529
öyrənmə prosesində Ģagirdlərin fəaliyyətinin produktiv xarakter
daĢımasıdır.
VərdiĢ – insanda məqsədəuyğun hərəkətlərin icra və tənzim olunmasının
qismən avtomatlaĢmasıdır. Burada məhz hərəkətlərin Ģüursuz
olaraq tənzim edilməsindən bəhs olunur, çünki iĢlərin tənzim
olunması və hərəkətlərin tənzim olunması eyni Ģey deyildir. Vər-
diĢ bu və ya digər ideal və praktik fəaliyyət növlərini təĢkil edən
yolların və əməliyyatların mənimsənilməsi prosesinin məhsulu
kimi dərk oluna bilər. Təkrar, əməli cəhdlər, təmrinlər, məĢqlər,
mümarisələr olmadan vərdiĢ təĢəkkül tapmır. YaranmıĢ vərdiĢ
hərəkətin icrasının avtomatlaĢmıĢ forması kimi təzahür etdiyin-
dən biliyin praktikada tətbiqi üzərində Ģüurun ciddi nəzarəti
tələb olunmur. Bu da təlim prosesində Ģagirdin yeni biliklər
qazanması üçün əlveriĢli Ģərait yaradır.
ġəxsiyyət – ictimai münasibətlərə daxil olmuĢ və ictimai inkiĢafın xadimi
olan sosial varlıqdır. ġəxsiyyətin fərdiyyəti dedikdə insanın
psixoloji xüsusiyyətlərinin təkrarolunmaz uzlaĢması baĢa düĢülür.
Buraya xarakter, temperament, psixi proseslərin cərəyanetmə xü-
susiyyətləri, üstünlük təĢkil edən hisslərin və fəaliyyət motivləri-
nin məcmusu, formalaĢmıĢ qabiliyyətlər daxildir. ġəxsiyyətin nis-
bətən davamlı və nisbətən dəyiĢkən xüsusiyyətləri Ģəxsiyyətin əla-
mətlərinin (bütövlükdə və qarĢılıqlı əlaqədə) mürəkkəb vəhdəti
kimi onun dinamik strukturunu təĢkil edir. Təbii, üzvü cəhətlər və
əlamətlər Ģəxsiyyətin strukturunda onun sosial cəhətdən Ģərtlənən
elementləri kimi mövcuddur. Təbii (anatomik, fizioloji və digər
keyfiyyətlər) və sosial cəhətlər Ģəxsiyyətin strukturunda vəhdət
təĢkil edir və mexaniki surətdə bir-birlərinə qarĢı qoyula bilməz.
ġəxsiyyət öz fəallığını ətraf aləmlə qarĢılıqlı təsir prosesində,
fəaliyyətdə təzahür etdirir. ġəxsiyyətin fəallığının mənbəyini onun
tələbatı təĢkil edir
.
530
İSTİFADƏ EDİLMİŞ VƏ TÖVSİYƏ EDİLƏN
ƏDƏBİYYATIN SİYAHISI
Azərbaycan dilində
1.
Azərbaycan Respublikasının Ümumi Təhsilinin Milli Kuriku-
lumu. Bakı, 2009.
2.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil sahəsində Ġslahat proqramı.
Bakı, 1999.
3.
Azərbaycan pedaqoji antologiyası. (XIX əsr- XX əsrin əvvəl-
ləri). Tərtib edən və çapa hazırlayan. Hüseyn Əhmədov. Bakı: Maairf,
2011.
4.
Azərbaycan Respublikasının Təhsil Haqqında Qanunu. Bakı:
Hüquq ədəbiyyatı nəĢriyyatı, 2009.
5.
Abbasov A.N. SeçilmiĢ əsərləri. I cild. Bakı: Mütərcim, 2010.
6.
Abbasov A.N. Pedaqogika.(Orta ixtisas məktəbləri üçün dərs
vəsaiti) Bakı: Mütərcim, 2000.
7.
Abdinova N.C. Tusinin tərbiyə qaydaları və təlim-tərbiyə
prosesində ondan istifadə imkanları. Azərbaycan Müəllimlər Ġnstitutu.
”Elmi əsərlər” bülleteni, 2003, № 10.
8.
Abdullayev N., Məsimov N. UĢaqların ekoloji tərbiyəsi. Bakı,
1987.
9.
Ağayev Ə.Ə. Pedaqogika. Bakı: Adiloğlu, 2006.
10.
Ağayev Ə.Ə. Azərbaycan ictimai-pedaqoji fikrində Ģəxsiyyətin
formalaĢması problemi. Bakı: Avropa, 2005.
