Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
208 baycanın ―Böyük Sovetlər İttifaqının kiçik üzvlərindən biri olduğu həmin dövrdə yeni Konstitusiya qəbul edilməli idi.Hər yerdə ―Ümumi Sovet Xalqı‖ ümumi ünsiyyət vasitəsi anlayışları hökm sürdüyü bir şəraitdə müstəqil respublikamızda milli dillərin Kons- titusiyada ayrıca ünsiyyət vasitəsi olaraq göstərilməsinə ehtiyac olmadığı haqqında ideoloji təbliğat bütün ölkəni bürümüşdü. Azərbaycan dilinin SSR Konstitusiyasında rəsmi dövlət dili kimi öz əksini tapması Ukrayna kimi böyük bir respublikanın rəhbərlərinin və başqalarının buna qəti etirazları səslənsə də, Heydər Əliyev onlara çox kəskin və qəti olaraq ―dövlət dilinin Azərbaycan dili olduğunu Azərbaycan konstitusiyamızda yazdır- malıyıq və yazacağıq!‖ deməklə iradını bildirənləri susdurmuşdur və beləliklə də, ana dilimizi məhv olmaqdan qoruyub saxlaya bilmişdir. Bu da danılmaz bir faktdir ki, o vaxtlar Azərbaycan dilini konstitusiyada dövlət dili kimi yazdıran yeganə türk mən- şəli respublika Azərbaycan idi. Dilimizin varlığı uğrunda Heydər Əliyevin mübarizəsi bu- nunla bitmir, yeni və ilk milli konstitusiyanın yazılması zərurəti və yenidən Azərbaycan dilini dövlət dili kimi konstitusiyada təsbit edilməsi mühüm bir problem kimi meydana çıxdı. Əslində Heydər Əliyev hakimiyyətə qayıtdığı gündən ―Mə- nim ana dilim, mənim şirin dilim‖ özünə gəlmişdir. Onun sədrliyi ilə hazırlanmış konstitusiyada ana dilimiz öz parlaq əksini tapdı. Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin dövlət dili olmasına olduqca həssaslıqla yanaşdı.Şəxsən onun təklifi ilə konstitusiya layihə- sinin ümumi müzakirəsindən əlavə, dövlət dili haqqında olan maddə ətrafında ayrıca müzakirə təşkil edilmişdir. Bu müzakirə əvvəlcə 1995-ci il oktyabr ayının 14-də konstitusiya komissiya- sının iclasında, 1995-ci il oktyabr ayının 31-i tarixində bu maddə Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasında alimlərin, zi- yalıların, dil sahəsində çalışan bütün mütəxəssislərin iştirakı ilə müzakirə olunmuşdur. Bu müzakirədə layihənin son variantı 209 yenidən müzakirə edilmişdi. Beləliklə, bu məsələ tam aşkarlıq və demokratik bir şəraitdə böyük dairələrdə demək olar ki, bütün xalq tərəfindən müzakirə edilmir və xalqımız əksərən Azərbaycan dövləti, Azərbaycan xalqı və Azərbaycan dili tərəfdarı olduqlarını təsdiq etmişlər. Konstitusiyada dövlət dili, xalqın adı, ölkənin adı, məhz böyük cəfakeş insan Heydər Əliyevin dühası, qüdrəti sahəsində həmişəyaşarlıq statusu aldı. Gürcü şairi Karlo Kaladze dilimiz barəsində belə demişdir: ―Azərbaycan dili ən şirin, ən rəvan, ən lətafətli və ən mu- siqili bir dildir‖. Elə bir dildir ki, hamı onu başa düşə bilir.