fantaziyalann, dəyərlərin və insanın dav/anış normalannm
simvolik dünyasını açır. Mif - insan və təbiətin qarşılıqlı təsiri ilə
şərtlənən insan qavrayışı, ilham və təfəkkürünün ölçüsüdür; o
dünyagörüşünün ən sadə formalarından biridir.
Fəlsəfənin yaranmasında magiyanın da müəyyən rolu olub.
«İnsanda yaranan ilk dünyabaxışı animistik,^ deməli psixoloji
olmuşdur. Belə dünyabaxışının elmi çəhətdən əsaslandırılmağa
ehtiyacı olmamışdır, çünki elm yalnız o vaxt başlayır ki, insanlar
dünyanı bilmədiklərini başa düşür və buna görə də dünyanı dərk
etmək yollarını axtarmalı olurlar. Animizm isə primitiv insan
üçün ən təbii və anlaşılan dünyabaxışı idi; o dünyada şeylərin
durumunu özü necə görürdüsə elə də qəbul edirdi».
^
Lakin fəlsəfə daha mükəmməl bilik sistemi kimi elmi
biliklərin rüşeymiəri ilə eyni vaxtda meydana gəlibdir.
Fəlsəfə azad fikir kimi yaranıb. Əsl filosof mənəvi cəhətdən
azad insandır. İnsanın həyatda və fikirdə özünü azad surətdə
şəxsiyyət kimi müəyyənləşdirməsi, öz yolunu seçməsindən əsl
fəlsəfə başlayır.
İlk filosofların fəlsəfəsi hələ naturfəlsəfə (təbiət fəlsəfəsi) idi.
Onları bir məsələ düşündürürdü: bütün mövcudatın əsası və
başlanğıcı nədir? Onların əqidəsinə görə təbiətin dörd
ünsüründən biri (torpaq, hava, su, od) və yaxud ilk peşəsi, hətta
hamısı bir yerdə - ilk başlanğıcdır (substansiyadır).
Qədim yunanlar fəlsəfə dedikdə Kainat haqqında bütün insan
biliklərinin mütəşəkkil sistemini başa düşürdülər. Əlbəttə,
fəlsəfənin daxilində onun hissələri vardı: təbiət fəlsəfəsi, etika,
siyasət, məntiq, təbabət, ruh fəlsəfəsi. Məsələn, dahi filosof
Aristotelin əsərlərinin külli)^atı öz-özlüyündə bir müəllifin
ensiklopediyasıdır. Təbiət fəlsəfəsi sonralar fizika, kimya,
astronomiya və b. siyasi fəlsəfə - sosiologiya, ruh haqqında təlim
isə psixologiya kimi müstəqil elmlər oldular.
Dostları ilə paylaş: 
