Çap üçün deyil

Köhnə 
Dünyadan 
aparılanlar
Yeni 
Dünyadan 
gətirilənlər 
Fäaliyy t
ä
Fäaliyy t
ä
11
10
2.
 YENİ DÜNYANIN KƏŞFİ
· Orta əsrlərdə avropalılar Hindistana başqa hansı yollarla gedə bilərdilər? 
Təsvir olunan marşrutlar üzrə səyahət etmiş səyyahları və onların etdiyi kəşfləri 
müəyyən edin. 
Müzakirə edək: Nə üçün avropalılar Hindistanı qərbdə axtarırdılar?
X.Kolumbun Amerikanı, Vasko da Qamanın Hindistana su yolunu kəşf 
etməsindən və F.Magellanın ilk dünya səyahətindən sonra Yer haqqında təsəv-
vürlər genişləndi.
Vest Hind adaları, Odlu Torpaq, Magellan boğazı, Sakit okeandakı çoxsaylı 
adalar xəritələrdə öz əksini tapdı. İnsanların yeni quru sahələrinin axtarışına 
olan maraqları artdı. Müxtəlif istiqamətlərdə təşkil olunan səyahətlər, yeni kəşf 
olunan ərazilər o dövrdə böyük maraqla qarşılanırdı.
Qərbdə kəşf edilmiş böyük bir qurunu – Amerikanı avropalılar Yeni Dünya 
adlandırdılar.  Onlara  əvvəldən  məlum  olan  ərazilər  isə  – Avropa, Asiya  və 
Şimali Afrika Köhnə Dünya kimi tanındı. İspanlar və portuqaliyalılar Ameri-
kanın mərkəzi və cənub hissələrini, ingilis və fransızlar isə şimal hissələrini öy-
rənərək mənimsəməyə başladılar. 
Nä  öyrändìnìz
Avropalılar əvvəldən məlum olan əraziləri __ adlan-
dırırdılar. Qərb yarımkürəsində kəşf olunmuş iri quru 
sahələri __ kimi tanındı.
Öyrändìklärìnìzì yoxlayın
Səhv fikirləri düzəldin.
– Avropalılar onlara məlum olan Asiya və Avropanı Yeni Dünya adlandırırdılar.
 Yeni Dünyanın kəşfindən sonra  Avropadan Amerikaya  pomidor, kartof,  tütün, 
qarğıdalı və digər məhsullar gətirildi.
 Yeni Dünyanın kəşfi ticarət yollarının məhdudlaşmasına səbəb oldu. 
 İspanlar və portuqaliyalılar Amerikanın şimal hissələrini, ingilislər və fransızlar 
isə mərkəzi və cənub hissələrini öyrənərək mənimsəməyə başladılar.
–
–
–
AÇAR  SÖZLÄR
Yeni Dünya
Köhnə Dünya
Şərq ölkələri, xüsusilə Hindistan və Çin daim avropalıları cəlb etmişdir. Oradan gətirilən 
mallara – ətriyyata, ədviyyat və parçalara Avropada böyük tələbat vardı. Ticarət əlaqələri  
uzun və çətin olan Böyük İpək Yolu vasitəsi ilə həyata keçirilirdi.
Yada salın. 
Yada salın. 
Böyük coğrafi kəşflər dövrü XV–XVII əsrləri əhatə edir.
Yeni Dünya Köhnə Dünyaya nə verdi?                 
Köhnə Dünya Yeni Dünyaya nə verdi?
1
2
...
Öyrändìklärìnìzì tätbìq edìn
Cədvəli dəftərinizə çəkin və tamamlayın. 
Sakit
okean
ŞİMALİ
AMERİKA
1
2
3
Atlantik 
okeanı
İspaniya
CƏNUBİ 
AMERİKA
ASİYA
AVROPA
Filippin 
adaları
AFRİKA
Hind
okeanı
AVSTRALİYA
Sakit
okean
Yeni  Dünyanın  kəşf  edil-
məsi  Avropa  ölkələrinin  iq-
tisadi  və  siyasi  həyatına  bö-
yük təsir etdi. Ticarət yolları 
tədricən Aralıq dənizi hüdud-
larından  çıxaraq  daha  geniş 
əraziləri  əhatə  etməyə  baş-
ladı. Bu isə bəzi ölkələrin coğ-
rafi  mövqelərinin  yaxşılaş-
masına səbəb oldu.  
Yeni torpaqları müstəmlə-
kələrə çevirən avropalılar bu 
əraziləri istismar etməklə tə-
bii sərvətləri daşımağa başla-
dılar. Bu, Avropa ölkələrinin 
gələcək  iqtisadi  inkişafının 
əsasını qoymuş oldu. 
Çap üçün deyil

