Case-law guide on Article 6 (criminal) aze
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B. Ümumi prinsiplərin tətbiqi
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
təsnif olunur ( Öztürk Almaniyaya qarşı, § 53).
9. Üçüncü meyar müvafiq qanunla nəzərdə tutulan maksimum cəzaya istinad edilərək müəyyən olunur ( Kempbell və Fell Birləşmiş Krallığa qarşı , § 72;
Demikoli Maltaya qarşı , §
34). 10.
Engel və başqaları Niderlanda qarşı məhkəmə işində müəyyən edilən ikinci və üçüncü meyarlar alternativ səciyyə daşıyır və onların eyni zamanda (kumulyativ) tətbiqi mütləq deyil; 6-cı Maddənin tətbiq ediləbilənliyinin müəyyən edilməsi üçün sözügedən hüquq pozuntusunun öz mahiyyəti etibarilə Konvensiya nöqteyi-nəzərindən "cinayət hüququ" pozuntusu hesab edilməsi, yaxud törədilmiş hüquq pozuntusuna görə cavabdeh şəxsə xarakter və ağırlıq dərəcəsi baxımından "cinayət hüquq" sferasına aid olan cəzanın təyin edilməsi kifayətdir ( Öztürk Almaniyaya qarşı , § 54; Lutz Almaniyaya qarşı , § 55). Hüquq pozuntusunun azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılması öz-özlüyündə həlledici səciyyə daşımır, belə ki, veriləcək cəzanın nisbətən yüngül olması hüquq pozuntusunun cinayət hüququ xarakterini aradan qaldıra bilməz (
, § 53;
Nikoleta George Rumlniyaya qarşı , § 26). Lakin cinayət ittihamının mövcudluğu ilə bağlı hər bir meyarın ayrıca təhlili birmənalı qənaətin əldə edilə bilməsi üçün kifayət etmədikdə kumulyativ yanaşma tətbiq edilə bilər (
, § 47). 11. 6-cı maddənin üç bəndində istifadə edilən "cinayət ittihamı" və "cinayət törətməkdə
hüququ aspektinin tətbiq edilənliyinin yoxlanması üç bənd üçün də eyni olmalıdır.
12. Bir neçə ay intizam bölməsində saxlanılmağı nəzərdə tutan hərbi intizam pozuntusu Konvensiyanın 6-cı Maddəsinin cinayət-hüququ aspektinin tətbiq dairəsinə daxildir (
). İki günlük ciddi rejimli həbs isə əksinə "cinayət hüququ" sferasına aid olmaq üçün həddən artıq qısa hesab olunur (eyni mənbə). 13. Peşə intizamı icraatına gəldikdə isə, sual açıq qalır, çünki Məhkəmə belə icraatın mülki sferaya aid olduğu qənaətinə varmış və bu məsələ ilə bağlı qərar qəbul etməyi gərəksiz hesab etmişdir ( Albert və Le Kont Belçikaya qarşı , § 30). Dövlət qulluqçusunun məcburi təqaüdə göndərilməsi ilə nəticələnən intizam icraatına gəldikdə isə, Məhkəmə müəyyən etmişdir ki, belə icraat 6-cı Maddə çərçivəsində "cinayət" xarakterinə malik deyil, belə ki, milli hakimiyyət orqanları qərarlarını tamamilə inzibati sahənin sərhədləri daxilində saxlaya bilmişlər ( Mulle Fransaya qarşı (qər.)). O, həmçinin intizamın pozulmasına görə ordu zabitinin xidmətdən uzaqlaşdırılması ilə əlaqədar mübahisələri 6-cı Maddənin cinayət hüququ aspektindən ayırmışdır ( Sükut Türkiyəyə qarşı ).
