Müdriklik haqqında müqəddəs kitablarda dəyərli fikirlər var.
Məsələn, Bibliyada Süleyman peyğəmbərin adından deyilir:
«Əsas müdriklikdir: müdrikliyi qazan və nəyin varsa aqil
qazanmağa ver. Onu yüksək qiymətləndir və o səni yüksəldər».
(Bibliya. Süleymanın ibrətli hekayələri, 4-cü fəsil, 7-8-ci
bəndlər). «Şərab və musiqi ürəyi şənləndirir, lakin onlann hər
ikisindən yaxşısı müdrikliyi sevməkdin> (Bibliya. Sirax oğlu
İisusun müdriklik kitabı, 40-cı fəsil, 20-ci bənd). Quranda deyilir:
«Kimə istəsə hikmət verər və hikmət verilmişə bollu xeyir də
vermişdir. Ağıl sahiblərindən başqası öyüd qəbul etməz» (2:269).
Riqvedada deyilir: «İlahi! Bizə müdriklik ver, ata onu oğullarına
bəxş etdiyi kimi» (Riqveda: 7.32-26).^
Göstərmək lazımdır ki, qədim yunan şüurunda «müdrik» sözü
bütün bilikləri deyil, yalnız elə biliyi ifadə edir ki, həqiqət,
xeyirxahlıq və gözəllik kateqoriyaları ilə müəyyən olunsun.
Rus filosofu A.G.Spirkin haqlı olaraq yazır: «Müdrikliyin
mənası, onun məqsədi - həqiqət, doğruluq və xeyirxahlıqdır.
Müdriklik fikrə və xeyirxah əməllərə daxili ahəng verir. Fik-
rimizcə müdrikliyə qısaca olaraq belə tərif vermək olar:
müdriklik əxlaqi cəhətdən icazə verilən qeyri-adi ağıldır. Quldur,
oğru ağıllı və hiyləgər ola bilər, lakin onda zərrə qədər də
müdriklik yoxdun>.^
Əsrlərdən bəri fəlsəfə dedikdə ən ali idraka cəhd göstərmək
nəzərdə tutulurdu. Filosoflar həmişə çalışırdılar ki, varlığın
əsasını, idrak fəaliyyətinin üsullarını, və nəinki təbiətin, həm də
insan cəmiyyətinin mahiyyətini başa düşsünlər. Bütün bunlar
insan həyatının mənasını və məqsədini anlamaq üçün zəruri idi.
Fəlsəfi fikir boş yerdə, birdən-birə yarana bilməzdi. O hər
şeydən əvvəl folklor, xüsusən mifologiya, magiya, bir də din
zəminində yaranmışdır.
Mif - dünyanın emosional obrazlı, metaforik modelidir,
təbiətin, həyatın və insan ağlının münaqişə qüvvəsinin poetik
izahı və dramatikləşməsidir, arxaik mədəniyyətin fantaziyası,
dəyərləri və fəaliyyətinin ifadəsidir. Başqa sözlə, mif - inancların.
Dostları ilə paylaş: