Biz dünyanın bioloji müxtəlifliyinə real, ölçülə bilən
Yüklə 1,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÇƏKİKİMİLƏR - CARPS Cyprinidac
- Külmə Roach
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F ish es Kür qızılbalığından fərqli olaraq ağ qızılbalıq kürü tökdükdən sonra ölmür və dənizə qayıdır. Mayalanmış kürüdən sürfələrin çıxması 6 aydan çox çəkir. Volqa üzərində Volqoqrad bəndi tikildikdən sonra ağ qızılbalığın təbii kürütökmə yerlərinə getməsi çətin ləşdi və ehtiyatı kəskin sürətdə azaldı. Lakin mütəxəssis alimlərin səyi nəticəsində ağ qızılbalığın zavod şəraitində süni artırılmasının biotex- niki normaları hazırlandı və eyni zamanda Volqoqrad bəndinin qaba ğında 3,5 ha sahədə süni kürüləmə sahələri təşkil edildi. Hal-hazırda ağ qızılbalıq əsasən zavod şəraitində artırılır. Hər il 1,5 - 2,0 ay müddətində zavod şəraitində yetişdirilmiş körpə lər Volqa çayı vasitəsilə Xəzərə buraxılır. Ağ qızılbalıq yırtıcı balıqdır və erkən yaşlarında yırtıcılıq həyatı keçirməyə başlayır. Yaşlı balıqlar yay mövsümündə Azərbaycan sahillərin də kilkə və aterina, payızqış aylarında isə külmə, sıf və xul balıqlarının kör pələri ilə qidalanır. Qiymətli vətəgə balığıdır, son illərdə intensiv ovlanması nəticəsində ehtiyatı xeyli azalıb. İldə 20 tonadək ovlanır.
development of embryos in eggs, or embryogenesis, lasts more than six months. After the Volgograd dam was erected across the Volga River, the migration routes of the inconnu were disrupted. At present, the inconnu population has been partly restored through natural breeding ensured by the creation of about 3.5 hectares of artificial spawning grounds downs tream of the dam, as well as through development of bioengineering tech niques of farm hatching and breeding. Young inconnus spend one and a half to two months at the farm, then they are released into the river from which they descend into the sea. The inconnu is a predator from the earliest age. Inconnus feeding during the summer period along the Azer baijan shore prey on kilkas and athe- rines. During the autumn-winter period, young roaches, sanders and gobies become predominant in their diet.
In recent years, commercial catches of inconnus have amounted to 20 tons per year.
Xəzər dənizi hövzəsində duma- balığının bir növü yayılmışdır. Dumabalığının xarakterik xüsusiy yəti çənələrinin önə doğru çox uzanması və ovunu tutub saxlamaq üçün ağzında iti və güclü dişlərin olmasıdır. Şirinsu balığıdır, əsasən göllərdə, çaylarda, şirinsulu körfəzlərdə və eləcə də çayların Xəzər dənizinə tökülən hissələrində yaşayır. This family is represented in the Caspian basin by a single species - northern pike. Pikes are recognized by the elongate body, long head, shovel-like snout and large mouth armed with strong teeth used for catching and holding prey. The pike is a typical river fish encountered in the mouths of rivers and fresh water inlets of the Caspian Sea. It is especially abundant in the Durnabalığı Xəzər hövzəsində ən çox Volqanın deltasında, Azərbay canda isə Qızılağac körfəzində, Kürətrafı göllərdə yaşayır. Durnabalığı 3-4 yaşında cinsi yetişkənliyə çatır. O, kürüsünü temperaturu 4-5°C olan suya tökür. Bu Volqanın deltasında mart - aprel aylarına, Azərbaycanın su hövzə lərində isə fevralın axırlarına təsadüf edir. Hər bir dişi balığın verdiyi delta of the Volga. Pikes are also common in the Maly and Bolshoy Kyzyl-Agach Bays plus water bodies associated with the Kura River. The pike reaches maturity at the age of three or four years. Spawning in the Volga delta begins in late March-April at a water temperature of 4 to 5°C, and in Azerbaijan the spawning period begins in late February. The fertility of the species is 5 to 117 thousand eggs.
BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları /
BIODIVERSITY: A m a z in g C a s p ia n F is h e s kürünün miqdarı 5 mindən 117 minə dək olur. Dumabalığı sürətlə böyüyür. Vol qada ovlanan dumabalığımn uzunluğu 100 sm-ə, kütləsi 9 kq-a, Qızılağac qoruğunda ovlanan dumabalığımn uzunluğu 40-60 sm-ə, kütləsi isə 1-3 kq-a çatır. Dumabalığı yırtıcı balıqdır. Körpə balıqlar artıq iki aylığından yırtıcı həyat tərzinə başlayır. Durnabalıqları vətəgə balıqlarının artıb-çoxaldığı və sayca çox olduğu su hövzələrində, çayların mənsəblə rində, şirinsulu körfəzlərdə, balıq körpələrini yeməklə ciddi ziyan vururlar. Odur ki, belə su hövzə lərində müntəzəm olaraq onların ovu aparılır. Hal-hazırda Volqa-Xəzər hövzəsində il ərzində 3,0-3,2 min ton, Azərbaycanın su hövzələrində isə 450- 551 sentner dumabalığı ovlanır. The pike is a rather large predator: its length in the Volga delta is 100 cm at a weight of 9 kg. Most pikes in the Kyzyl-Agach Bay are 40 to 60 cm long at a weight of 1 to 3 kg. Pikes feed on fish primarily (sander, roach, bream, gray mullet, atherines and the young of other species). Pikes start preying on fish already when they are two months old. With its habitats in the mouths and deltas of rivers, in fresh water inlets or in areas of concent ration of young carps, the pike inflicts damage to fisheries. This is why each year large quantities of commercial- size pikes are being caught. At present, annual pike catches in the Volga-Caspian region amount to 3.0- 3.2 thousand tons, and in Azerbaijan waters, 450-551 centners.
Çəkikimilər Xəzər dənizində geniş yayılmış və növlərinin çoxlu-ğuna görə Xəzərin balıq faunasının əsasını təşkil edən şirinsu mənşəli balıqlardır. Onlar duzluluğu az olan Xəzərdə artıb böyümək üçün özlərinə əlverişli şərait tapmışlar. Çəkikimilər çaylardan başqa, dənizlərdə də böyük sahədə yayılmışlar. Mühüm vətəgə əhmiyyəti daşıyan çəki, külmə, çapaq kimi növlər əsasən Şimali Xəzərdə cəmləşmişdir. Cənubi Xəzərdə Kür və Atrek hövzə- Carps are ubiquitous in the Caspian Sea. They rank first in the number of species.
Being freshwater by origin, these fishes have found favorable conditions for their development in the brackish Caspian waters. In addition to rivers, their distribution area covers vast expanses of the sea. The main reserves of the most valuable species - roaches, breams and Euro- 110 BİOLOJİ MÜXTƏLİFLİK: Xəzərin əsrarəngiz balıqları / BIODIVERSITY: A m a z in g C a sp ia n F is h e s lərində xəzər şirbiti, şəmayı, qarasol və s. kimi növlərin sayı çox olmadığın dan vətəgə əhəmiyyətləri də azdır. 70-ci illərdən başlayaraq Xəzərdə daha üç növ çəkikimi balıqlar (ağ amur, əlvan və ağ alın) iqlimləşdirilmişdir. Xəzərdə və ona tökülən çaylarda yaşayan çəkikimilər bir-birindən ölçüsünə, kütləsinə, qidalanmasına və həyat tərzinə görə fərqlənirlər. Odur ki, ayrılıqda bu növlərin həyat tərzi ilə tanış olmağı məqsədəuyğun hesab edirik. pean carps - are concentrated in the North Caspian. Their populations in the South Caspian and the lower courses of the Kura and Atrek Rivers are small. Because of their small numbers, the role of some species (Caspian barbel, shemaya, vimba, etc.) in Caspian fisheries is insigni ficant. Beginning with the 1970s, the number of carp families in the Caspian basin increased through addition of three freshwater phytophagous species (grass or Chinese, spotted and silver carps). The carps inhabiting the Caspian Sea and its rivers differ in size, weight, feeding habits and behavior, which makes the biology of each species a worthy object of study in its own right. Külmə Roach Rutilus rutilus caspicus Külmə Xəzər dənizində geniş yayılmış, çox da böyük olmayan, lakin əhali tərəfindən çox sevilən təzə, duzlanmış və hisə verilmiş halda istifadə olunan balıqdır. Mütəxəssis alimlərin tədqiqatı əsasında müəyyən olunmuşdur ki, Xəzər külməsi areal daxilində bir - birindən təcrid olunmuş üç müstəqil sürü əmələ gətirir: Cənubi qərb (Azərbaycan və ya Kür), Cənubi-şərq (Türkmən) və ən çox saylı Şimali Xəzər külməsi. The roach is a small fish yet it is extremely popular with the local populations in all forms - fresh, sun- dried and smoked. According to ichthyologists, there are three major roach populations in the Caspian: southwestern or Azerbaijani, south eastern or Turkmen, and, the most abundant, north Caspian. The southwestern population inhabits primarily the south-eastern part of the South Caspian and spawns in the shallows of the Maly Kyzyl-Agach
Yüklə 1,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|