Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 8 mədəniyyətə söykənən bu irsinə müxtəlif coğrafi məkanlar kontekstində baxılsa da bu qövmin milli-mənəvi dəyərləri bö- lünməmiş, tarixi sınaqlarda bütövlüyünü qorumuşdur. Tarixin müxtəlif dönəmlərində ideoloji aşınmalara, siyasi rejimlərin basqısına məruz qalan türk xalqı mənən məğlub olmamış, öz etnik-mədəni sistemini qoruyub saxlamışdır. Son illərdə dünya- nın müxtəlif ölkələrindən Bakıya gəlmiş türk mədəniyyət araş- dırıcılarını, nüfuzlu alimləri bir araya toplayan da məhz bu soydaşlıq duyğusu, qardaşlıq məhəbbətidir. Bakıda keçirilən “Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə” adlı I, II, III və IV ənənəvi beynəlxalq konfransında iştirak etmiş 15 ölkə təd- qiqatçıları içərisində Azərbaycandan Mahmud Kərimov, Ağa- musa Axundov, Hüsyn İsmayılov kimi alimlərlə yanaşı Türki- yədən də bir çox tanınmış mədəniyyət araşdırıcıları Türk Dün- yasının problemlərinə həsr olunmuş aktual müzakirələr açmışlar. Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrinin tarixi və pers- pektivləri ilə bağlı hər iki dövlətin rəhbərləri dəfələrlə fikirlər söyləmiş və bu əlaqələrin daimi və əbədi olacağı haqqında bə- yanatlar vermişlər. Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev bəyan edirdi ki, “dəfələrlə dediyimiz “biz bir millət, iki döv- lətik” sözləri hər bir azərbaycanlının qulağında səslənməlidir. Bu ifadə bizim gələcəyimizin proqramıdır”. Çıxışlarında daima türk dünyası problemlərinə qlobal düşüncə tərzi ilə yanaşan Heydər Əliyev həmişə belə bir ideya vermişdir ki, “Mən bu gün, həqiqətən, qeyd etmək istəyirəm ki, bizim xalqlarımız əsrlər boyu bir-birinə yaxın dost olmuşlar. Biz bir kökdənik, biz birdilli xalqlarıq. Bizim milli ənənələrimiz çox yaxındır, bir-birinə bənzərdir, oxşardır. Ona görə də bunlar hamısı xalq- larımızı hələ biz müstəqil olmadığımız vaxtda, ayrı-ayrı döv- lətlərin əsarəti altında yaşadığımız vaxtda da bir-birimizdən ayırmayıb, bir-birimizə bağlayıb, bir-birimizlə daha sıx əlaqədə saxlayıb. İndi isə xalqlarımız öz müstəqilliyini əldə edəndən sonra, müstəqil dövlət kimi dünyada tanınandan sonra biz tarixi __________Milli Kitabxana__________ 9 ənənələr əsasında, həmin fundamental əsaslar üzərində bundan sonra da irəliyə getməliyik, inkişaf etməliyik”. “İki ölkə arasında dostluq son dərəcə möhkəmdir. Azərbay- canın problemi bizim problemimizdir. Böyük Atatürkün söylə- diyi sözlər bizim üçün nəsihətdir: Azərbaycanın kədəri bizim kədərimiz, sevinci bizim sevincimizdir” fikrini çox kərə dilə gətirmiş Türkiyənin böyük siyasətçisi Süleyman Dəmirəl də Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələrində inkişafın qaçılmaz bir tarixi zərurət olduğunun bütün dünya ictimaiyyətinə çatdı- rılmasından qürur duymuşdur. O, “Azərbaycan – Türkiyə əla- qələri və Heydər Əliyev” kitabına yazdığı ön sözdə də qeyd edir ki, Azərbaycan müstəqilliyə çatdiği anda, dərhal onu ilk taniyan Türkiyə, ilk səfir göndərən, ilk səfirlik açan Türkiyə oldu. Türkiyə bunu edərkən Böyük Atatürkün ruhunu şad etmişdir. Azərbaycanın müstəqilliyini elan etməsindən sonra keçən on ildən artıq bir müddət içində milli dövləti qurmaq