“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
66
atlayaraq hərəkət etmək yorucu və cansıxıcı idi. Üstəlik, cığır getdikcə daha çox
sıldırımlı olur və qorxunc qayalı divarlar daha yaxına – üzərimizə gəlir, döngələr isə
geriyə qayıtmaq üçün yolumuzu kəsirlərmiş kimi bizi daşların əsirinə alırdı. Ziyilli,
sarımtıl qayaların üzərində qatı, seliyə bənzəyən su damlaları axırdı. Başımız üzərində nə
səmanın maviliyi, nə də buludlar görünürdü.
Mən hey gedir, gedirdim. Mən bələdçinin ardınca gedir, ətrafa qorxu və nifrətdən
gözlərimi qıyaraq baxırdım. Budur – yolun
üzərində qara bir çiçək, məxmər qaranlıq,
kədərli bir baxış var. O, çox gözəl idi və mənə gizlicə nəsə pıçıldayırdı, lakin bələdçi
addımlarını yeyinlətdi və mən hiss etdim ki, bir anlıq belə olsa dayansam, bir anlıq belə
mənim baxışlarım bu kədərli məxmərə dikilsə, onda qüssə və ümidsiz kədər ağır yük
kimi ürəyimdən asılacaq, dözülməz olacaq və qəlbim əbədiyyətə qədər dəlilik və
mənasızlıq uçurumunun əsiri olacaq.
Islanmış və çirkli olan mən irəli doğru sürünürdüm və yaş divarlar başımız üzərində
birləşərək bizi qaranlığa həbs edəndə bələdçi öz təsəlli nəğməsini oxumağa başladı. O,
cingiltili və möhkəm səsi ilə addımlarının ritmində oxuyurdu: "Mən istəyirəm, mən
istəyirəm, mən istəyirəm!‖ Mən bilirdim ki, o, məni ruhlandırmaq və tələsdirmək istəyir,
məni bu cəhənnəm əzabının iyrənc bitməzliyindən və ümidsizliyindən uzaq tutmağa
çalışır. Mən bilirdim ki, o, mənim bu qəmgin nəğməni təkrar edəcəyimi gözləyir. Lakin
mən oxumaq istəmirdim, ona bu qələbəni hədiyə etmək istəmirdim. Məgər mənim nəğmə
oxuyacaq halım var idi? Axı mən sadəcə insan idim, mən iradəsi xaricində Tanrının
ondan tələb etməyə haqqı olmadığı işlər və qəhrəmanlıqları görməyə sürüklənmiş yazıq
və sadə məxluq idim! Məgər bulaq sahilindəki hər qərənfilə, hər yaddaş çiçəyinə
taleyində yazıldığı kimi bitdiyi yerdə qalmaq, çiçəkləmək və solmaq ixtiyarı
verilməmişdimi?
"Mən istəyirəm, mən istəyirəm, mən istəyirəm‖ – bələdçi inadla oxuyurdu. Ah, kaş ki,
mən geri qayıda bilsəydim! Lakin bələdçinin möcüzəvi yardımı ilə mən artıq elə
divarlara dırmanmış, elə dibsiz uçurumlarım üzərindən atlamışdım ki, geri qayıtmaq
qeyri-mümkün idi. Hönkürtülər məni boğurdu, boğazımdakı qəhər nəfəs almağa
qoymurdu, amma ağlamaq olmazdı, nə olur-olsun, bircə ağlamaq yox. Və onda mən
bələdçinin nəğməsini hündürdən oxumağa başladım, mən eyni havanı, eyni ritmdə
oxuyurdum, lakin sözlər başqa idi. Mən təkrar edirdim: "Mən bacarmalıyam, mən
bacarmalıyam, mən bacarmalıyam!‖ Lakin yuxarı dırmaşaraq oxumaq olduqca çətin idin,
tezliklə təngnəfəs oldum və öskürərək səsimi kəsdim. O isə yorulmadan təkrar etməyə
davam edirdi: "Mən istəyirəm, mən istəyirəm, mən istəyirəm‖ – və tədricən mənə üstün
gəldi. Mən onun sözlərini təkrar edərək onunla səs-səsə verib oxudum. Indi yuxarı
dırmaşmaq çox daha asan olmuşdu, əslində "istəyirəm‖ nəğməsi artıq nəfəs almağa mane
olmur, yorğunluq gətirmirdi.
