Beyn əlxalq Çay Hövzələrinin Ətraf Mühitinin Qorunması (BÇHƏMQ) Müqavil ə №2011/279-666

85 

 

nümunələri götürülərək, suyun aşağıda qeyd olunan kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri  təyin 

olunur. 

Hidroloji göstəricilər:  

· suyun sərfi (m

3

/san),  

· suyun səviyyəsi (m), 

· axın sürəti (m/san); 

Fiziki göstəricilər: 

· temperatur (

0

C), 

· bulanıqlıq (NTU), 

· şəffaflıq (sm), 

· rəng (dərəcə), 

·qoxu (sinif və ball); 

Kimyəvi göstəricilər: 

· hidrogen göstəricisi-pH, 

· həll olmuş qazlar: 

- karbon dioksid-CO

2

(mq/l), 

- NH

3

(mq/l), 

- oksigen-O

2

 (mq/l); 

· əsas ionlar: 

- xlorid - Cl

-

, 

- sulfat - SO

4

2-

, 

- hidrokarbonat - HCO

3

-

, 

- kalsium - Ca

2

+

, 

- maqnezium - Mg

2

+

,3+ 

- natrium + kalium – (Na

++

 +K

+

) 

- 

ionların cəmi - e

i

 (mq/l), 

- ümumi codluq - (mq-ekv/l); 

· oksig

enin 5 günlük biokimyəvi sərfi -OBS

5

;  

· biogen maddələr: 

- ammonium ionu, 

- nitrit ionu, 

- nitrat ionu, 

- 

mineral azotun cəmi (mqN/l); 

- fosfatlar, 

- 

ümumi fosforun cəmi (mqF/l), 

- silisium ionu -Si (mq/l); 

- 

dəmir Fe

2+

, Fe

3+

 

və ümumi (mq/l) ; 

spesifik çi

rkləndiricilər: 

- 

neft və neft məhsulları, 

- fenollar, 

- 

səthi aktiv sintetik maddələr-SASM (mq/l); 

- 

davamlı üzvi cirkləndiricilər (mkq/l): 

- 

α -HXSH, 

- 

β -HXSH, 

- 

γ -HXSH, 

- DDT, 

- DDE, 

- p, p-DDD+ opDDT 

· Ağır metallar(mkq/l): 

- 

qurğuşun-Pb, 

- mis-Cu, 

- nikel-Ni, 

- vanadium-V, 

- stibium-Sb, 

- molibden-Mo, 

- kobalt-Co, 

- alüminium-Al, 

- qalay-Sn, 

- manqan-Mn, 

- titan-Ti, 

- bismut-Bi, 

- xrom-Cr, 

- sink-Zn, 

- 

civə-Hg,  

- kadmium-Cd 

- 

ağır metalların cəmi.  

 

    

Su obyektlərindən nümunələr götürülərək ilkin analizlər yerinə yetirildikdən sonra əsas 

kimyəvi analizlərin aparılması üçün Ətraf Mühitin Çirklənməsinin Monitorinqi Mərkəzinin 

müvafiq laboratoriyasına göndərilir. Laboratoriyada 50-dən çox göstərici üzrə ildə 17 minə qədər 

analiz aparılır. Suyun keyfiyyətini qiymətləndirmək məqsədi ilə аnalizlərin nəticələrinə əsasən (6 

komponent üzrə) suyun çirklənmə indeksi hesablanır. Suyun təmizlik dərəcəsi 7 ballıq şkala üzrə 

qiymətləndirilir. 

    

Alınmış monitorinqin nəticələri əsasında transsərhəd çirklənmələr üzrə on gündən bir, ümumi 

su obyektləri üzrə aylıq vəziyyət təhlil olunur, su obyektlərində mövcud çirklənmə vəziyyətini 

 

əks etdirən bülletenlər hazırlanaraq respublikada qərar qəbul edən şəxslərə, dövlət orqanlarına, 

---

86 

 

KİV-ə təqdim olunur və İnternetdə yerləşdirilir. Monitorinq proqramı əsasında təhlil olunan 

elementlər və təhlil metodları 4.1.1-ci cədvəldə verilir. 

Cədvəl 4.1.1. Monitorinq proqramı və təhlil metodu 

 

Hidrokimyəvi monitorinq 

proqramı  

Təhlil metodu

 

1  

Həll olmuş oksigen  

 Konduktometrik  

2  

Oksigenin 5 günlük biokimyəvi 

sərfi (OBS

5

)  

Şüşə qablar metodu  

3  

Oksigenin kimyəvi sərfi  

Titrimetrik bixromat  

4  

Karbon dioksid,  

Nitrit ionu (NO

2

-

)  

Düzünə titrimetrik təyinat Qrissa-

ilosvaya reaktivi ilə kolorometrik  

5  

Nitrat ionu (NO

3

-

)  

Natri

um salisilat vasitəsilə 

kolorometrik  

6  

Ammonium ionları (NH

4

+

)  

Kolorimetrik hipoxlorid metod  

7  

Fosfat ionu (PO

4

3-

)  

Kolorimetrik metodla mavi rəngli 

fosfor-

molibden kompleksinin əmələ 

gəlməsi  

8  

 Ümumi fosfor  

Kalium persulfatla yanma. 

Kolorimetrik  

9  

İkivalentli dəmir ionu (Fe

2

+

)  

Orto-

fenantrolinlə kolorimetrik  

10    

Ümumi dəmir  

Orto-

fenantrolinlə kolorimetrik  

11   Silisium  

Kolorimetrik metodla sarı rəngli 

silisium-molibden kompleksinin 

əmələ gəlməsi  

12   Maqnezium ionu (Mg

2+

)  

Hesablama  

13   Kalsium ionu (Ca

2+

)  

Trilon-B (etilen diamin tetraasetat 

turşusunun 2-li natrium duzu) ilə 

titrimetrik  

14   Hidrokarbonat ionu (HCO

3

-

)  

Əks titrləmə  

15   Ümumi codluq  

Xromogen qarası ilə titrimetrik 

təyinat, hesablama  

16   Sulfat ionu (SO

4

2-

)  

Qur

ğuşun duzlarının benzoy 

turşusunun iştirakı ilə titrimetrik  

17   Xlorid ionu (Cl

-

)  

Argentometrik  

18   Mis ionu (Cu

2+

)  

Atom absorbsiya, Dəlinmiş 

elektrodla spektroqrafik  

19   Sink ionu (Zn2+)  

Atom absorbsiya, Dəlinmiş 

elektrodla spektroqrafik  

20  

Ağır metallar  

Atom absorbsiya, Dəlinmiş 

---