və bu dövlətin fəaliyyətini təmin etmək kimi fövqəladə çətin bir vəzifə Azərbaycanın dövlət başçisi möhtərəm Heydər Əliyevin bacarıqlı rəhbərliyi altında uğurla yerinə yetirilmişdir. Müstə- qilliyin ilk günündən etibarən hər zaman, hər məsələdə Azər- baycanla birgə olan Türkiyə, bundan sonra da Azərbaycanla birgə olmağa davam edəcəkdir. Bu bizim qardaşlığımızın təbii bir nəticəsidir. Türkiyə ilə Azərbaycan, iki qardaş ölkə siviliza- siyaya doğru, yaxşı, gözəl günlərə doğru birlikdə yürüməkdə davam edəcəkdir. Müvafiq ədəbiyyatlarda da əksini tapdığı kimi hal-hazırda Türkiyədə təxminən 3 milyon soydaşımız yaşayır. Ölkədə Azərbaycan icmasını təmsil edən təşkilat və dərnəklərin ən nü- fuzlularından biri “Türkiyə – Azərbaycan dostluq, əməkdaşlıq və həmrəylik fondu”dur (sədri İ.Doğramacı). Bu fondun nəzdi- ndə “Azərbaycan Evi” fəaliyyət göstərir. Burada əsasən mədə- niyyət tədbirləri və bədii gecələr keçirilir. Bu dərnəkdən başqa “İqdır Mədəniyyət Dərnəyi” (sədri T.Atasevər), “Qars – Arda- han – İqdır Dərnəyi” (sədri B.İşgür), “Türkiyə – Azərbaycan __________Milli Kitabxana__________ 10 Dostluq Dərnəyi” (sədri M.Özdağ) və “İzmir Mədəniyyət Dər- nəyi” (sədri Y.Bozer) kimi ictimai təşkilatlar fəaliyyət göstərir. Bunlardan bəzilərinin mətbuat orqanları da var (İ.Doğramacı- nın fondu tərəfindən “Azərbaycan” adlı aylıq jurnal nəşr olunur). Türk Dünyasında tələbə-müəllim mübadiləsini tənzimləyən komissiyanın 90-cı illərin əvvəlləri üçün olan hesabatında yeni qurulan türk respublikalarına müəllim, tələbə mübadiləsinə dair məlumatda deyilir: “Yeni qurulan Türk Cümhuriyyətləri, tota- litar bir rejimin bütün qalıntılarını silərək yabançısı olduqları yepyeni demokratik bir quruluşa sürətlə uyğunlaşmaq və dünya ilə bütünləşmək üçün ciddi səy etməkdədirlər. Bu səyləri sırasında özlərinə nümunə götürdükləri ölkəmiz və Türk Dün- yası ilə yaxın və səmimi əlaqələr qurmaq, digər ölkələrdən öncə Türk Dünyası ilə bütünləşərək ölkəmizlə tarixdən gələn dostluqlarını möhkəmləndirmək və qardaşlıq duyğularını inki- şaf etdirmək üçün, xüsusilə, istəkli olduqları təəssüratını ver- məkdədir. Məhz bu tarixi fürsətin ən yaxşı şəkildə dəyərlən- dirilməsi və ölkəmizin önünə çıxan bu böyük imkanın ölkəmiz lehinə nəticələndirilməsi üçün son dərəcə diqqətli, sürətli, bir- ləşdirici, qurucu və fədakar davranmanın faydaları, şübhəsiz, aşkardır. Ancaq ölkəmizin büdcə imkanları ilə arzulanan fəda- karlığın edilməsinə imkan olmadığından mövcud imkanların son dərəcə rasional istifadə edilərək böyük fayda gətirilməsinə çalışılmalıdır”. Azərbaycan – Türkiyə arasında tələbə mübadiləsi məsələsi- nə dair Türkiyənin müvafiq komissiyanın hesabatında isə gös- tərilir ki, tələbə mübadiləsi nəticəsində ölkəmizə gətirilən Azərbaycan və Orta Asiya ölkələri ilə Türk topluluqlarının gənc öyrənciləri bizim kültürlə doğrudan təmasa keçirildi- yindən, türk dili və mədəniyyət ilə milli şüurun və ölkəmizə bağlılıqlarının möhkəmləndirilməsi üçün təhsilin çox bahalı, fəqət ən təsirli bir yatırım yolu olduğu inkar ediləməz. Ancaq bir öyrənciyə təhsili boyunca qoyulan milyonlarca xərcləmənin Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|