Bu nəğmə sanki qəlbimə işıq saçdı və qəlbimdə işıq zülmətə qalib gəldiyi an hamar
divarlar bizə yol verirlərmiş kimi geri çəkildilər,
daha quru, daha xeyirxah oldular,
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr: hekayələr.”.
Ə
dəbi-kulturoloji tərcümə e-Antologiyası
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu
–
www.kitabxana.net
–
Milli Virtual Kitabxana
67
başımız üzərində isə mavi bir bulaq kimi daş sahillər arasından axan və getdikcə daha da
aydınlaşan mavi səma görünürdü, tezliklə bu bulaq gözümüzün önündə artan və
genişlənən kiçicik bir mavi gölə çevrildi.
Mən daha çox istəməyə cəhd edirdim, mən öz istəyimə daha çox şövq qatmağa çalışırdım
– və mavi göl böyüməyə davam edir, cığırlar daha geniş və daha hamar olur və bəzən
mən uzun müddət asanlıqla və heç bir güc sərf etmədən bələdçi ilə ayaqlaşa bilirdim. Və
qəflətən tamam yaxınlıqda, başımız üzərində mən bir zirvə gördüm, onun dik yamacları
qızmar havada par-par parıldayırdı.
Lap zirvənin ətəyində biz dar dərədən çıxdıq, parlaq günəş şüaları gözlərimi qamaşdırdı,
gözlərimi yenidən açdıqda isə qorxudan dizlərim titrədi: sən demə, mən heç nə olmamış
kimi, heç bir dayaq olmadan sıldırımlı qayanın tam kənarında dayanmışam: ətrafda
ucsuz-bucaqsız səma görünür və qarşımda yalnız şiş uclu zirvə və ona gedən yol dar
kəndir pilləkən tək uzanır. Lakin günəş yenə işıq saçırdı, səma yenə parlayırdı və biz
həqiqətən bu son təhlükəli hündürlüyə dırmanırdıq – kiçicik addımlarla, qorxumuza var
qüvvəmizlə qalib gələrək, gözlərimizi bu əlçatmaz zirvədən ayırmayaraq. Və budur biz
ən yuxarıda – dar daş meydançada düşməncəsinə quru, ciddi və seyrək hava ilə nəfəs
alaraq dayanmışıq.
Qəribə bir dağ, qəribə bir zirvə idi can atdığımız! Uzun müddət çılpaq, qayalı divarların
üzəri ilə sürünərək dırmandığımız bu zirvədə daşdan üzərində bir neçə qısa və qeyri-adi
budaqları olan kiçicik bir ağac bitmişdi. Bu qeyri-adi tənha ağac bərk-bərk qayadan
yapışaraq, qayaya qovuşaraq dayanmışdı və onun budaqları arasından soyuq, mavi səma
görünürdü. Ağacın tam başında isə qapqara bir quş oturmuş, qorxunc nəğməsini
oxuyurdu.
Qarşımda bir anlıq rahatlığın sakit görüntüsü vardı: günəş işıq saçır, qayalar istidən
yanıb-yaxılır, ağac göylərə yüksəlir və quş hiddətlə oxuyur. O, durmadan təkrar edirdi:
"Əbədiyət! Əbədiyyət!‖ Qara quş oxuyur və durmadan qara bülluru andıran parlaq ciddi
gözləri ilə bizə baxırdı. Onun baxışlarına tab gətirmək çətin idi, nəğməsini dinləmək çətin
idi, lakin bunlardan daha dəhşətlisi bu yerin tənhalıq və boşluğu, təmiz səmanın ucsuz-
bucaqsız, başgicəlləndirici ənginliyi idi.
Burada, bu yerdə ölmək təsəvvürə belə gətirilə bilməyəcək səadətə bənzəyirdi; bu yerdə
qalmaq dillə ifadə edilə bilinməyəcək əzab idi. Nə isə baş verməli idi bu an, yoxsa biz və
bütün aləm - ətrafda olan hər şey dəhşətli iztirabdan daşa çevriləcəkdi. Mən fırtınadan
əvvəlki mehi hiss edirmişəm kimi baş verməkdə olanın boğucu və ağır nəfəsini hiss
etdim. Mən onun dözülməz bir hərarətlə ruhuma və canıma işlədiyini duydum. O,
başımızın üstünü alırdı, o, artıq yaxında idi, o, artıq çatmışdı.
... Bircə anın içində quş ağacdan ayrılaraq bir daş kimi fəzaya atıldı.