DiJİtal aktiVİzm

 

Dijital Aktivizm

 

[36] 

etmektedir. Mail grupları, sms grupları, whatsapp grupları, facebook grupları 

hep akıllı ağ çetesi örnekleri olarak kabul edilebilir. 

Flaş  Çeteler  Oluşturmak  (Flash  Mobs):  Flaş  ağlar  ise  birbiriyle 

alakası  olmayan  bireylerin  bir  araya  gelerek  gerçekleştirdiği,  çoğu  zaman 

anlamsız  ve  eğlence  amaçlı  eylem  türüdür.  Flaş  çeteler  umulmadık  ve 

beklenmedik anlarda bir anda bir bölgede toplanarak siyasi amaçlarla, eğlence 

amacıyla  ya  da  reklam  amacıyla  eylemde  bulunabilirler.  (Kırık  ve  Özcan 

2014: 67) Belli dijital aktivist gruplar zaman zaman bu tip etkinlikler yaparak 

heyecanlarını tazelemekte ve bir anlamda tatbikat yapmaktadır.  

Şeffaf  ve  Kapsayıcı  Hikayeler  Oluşturmak:  Bir  dijital  aktivist 

hareket  karşı  insanların  aklında  soru  işareti  kalmaması  ve  harekete 

güvenebilmesi  için  dijital  aktivist  hareketin  amacı,  eylem  tarzı,  katılımcı 

kitlesi  gibi  detaylar  açık  şekilde  belirtilmelidir.  (Kavada  2010:  114) 

Manipülasyona  bu  denli  açık  doğası  olan  dijital  aktivizme  şüpheyle 

yaklaşanlara karşı uygulanan en iyi strateji şeffaflıktır. 

Yüz  Yüze  Buluşmalar  Gerçekleştirmek:  Dijital  aktivizmin  başarılı 

olmasında  önemli  bir  strateji  de  aktivistlerin  belirli  aralıklarla  bir  araya 

gelmesidir.  Yüz  yüze  görüşmeler  kişiler  arası  etkileşimin  ve  güvenin 

artmasına  katkı  sağlar,  ki  bu  durum  aktivistlerin  harekete  olan  bağlılığını 

artırır. 

Kısa  Vadeli,  Net  Tanımlanmış  Projeler  Oluşturmak:  Çalışmanın 

“Dijital  Yerliler”  başlığı  altında  da  belirtildiği  gibi  yeni  jenerasyon  çabuk 

sıkılan ve uzun vadeli eylemlerde şevki kolay kırılan bir yapıya sahiptir. Bu 

sebeple dijital yerlilere yönelik bir dijital aktivizm hareketinin de bu yapıya 

uygun  olması  gereklidir.  Dijital  aktivist  hareketin  kısa  vadeli  ve  iyi 

tanımlanmış projeler halinde sunumu dijital yerliler için önemlidir. 

İstikrarlı  Online  Mekanlar  Oluşturmak:  Bir  dijital  aktivizm 

hareketinin  başarıyla  sürdürülebilmesi  için  online  mekanlarının  yani  web 

sitelerinin, mail listelerinin, sosyal medya hesaplarının olması önemlidir. Bu 

tip online mekanlar örgütün hafızası olarak da hizmet vermektedir.   

Viralleşmek: Viralleşmek, dijital ortamda hızla yayılmak anlamında 

kullanılan bir terimdir. Bir tweet’in kısa sürede binlerce kez retweet edilmesi, 

bir  videonun  milyonlarca  izlenmesi  ve  paylaşılması  viralleşme  örnekleridir. 

Dijital aktivizm için de viralleşme önemlidir. İstenilen sosyal değişime zemin 

hazırlayıcı faaliyetlerin mümkün olduğu kadar çok kişiye ulaşması önem arz 

etmektedir.  Viralleşmenin  diğer  avantajı  ise  maliyetsiz  ve  hızlı  olmasıdır, 

burada önemli olan uygun materyalin hazırlanmasıdır.   

 

 

---

 Durmuş Gökhan TURHAN 

[37] 

5.

 

Dijital Aktivizm Örnekleri 

Dijital  aktivizm  örnekleri  denildiğinde  yüzlerce  olay  sıralanabilir. 

