“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
64
Bu yol, doğrudan da, iyrənc və qorxuducu idi. Özünü bu qayaların arasından keçməyə
məcbur etmək, bu soyuq bulaqların üzərindən adlamaq, uçurumun sıldırımlı kənarları
boyunca zülmət içərisində irəliləmək əzablı və qorxunc idi!
- Dəhşətli yoldur – mən titrəyərək pıçıldadım.
İçimdə sönməkdə olan bir şölə ilə qeyri-mümkün, çılğın bir ümid parlayırdı. Ümid
edirdim ki, hələ geri qayıtmaq mümkündür, bələdçini yola gətirmək olacaq, o, bizim
ikimizi də bu cür ağır sınaqdan qorumaq istəyəcək. Hə, niyə də olmasın ki? Məgər bizim
gəldiyimiz, tərk etdiyimiz yer burdan min dəfə daha gözəl deyildimi? Məgər orda həyat
sevgi üçün qapılarını taybatay açmış isti, qayğıkeş axınla nəfəs almırdımı? Və məgər mən
bir damla xoşbəxtliyə, bir tikə günəşə, səmanın maviliyi və otların çiçəklənməsi ilə işıq
saçan gözlərə haqqı çatan qısa ömürlü, yüngül bir varlıq, bir insan deyildimmi?
Yox, mən qalmaq istəyirdim. Mənim özümü qəhrəman və əzabkeş kimi aparmağa zərrə
qədər arzum yox idi. Əgər vadidə, günəşin işıq saçdığı yerdə qala bilsəm, həyatımı
rahatlıq və məmnunluq içərisində keçirəcəkdim.
Mən artıq titrəməyə başlamışdım; bu yerdə çox qalmaq olmazdı.
- Sən donmusan – bələdçi dedi – yola düzəlsək yaxşı olar.
Bu sözlərlə o qalxdı, bir anda dikəldi və təbəssümlə mənə baxdı. Bu təbəssümdə nə
istehza,
nə də şəfqət, nə ciddilik, nə də mərhəmət yox idi. Təbəssümdə heç nə yox idi,
anlayışdan başqa, bilikdən başqa. Bu təbəssüm deyirdi: "Mən səni tanıyıram. Sənin
qorxularını bilirəm və əlbəttə ki, sənin dünən və srağagün dediyin yüksək sözləri
unutmamışam. Sənin qəlbinin qorxu və ümidsizlik içində qaçmağa çalışmasını, sənin
orda, vadidə cəlbedici günəş şüaları ilə oyunlarını mən bilirəm – bütün bunlar sənin
düşünməyə başlamandan daha öncə mənə məlum olur.‖
Bu cür təbəssümlə baxırdı mənə bələdçi. Sonra o, qayalı və qaranlıq dərəyə doğru ilk
addımını atdı və mən həmin an ona ölümə məhkum olunmuş cani boynu üzərində
dayanmış baltanı sevdiyi və nifrət etdiyi kimi nifrət və sevgi hiss etdim. Amma hər
şeydən çox onun məni aparmasına, haqqımda hər şeyi bilməsinə görə nifrət edirdim,
onun soyuqluğuna, zəifliklərinin olmamasına xor baxırdım, özümdə onun haqlı olduğunu
etiraf etməyə vadar edən, ona haqq qazandıran, ona bənzəyən, onun ardınca getmək
istəyən hər şeyə nifrət hiss edirdim.
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
65
O, daşların üzəri ilə, qara bulağın kənarları boyunca xeyli irəli getmişdi və bulağın
dirsəyindəki qayanın arxasında yoxa çıxmaq üzrə idi.
- Dayan! – qışqırdım mən. Qəlbimə qorxu o dərəcədə hakim olmuşdu ki, ağlımda həmin
an "Bu, yuxu olsaydı, mənim dəhşətim çoxdan onun dəmir qandallarını qırıb məni azad
etmişdi və mən oyanmışdım‖ fikri doğdu. – Dayan! – qışqırdım mən – Mən bacarmaram,
mən hələ hazır deyiləm.
Bələdçi dayandı və başım üzərindən harasa yuxarıya baxdı. Məzəmmətsiz, lakin o
dəhşətli anlayış, dözülməz məlumatlılıq və bəsirət dolu baxışı ilə, hər şeyi əvvəlcədən
bilən gözləri ilə baxdı.
- Bəlkə geri qayıdaq? – o soruşdu və o, sözünü heç bitirməmişdi ki, mən iradəm xaricində
"yox‖ deyəcəyimi, "yox‖ deməli olduğumu anlamağa başladım. Və həmin an bütün
keçmiş, adət etdiyim, ürəyimə yaxın olan və sevdiyim şeylər var qüvvəsi ilə etiraz etdi:
""Hə‖ de, "hə‖ de!‖ – və bütün doğma aləm bir yük olub çiyinlərimdən asıldı.
Mən "hə‖ deyə bağırmaq istəyirdim, halbuki bilirdim, dəqiq bilirdim ki,
bacarmayacağam.
O an bələdçi əlini qaldırdı və vadini göstərdi. Və mən bir daha sevdiyim, ürəyimə yaxın
olan yerlərə nəzər saldım. Və həmin an mən təsəvvür edə biləcəyim ən dəhşətli
mənzərəni gördüm: mən gördüm ki, sevimli və sevgili çəmənlər və vadi ağ və zəif
günəşin sönük və sevincsiz şüalarına qərq olub; qışqıran və qeyri-təbii rənglər bir-birinə
heç cür uyğun gəlmir; kölgələr tüstü qədər qaradır və əvvəlki kimi əsrarəngiz cazibəsi ilə
ağuşuna çağırmır – bu dünyada həyat qalmamışdı, o öz cazibə və gözəlliyindən məhrum
olmuşdu – hər yerdən bezdiyimiz, çiyrəndiyimiz keçmiş gözəlliyin qoxusu və dadı
gəlirdi. Bütün bunlar mənə tanış idi – mən bələdçinin xoş və sevimli olanı
dəyərsizləşdirmək, şirəsini çıxarmaq, həyat enerjisindən məhrum etmək, qoxuları
korlamaq, rəngləri sakitcə ləkələmək kimi dəhşətli xasiyyətini tanıyırdım! Eh, mən yaxşı
bilirdim: hələ dünən şərab olan, bundan belə sirkəyə çevriləcəkdi. Sirkə isə heç bir zaman
şəraba çevrilmir. Heç vaxt.
Mən susur və qəlbimdə kədərlə bələdçinin ardınca getməyə davam edirdim. Axı o haqlı
idi, həmişəki kimi haqlı idi. Yaxşı ki, mən onu görə bilirəm, yaxşı ki, ən azından, o, adi
vaxtlarda olduğu kimi həlledici anda yoxa çıxıb məni sinəmdən səslənən o yad səslə,
müraciət etdiyi, danışdığı o səslə tək qoymaq əvəzinə yanımda qalır.
Mən susurdum, lakin qəlbim durmadan yalvarırdı: "Bircə getmə, bircə məni tək qoyma,
mən ki sənin ardınca gəlirəm!‖
Bulağın içindəki daşlar dəhşətli dərəcədə sürüşkən idilər, hər dəfə göz önündə kiçilən və
ayaqlarının altından sürüşən daşların yaş və dar səthinə ayaq basaraq, daşların üzərindən