11.
Ağayev Ə.Ə. Məktəblilərdə vətəndaĢlıq borcunun tərbiyə
edilməsi. Bakı: Maarif, 1975
12.
Ağayev Ə.Ə. Məktəblilərin mənəvi tərbiyəsi günümüzün
reallıqları baxımında.“Azərbaycan məktəbi”jurnalı, 2001, № 4.
13.
Ağayev Ə.Ə. Heydər Əliyev irsində vətəndaĢ tərbiyəsi
məsələləri. //“Azərbaycan məktəbi” jurnalı, 2005, № 5.
14.
Ağayev Ə.Ə., Rzayeva Y.T., Hüseynova T.M., Vahabova T.Ə.
Sosial pedaqogika. Bakı: ADPU, 2008.
15.
Ağayev Ə.Ə. , Rzayev V.M. Güney Qafqaz xalqlarının pedaqoji
əlaqələri. Bakı: Təhsil, 2004.
16.
Ağayev M.H. Təlim-tərbiyə prosesində Heydər Əliyev irsindən
istifadə. (Metodik vəsait). Bakı: ADPU, 2009.
531
17.
Ağayev M.H. Pedaqoji fikir tarixində tərbiyə və təhsil.(Dərs
vəsaiti). Bakı: ADPU, 2011.
18.
Axundov S., Həsənov A. Ailədə uĢaqların əxlaq tərbiyəsi. Bakı,
1989.
19.
Arif Qədim. Bir ömür yaĢadım Adəmli Huhlu. Təbriz: Ərk
NəĢriyyatı,1999.
20.
Bakıxanov A.A. SeçilmiĢ əsərləri. Bakı: Avrasiya press. 2008.
21.
Bayramov H., Kəlbəliyev Ə. Təhsilin idarə edilməsinin əsasları.
Bakı, 1998.
22.
BektaĢi Ġ.H. F.Köçərlinin yaradıcılıq yolu. Bakı, 1986.
23.
BəĢirov V.P. Azərbaycan maarifpərvərlərinin mütərəqqi peda-
qoji ideyalarının inkiĢafı (1870-1920-ci illər). Bakı: Oka-Ofset, 2008.
24.
Bədəlova Ə.S. Azərbaycan xalq pedaqogikası. Bakı: Müəllim,
2009.
25.
Cabbarov R.Təhsil müəssisələrinin idarə edilməsinin yeni
metodları. Bakı: Müəllim, 2006.
26.
Camalov K.H. Yusif Vəzir Çəmənzəminli yaradıcılığında
maarifçilik ideyaları. Bakı: ADPU, 2007.
27.
Camalov K.H. Ömər Faiq Nemanzadə yaradıcılığında maarifçi-
lik ideyaları (Metodik vəsait). Bakı: ADPU, 2007.
28.
Camalov K.H. Azərbaycan romantiklərinin maarifçilik ideya-
ları. Bakı: Elm və Təhsil, 2012.
29.
Camalov K.H. Həzrəti Əlinin elm və tərbiyə haqqında fikirləri.
Bakı: ADPU, 2009.
30.
Camalov K.H. Valideyn-övlad münasibəti məsələləri ġərq
mütəfəkkirlərinin gözü ilə. Bakı: Elm və təhsil, 2010.
31.
Camalov K.H. Sosial psixopedaqogikada istedadlı uĢaqlar
problemi. Bakı: Elm və təhsil, 2011.
32.
Camalov K.H. Hüseyn Cavidin pedaqoji ideyaları. Naxçıvan:
"Əcəmi" NəĢriyyat-Poliqrafiya Birliyi, 2012.
33.
Cəbrayilov Ġ.H. ġəxsiyyətyönümlü təhsil və vətəndaĢ cəmiyyəti.
Bakı: Mütərcim, 2011.
34.
Dotçenko V.S.UĢaqlarla məktəbdənkənar iĢ. Bakı, 1973.
35.
Dostuzadə D. Ə. EĢitmə qüsurlu uĢaqlarla iĢin təĢkili. Bakı:
ADPU, 2011.
36.
Eminli T. B. Pedaqoji diaqnostika ümumtəhsil məktəblərinin
fəaliyyətini təkmilləĢdirməyin mühüm amili kimi. “Azərbaycan təhsili
yeni inkiĢaf mərhələsində” Respublika elmi praktik konfransın material-
ları. Bakı: Mütətcim, 2010, səh. 82-85.
Dostları ilə paylaş: |