---

Köhnə 
Dünyadan 
aparılanlar
Yeni 
Dünyadan 
gətirilənlər 
Fäaliyy t
ä
Fäaliyy t
ä
11
10
2.
 YENİ DÜNYANIN KƏŞFİ
· Orta əsrlərdə avropalılar Hindistana başqa hansı yollarla gedə bilərdilər? 
Təsvir olunan marşrutlar üzrə səyahət etmiş səyyahları və onların etdiyi kəşfləri 
müəyyən edin. 
Müzakirə edək: Nə üçün avropalılar Hindistanı qərbdə axtarırdılar?
X.Kolumbun Amerikanı, Vasko da Qamanın Hindistana su yolunu kəşf 
etməsindən və F.Magellanın ilk dünya səyahətindən sonra Yer haqqında təsəv-
vürlər genişləndi.
Vest Hind adaları, Odlu Torpaq, Magellan boğazı, Sakit okeandakı çoxsaylı 
adalar xəritələrdə öz əksini tapdı. İnsanların yeni quru sahələrinin axtarışına 
olan maraqları artdı. Müxtəlif istiqamətlərdə təşkil olunan səyahətlər, yeni kəşf 
olunan ərazilər o dövrdə böyük maraqla qarşılanırdı.
Qərbdə kəşf edilmiş böyük bir qurunu – Amerikanı avropalılar Yeni Dünya 
adlandırdılar.  Onlara  əvvəldən  məlum  olan  ərazilər  isə  – Avropa, Asiya  və 
Şimali Afrika Köhnə Dünya kimi tanındı. İspanlar və portuqaliyalılar Ameri-
kanın mərkəzi və cənub hissələrini, ingilis və fransızlar isə şimal hissələrini öy-
rənərək mənimsəməyə başladılar. 
Nä  öyrändìnìz
Avropalılar əvvəldən məlum olan əraziləri __ adlan-
dırırdılar. Qərb yarımkürəsində kəşf olunmuş iri quru 
sahələri __ kimi tanındı.
Öyrändìklärìnìzì yoxlayın
Səhv fikirləri düzəldin.
– Avropalılar onlara məlum olan Asiya və Avropanı Yeni Dünya adlandırırdılar.
 Yeni Dünyanın kəşfindən sonra  Avropadan Amerikaya  pomidor, kartof,  tütün, 
qarğıdalı və digər məhsullar gətirildi.
 Yeni Dünyanın kəşfi ticarət yollarının məhdudlaşmasına səbəb oldu. 
 İspanlar və portuqaliyalılar Amerikanın şimal hissələrini, ingilislər və fransızlar 
isə mərkəzi və cənub hissələrini öyrənərək mənimsəməyə başladılar.
–
–
–
AÇAR  SÖZLÄR
Yeni Dünya
Köhnə Dünya
Şərq ölkələri, xüsusilə Hindistan və Çin daim avropalıları cəlb etmişdir. Oradan gətirilən 
mallara – ətriyyata, ədviyyat və parçalara Avropada böyük tələbat vardı. Ticarət əlaqələri  
uzun və çətin olan Böyük İpək Yolu vasitəsi ilə həyata keçirilirdi.
Yada salın. 
Yada salın. 
Böyük coğrafi kəşflər dövrü XV–XVII əsrləri əhatə edir.
Yeni Dünya Köhnə Dünyaya nə verdi?                 
Köhnə Dünya Yeni Dünyaya nə verdi?
1
2
...
Öyrändìklärìnìzì tätbìq edìn
Cədvəli dəftərinizə çəkin və tamamlayın. 
Sakit
okean
ŞİMALİ
AMERİKA
1
2
3
Atlantik 
okeanı
İspaniya
CƏNUBİ 
AMERİKA
ASİYA
AVROPA
Filippin 
adaları
AFRİKA
Hind
okeanı
AVSTRALİYA
Sakit
okean
Yeni  Dünyanın  kəşf  edil-
məsi  Avropa  ölkələrinin  iq-
tisadi  və  siyasi  həyatına  bö-
yük təsir etdi. Ticarət yolları 
tədricən Aralıq dənizi hüdud-
larından  çıxaraq  daha  geniş 
əraziləri  əhatə  etməyə  baş-
ladı. Bu isə bəzi ölkələrin coğ-
rafi  mövqelərinin  yaxşılaş-
masına səbəb oldu.  
Yeni torpaqları müstəmlə-
kələrə çevirən avropalılar bu 
əraziləri istismar etməklə tə-
bii sərvətləri daşımağa başla-
dılar. Bu, Avropa ölkələrinin 
gələcək  iqtisadi  inkişafının 
əsasını qoymuş oldu. 
Çap üçün deyil

---