öz  işlərini  y aratm ağ a,  so n ra  isə  yeni  ailə  q u rm a ğ a  
sövq  edirdi.  O n a rın   təcrübələri  tövsiyə edir:  y ay m m am aq , 
fəaliyyət  istiqamətini  diqqətlə  seçmək  və  öz  qarşısında 
k o n k re t  p e ş ə k a r  məsələlər  q o y m aq .  Keçmiş  h a q q m d a  
səm ərəsiz  təəssüflə, 
h əm çin in  
persp ek tiv i 
o lm a y a n  
vəziyyətlərin saxlanm ası istisna olunur.  Ümidi saxlam aq və 
dəyişikliklərə  həvəsi  tətbiq  etm ək  vacibdir,  o n d a   yaradıcı 
enerji  özünə çıxış və  istiqamət  ta p a c a q d n ’.
İkinci  dərs. 
Bütün  "uğurlu  q a d m la rd a "   seçdiyi 
y o lu n   d ü z g ü n lü y ü n ə  ta m   əm inlik  və  id e y a d a n   öz 
layihəsinin  h əy ata  keçirilməsinə  qətiyyətHlik  h ö k m   sürür. 
Xüsusi  işgüzarhq  təhsilinə  malik  olmcilarına  b ax m ay araq , 
kişilərin 
o n l a r  
ciddi 
q ə b u l 
etm əy əc ək lərin d ə n  
q o rx m a y a ra q ,  o n la o  keyfıyyətsizhk  kompleksini hiss etmir 
və  in tu is iy a la r ın a   e t i b a r   edirlər.  O n l a n n   h am ısı  öz 
--------------------------------------- 1 0 6 -------------------------------------- --

---

işlərindən  ləzzət  a h r la r ,  bu  d a   o n l a n n   işgüzarlıq
fəaliyyətini artırır.
Üçüncü  dərs.  Bütün  işgüzar  qadınlar  müstəqilliyi 
yüksək  qiymətləndirir  və  q a d ın a   ətrafı  tərəfmdən  (ailə, 
q o h u m l a r   və  cəm iyyət)  göstərilən  təzyiqlərdən  yaxa 
q u r ta r m a ğ a   çalışırlar.  O n la rm   heç  biri  m uzdlu  əməyə 
q a y ıtm a q   istəmirlər.  S a b ith k ,  məşğulluğa  zəm an ət  və 
m əsuliyyətin  o lm a m a s ı  o n l a n   şirn ik lə n d irm ir.  O n la r  
q ə r a r l a n n  
q ə b u l u n d a  
m üstəqilliyi 
yüksək
qiymətiəndirirlər.
D ördüncü dərs.  İrəli çıxmaq üçün medaluı o biri üzü
-  təklikdir.  Əlbəttə,  b u   hal  həmişə  deyil,  həm   də  bir  şeydə 
deyil,  lakin  öz  işini  y a ra tm ış  q a d m ,  q o r x a r a q   və  ya 
m əsuliyyətini  digərləri 
iiə 
b ö lüşdürm ək 
a r z u s u n d a  
o lm a y araq ,  çox v ax t "səhnədə yeganə  aktyora"  çevrilir  .
Beşinci 
dərs. 
Bütün 
işgüzar 
q a d m l a r  
öz 
"kom andası"m   yığm ağm   çətinliyini  etirat  edirlər.  Q a d m  
m üəssisələrində 
k a d r l a r m  
fo rm a la ş m a s ı 
təcrübəsi 
olm am ası  səbəbindən  işgüzar  q a d m la r  öz  əm əkdaşlarm ı 
q o h u m la rı  və  tanışları a ra s m d a   ax ta rm a h   olur.  Bu  isə  heç 
də  həmişə  lazımi  effekt  verm ir  və  dem ək  olar  ki,  əksərən 
ehtiyacı ödəməyən xidmətlərdən  "kom andaya"  olan etirazı 
çətinləşdirir.
Altmcı  dərs.  İşbazlıq  -  bu  həmişə  müəyyən  risklə 
bağhdu'.  İncə  m ə q a m   o n d a n   ibarətdir  ki,  q a d m la r  həmişə 
d a h a   çox və ya  d a h a   az  riskli  variantlar  seçmək  im k a n m a 
malikdirlər.  Risk,  ənənəvi q a d m   fəaiiyyəti  dairəsindən  kişi 
biznesinin  (pul  əm əliy y atları,  sənaye,  r e s to r a n   işi, 
konsaltinq) to x u n u lm a z  sahələrinə keçid zam anı,  həmçinin 
texniki yeniliklərdən istifadə olunan  və gələcəyə m alik təzə 
sahələrə keçən za m a n   artn'.  Belə  hallarda  isə çox  vaxt yeni 
dirçələn  q a d m   biznesinin  tə lə b a tm ı  nəzərə  a lm a y a n , 
qanunvericilikdəki  b o şlu q iar maneə  ro lu n u   oynayır.

---