‖ Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinə dövlət dili statusu ve- rilməsində xidməti bu dahi şəxsiyyətin xalqına, vətəninə milli di- linə dərin bağlılığı ilə səciyyələnir. Bunu biz onun sabirabad- lılarla bir görüşündə söylədiyi fikirlərində daha aydın görürük ―Azərbaycan xalqı qəhrəman xalqdır, qeyrətli xalqdır. Hələ 2500 il bundan əvvəl əlində qılınc, ulu nənəmiz Tomris İran hökmdarı Kirin başını kəsərək, tuluğa atmış və demişdir: ―Sağlığında qan içməkdən doymadınsa, indi doyarsan‖. Bütün xalq dastanları ara- sında Koroğlu səviyyəli ikinci qəhrəmanlıq dastanı yoxdur. Onun kimi öz xalqının gözəl ənənələrini cəmləşdirən ikinci bir xalq qəhrəmanı mən tanımıram. Azərbaycan xalqı çox qədim tarixə və mədəniyyətə malik olan bir xalqdır. Hələ XII əsrdə dünya poeziya səmasında günəş kimi hər tərəfə şəfəq saçan Nizami Gəncəvi adlı dahi bir şairimiz olanda, dünyanın indiki aparıcı xalqlarının çoxu əslində bir xalq kimi hələ formalaşmamışdı. Öz əqidəsindən dönmədiyinə görə dərisi diri-diri soyulmuş bənzərsiz dahi şair İmadəddin Nəsimi, bütün XIV əsrin bəzəyi olmuş, qəm şairi deyilən əslində ilahi eşq, məhəbbət şairi, bütün bəşəriyyət tərəfindən 500 illiyi təntənəli surətdə qeyd edilmiş Məhəmməd Füzuli, XVI əsrə şəfəq saçır. XVIII əsrdən onu vəsf edən dahi şairimiz S.Vurğunu, gözəllik və məhəbbət şairi Cavidi, 210 xalqımızın qeyrət qalası olan Şuşanın və Laçın yurdunun ərən övladları, ölməz sənətkarımız qalereyasının dahi bəstəkarımız Ü.Hacıbıyovu, Salyan-Sabirabad zonasının xalqımıza bəxş etdiyi unudulmaz şairi Xəlil Rza Ulutürkü yad etmək istəyirəm. Ona deyəndə ki, əllər yuxarı, əllərini qaldırmışdı. Silahın varmı ?!Bəli var.Təhvil ver! O silah mən özüməm, mən odam, atəşəm, yandıra- cağam sizi, demiş və onu tutmağa gələnləri şok vəziyyətinə sal- mışdır.Belə sənətkarları olan xalq basılmazdır. Heydər Əliyev bu sözləri özünəməxsus gözəl bir nitqdə de- mişdir. Öz ana dilinin gözəlliyini dərk edən Heydər Əliyev ədəbi dilimizdən bir ziyalı kimi istifadə edir. Onun həyat təcrübəsi, dünyagörüşü, bacarığı, mədəni səviyyəsi dilin incəliklərini duy- maq qabiliyyəti bu sahədə mühüm rol oynayır. Heydər Əliyev yaxşı bilir ki, dil amilini əsas tutmasan dövlət idarəçiliyindən bir xalqın varlığından, onun qurduğu cəmiyyətdən, dövlət quruluşun- dan söhbət gedə bilməz.Dil həm cəmiyyət üzvləri, həm də döv- lətlər arasındakı münasibətləri tənzimləyən başlıca vasitədir. Heydər Əliyev dilimizin leksik və frazeoloji zənginliyini də- rindən bilən bir şəxsdir.O, yeri gəldikcə öz nitqində ondan geniş istifadə etməyi bcarır. Heydər Əliyev ədəbi dili yaxşı bilir, ifadə etdiyi fikri yığcam və səlis bir şəkildə, tələb olunan ədəb -ərəkanlı, leksik qrammatik normaları gözləmək şərtilə dinləyiciyə çatdırır. Heydər Əliyev monoloji nitqdən geniş istifadə edir.O, dövlət məmurlarından tələb edir ki, ifadə etmək istədikləri fikir aydın, səlis bir şəkildə olsun. Dövlət idarəçiliyində hər bir məmurun fərdi deyim tərzi, fərdi üslubu mühüm amildir. Heydər Əliyev də topladığı faktik materialları, müşahidə etdiyi hadisələri, zərurət- dən doğan rəqəmləri, nəzəri ədəbiyyatdan əks etdiyi üçün müla- hizələri və s. yadda möhkəm saxlamaq, yeri gəldikcə onlardan məharətlə istifadə etməyi bacarmaq məharəti vardır.İnsanda yad- daş təbiətin insana bağışladığı böyük hədiyyədir. Heydər Əliyev müdrik natiqdir. Böyük yunan alimi Siseron Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|