14. Həbsxana konteksti və xüsusi həbsxana intizamı rejimi "lazımi qaydada nəzərə alınarsa" ittihamın xarakteri, eləcə də cəzanın xarakteri və ağırlıq dərəcəsi nəzərə alınmaqla, 6-cı Maddə həbsxana intizamına qarşı pozuntulara tətbiq edilə bilər (
§§ 51-63). Lakin prinsip etibarilə həbsxana sistemi ilə əlaqədar icraat öz-özlüyündə 6-cı Maddənin cinayət aspekti çərçivəsinə daxil deyil ( Bulua Lüksemburqa qarşı [BP], § 85 ). Beləliklə, məsələn, məhbusun xüsusi nəzarət rejiminə yerləşdirilməsi cinayət ittihamına aid deyil; belə bir tədbirə və onu müşayiət edən məhdudiyyətlərə qarşı etiraz məqsədilə məhkəməyə müraciət 6-cı Maddənin 1-ci bəndinin mülki aspekti çərçivəsində nəzərdən keçirilməlidir ( Enea İtaliyaya qarşı , [BP], § 98). © Avropa Şurası / Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi 2014 7
6- CI MADDƏ ÜZRƏ TƏLIMAT - ƏDALƏTLI MƏHKƏMƏ ARAŞDIRMASI HÜQUQU ( CINAYƏT HÜQUQU ASPEKTI )
hörmətsizlik) qaydalarına əsasən təyin edilmiş tədbirlər 6-cı Maddəyə aid hesab edilmir, çünki bu, intizam səlahiyyətlərinin icrası ilə bənzərdir ( Ravnsborq İsveçə qarşı , § 34; Putz Avstriyaya qarşı , §§ 33-37). Lakin cəzanın xarakteri və ağırlıq dərəcəsi 6-cı Maddənin milli qanunvericilikdə cinayət hüququ pozuntusu kimi təsnif edilən məhkəməyə hörmətsizlik ittihamına tətbiq edilməsinə gətirib çıxara bilər ( Kiprianu Kiprə qarşı [BP], §§ 61-64, beş gün həbslə cəzalandırılma ilə əlaqədar). 16. Parlamentə qarşı hörmətsizliyə gəldikdə isə, Məhkəmə qanunverici orqanın parlament qaydalarının üzvləri tərəfindən pozulmasına görə öz prosedurlarını tənzimləmək səlahiyyəti ilə, hər hansı başqa yerdə baş vermiş hərəkətlərə görə parlamentin üzvü olmayan şəxslərin cəzalandırılması üçün genişləndirilmiş səlahiyyətlər arasında fərqləndirmə aparır. Birinci öz xarakteri etibarilə intizam mahiyyəti daşısa da, Məhkəmə təyin edilə biləcək potensial cəzanın ümumi tətbiqini və ağırlıq dərəcəsini nəzərə almaqla sonuncunu cinayət hüququ pozuntusu hesab edir ( Demikoli Maltaya qarşı işində , § 32 altmış günə qədər həbs və cərimə).
17. Aşağıdakı inzibati hüquq pozuntuları 6-cı Maddənin cinayət hüququ aspektinin tətbiq dairəsinə daxildir: – cərimə balları, yaxud hüquqdan məhrum edilmə kimi cərimə balları və ya nəqliyyat vasitəsinin idarə edilməsi hüququnun məhdudlaşdırılması ilə cəzalandırıla bilən yol hərəkəti qaydaları pozuntuları ( Lutz Almaniyaya qarşı , § 182; Şmautzer Avstriyaya qarşı ;
); – ictimai asayişin pozulmasına və ya narahatlıqlara səbəb olan xırda hüquq pozuntuları ( Lauka Slovakiyaya qarşı ;
, §§ 25-26); – sosial təminat üzrə qanunvericik əleyhinə hüquq pozuntuları (məşğulluğun bəyan edilməməsi, təyin edilən cərimənin mülayim xarakterinə baxmayaraq,
, §§ 18-21); – etnik ədavəti təbliğ etmək və təbliğ edən materialın paylanmasına görə inzibati xəbərdarlıq və sözügedən nəşrin müsadirə olunması ilə cəzalandırılan inzibati hüquq pozuntusu (
, § 61).
18. 6-cı Maddə aşağıdakı elementlər əsasında əlavə vergi icraatlarına şamil edilib: (1) cərimələri müəyyən edən qanunvericilik vergi ödəyicisi qismində bütün vətəndaşları əhatə edəndə; (2) tətbiq edilən əlavə məbləğ zərərə görə pul kompensasiyası deyil, əsasən pozuntunun təkrar olunmasının qarşısına almaq üçün cəza olanda; (3) məbləğın ümumi qaydaya əsasən, həm çəkindirmə, həm də cəza məqsədilə təyin edilməsi; (4) əlavə məbləğin əhəmiyyətli olması (
; əksi üçün bax: Miq de Buxzaym Fransaya qarşı (qər.), ödənişin vaxtında ödənilməməsinə görə faizin hesablanması).
6-cı Maddənin tətbiq edilə bilməsi üçün, əlavə məbləğin kiçik olmasına baxmayaraq, hüquq pozuntusunun cinayət xarakteri daşıması yetərli ola bilər ( Yussila Finlandiyaya qarşı işində [BP], § 38 yenidən hesablanmış vergi öhdəliyinin 10%-i). 19. 6-cı Maddənin cinayət hüququ aspektinin gömrük qanunvericiliyinə (
), büdcə və maliyyə məsələləri üzrə səlahiyyətli məhkəmənin təyin etdiyi 8
Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|