Dünyanın  çeşitli  bölgelerinde  her  gün  yeni  protesto,  kampanya,  e-imza  vb. 

haberleri  servis  edilmektedir.  Bütün  dijital  aktivizm  örneklerini  ele  almak 

mümkün  olmadığı  için,  çalışmanın  bu  bölümünde  gerçekleştiği  zaman 

dilimine  göre,  gerçekleştiği  ülkeye  göre,  türüne  göre,  kullanılan  stratejilere 

göre  ve  yarattığı  etkiye  göre  özgün  belli  başlı  dijital  aktivizm  örnekleri  ele 

alınacaktır.   

Dijital  aktivizmin  ilk  örnekleri  1990’lı  yılların  başında  internetin 

yayılmasıyla başlamıştır. Bu dönemde oluşturulan mail grupları dijital aktivist 

hareketlerin  atası  olarak  kabul  edilmektedir.  Lotus  firmasının  10  Nisan 

1990’da 120 milyon müşterisinin kişisel bilgilerini ve satın alma eğilimlerini 

bir veri tabanında birleştireceğini duyurması insanları tedirgin etmiştir. Bunun 

üzerine başlayan kişisel bilgilerin tehlikede olduğuna dair uyarı mail zincirleri 

sonucunda, binlerce kişi özel bilgilerinin bu veri tabanından çıkarılması için 

başvuruda bulunmuştur. (Gurak 1997) İşte bu uyarı mail zincirleri ve benzeri 

organizasyonlar ilk dijital aktivizm örnekleridir.  

1999 yılında Seattle’da sergilenen Dünya Ticaret Örgütü konferansı 

gösterileri  dijital  aktivizmin  kısa  sürede  ne  kadar  mesafe  aldığının  en  net 

göstergelerinden birisi olmuştur. Küreselleşme karşıtı grupların başını çektiği 

gösteriler  için  hazırlıklar  ulusal  ve  uluslar  arası  arenada  aylar  öncesinden 

başlatılmıştır. Çevre politikaları, işçi hakları ile ilgili gruplar ve küreselleşme 

karşıtı  gruplar  internet  üzerinden  organize  olarak  daha  önce  benzeri 

görülmemiş şekilde yaklaşık 50 bin kişilik bir kitle oluşturmuş ve Seattle’da 

Dünya Ticaret Örgütü’nün düzenlediği konferansı protesto etmiştir. Bu olay 

internet üzerinden ulusal ve uluslar arası örgütlenerek, bir birini hiç tanımayan 

bu  kadar  çok  sayıda  bireyin  ve  sivil  toplum  kuruluşunun  kolektif 

gerçekleştirdiği bir eylemdir. Bu sebeple dijital aktivizmin kitleleri kolayca bir 

araya getirmesi ve örgütlemesinin ilk örneklerindendir. 

Öfkeliler hareketi (İndignados) bir diğer dijital aktivist harekettir. 15 

Mayıs 2011’de İspanya’da ekonomik kriz ve kemer sıkma politikalarına tepki 

olarak düzenlenmiştir. İnternet üzerinden “Gerçek Demokrasi Şimdi!” (Real 

Demoracy Now-Democracia Real Ya) ve Geleceği Olmayan Gençlik (Youth 

Without  Future)  platformları  üzerinden  tepkilerini  önce  sanal  olarak  dile 

getiren  İspanyollar,  daha  sonra  bu  platformlar  üzerinden  örgütlenerek  15 

Mayıs 2011’de sokağa inmiştir.  Kendilerini “Öfkeliler” (İndignados) olarak 

adlandıran grup hükümeti ve ekonomi politikalarını barışçıl yollarla protesto 

etmiştir. Bu hareket ilk olarak taraf olma (advocacy) aktivizmi türünde online 

platform üzerinde ortaya çıkmıştır. “E-petition” yani online imza ve dilekçe 

platformu benzeri farkındalık yaratıcı ve taraftar toplayıcı faaliyetler zamanla 

yine online platform üzerinden örgütlenerek sokağa inmiştir. Sokağa indikleri 

---