FəNN: vergiLƏr və vergitutma mühaziRƏ MÜƏLLİMİ: İ. E. D. M. C. HÜseynov mövzu Vergilərin yaranması və inkişaf tarixi



Yüklə 1,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/130
tarix01.07.2022
ölçüsü1,65 Mb.
#90283
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   130
[kitabyurdu.org]-KY0000338

ümumdövlət, həm də yerli
(kommunal) vergilərin 
yaranmasına səbəb oldu. Romadan kənarda yaşayan Roma vətəndaşları 
həm ümumi, həm də yerli vergiləri ödəyirdilər. Qalibiyyətli 
müharibələrdən sonra ümumi vergilər azaldılır, bəzən isə tamamilə ləğv 
edilirdi. Kommunal vergilər isə müntəzəm olaraq tutulurdu. 
Vahid vergi sistemi mövcud olmadığından ayrı-ayrı ərazilərdən 
vergi tutulması yerli əhalinin 
metropoliyaya 
münasibətlərindən çox 
asılı idi. Roma 
legionlarına
ciddi müqavimət göstərən ərazilərin əhalisi 
işğaldan sonra ağır vergilərə məruz qalırdı. Romanın əyalətlərində 
dövlət maliyyə orqanları olmadığından hökumət yerli 
iltizamçıların 
KitabYurdu.az 
3


xidmətindən istifadə etmək məcburiyyətində qalırdı. İltizamçılar 
yığılmalı olan vergi məbləğini xəzinəyə ödəyərək səlahiyyət əldə edir və 
öz mənfəətini də nəzərə almaqla əhalidən vergi toplayırdılar. 
Qədim Romada dövlət institutlarının inkişafı imperator 
Oktavian 
Avqust
(b.e.ə. 63-cü il – bizim eranın 14-cü ili) tərəfindən əsaslı vergi 
islahatlarının aparılmasına səbəb oldu. Bu islahatlar nəticəsində 
tribut 
adlı pul şəklində
ödənilən ilk ümumi vergi yarandı. Bütün əyalətlərdə 
vergi nəzarətini həyata keçirən 
maliyyə idarələri yaradıldı

İltizamçıların xidmətləri nəzərə çarpacaq dərəcədə məhdudlaşdırıldı, 
onların fəaliyyətinə ciddi dövlət nəzarəti həyata keçirildi. Əyalətlərin 
vergi potensialının yenidən qiymətləndirilməsi 
üçün kadastr tərtib 
edildi
və əhalinin əmlakı siyahıya alındı. 
Əsas dövlət vergisi olan 
torpaq vergisi ilə yanaşı, daşınmaz əmlak, qullar, mal-qara və digər 
obyektlər də vergiyə cəlb edildilər
. Birbaşa vergilərlə yanaşı 
dolayı 
vergilər də yarandı, məsələn, dövriyyə vergisi – 1 faiz, qullarla 
ticarətdən dövriyyə vergisi – 4 faiz, vərəsəlik vergisi – 5 faiz və s.
Sonrakı dövrlərdə mövcud olan vergi sistemləri özlərindən 
əvvəlkiləri bəzi dəyişikliklərlə, demək olar ki, təkrar edirdilər. 
O dövrdə bütün ölkələrdə ən geniş yayılmış vergi növləri 

Yüklə 1,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   130




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə