Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Slavyan Universiteti

Danışıq parafrazası: Dildə danışarkən, bədii bir parça və ya bir mətn və ya mahnı bir situasiyaya və ya bir şəxsə tətbiq edildikdə, sitatdakı kimi bir kontekstdə yerləşdirildikdə də parafraz istifadə olunur.

Misal

– Orijinal mətn: yerli özünəməxsusluğu olan danışıq ifadəsi.

"Ofisdəki iş o qədər çox idi ki, onsuz da mahnıya bənzəyirdik:" ... və bizə on, on bir, on iki, bir və iki və üç verdilər, səhərlər işləyən ay bizi tapdı ... "

Parafraz: "İş o qədər çox idi ki, saatlar özləri də anlamadan keçdi və işimizdə oyandıq."

Parafraz bir xülasədən necə fərqlənir?

• 
  Bütün mətni deyil, yalnız bir cümləni, fikri və ya paraqrafı yenidən yaza bilər;
  
• 
  Orijinal mətndən daha qısa və ya uzun ola bilər;
  
• 
  Məqalə, redaktora məktub, məqalə və ya kitab kimi geniş yazılı materiallar kontekstində istifadə edilə bilər;
  
• 
  detalları buraxmadan orijinal mətni fərqli sözlərlə təsvir edir.
  

Xülasə, əksinə:

• 
  bütün orijinal mətnin qısaldılmış bir versiyasıdır.
  
• 
  orijinal mətndən daha qısa olmalıdır.
  
• 
  hər zaman detalları, nümunələri və dəstək nöqtələrini ortadan qaldırır.
  

Xülasə və parafraz arasında əsas fərqlər bunlardır:

1. 
   Xülasə etmək mahiyyətini qorumaqla yanaşı, öz sözlərinizlə, alıntıdakı əsas məqamların əsas fikirlərini ortaya qoymaq deməkdir. Əksinə, parafraz etmək orijinal mətnin mənasını və mahiyyətini təhrif etmədən öz sözlərinizlə deşifr etmək deməkdir.
   
2. 
   Xülasə mətnin mərkəzi ideyasını (mahiyyətini) və əsas məqamlarını vurğulamaqdan ibarətdir. Əksinə, parafrazlaşdırma, verilmiş parçanın anlaşılmasını artırmaq üçün sadələşdirmək və mənasını aydınlaşdırmaq üçün edilir.
   
3. 
   Orijinal mətnlə müqayisədə xülasənin uzunluğu barədə danışırıqsa, daha qısadır, çünki xülasə yalnız əsas məqamları vurğulamağa meyllidir və mətnin əlaqəsiz materialını istisna edir. Əksinə, parafrazlama halında, uzunluq demək olar ki, orijinal mətnə ​​bərabərdir, çünki məqsədi deşifr etməkdir, yəni mətndən heç bir material çıxarmadan asanlıqla başa düşülə bilən dildə mürəkkəb mətni çevirməkdir.
   
4. 
   Xülasənin əsas məqsədi müəllifin fikir və ya konsepsiyasının əsasını bir neçə cümlə və ya məqamda toplamaq və təqdim etməkdir. Əksinə, parafrazın əsas məqsədi müəllifin istifadə etdiyi sözlər vacib olmadıqda və ya sözləri başa düşmək üçün çox mürəkkəb olduqda müəllif əsərinin mənasını aydın və təsirli bir şəkildə aydınlaşdırmaqdır.
   
5. 
   Xülasə mövzu ilə bağlı oxucuya əsas fikirlərə qısa bir baxış vermək istədiyiniz zaman istifadə olunur. Əksinə, parafraz, fikir və ya əsas məqam materialda istifadə olunan sözlərdən daha əhəmiyyətli olduqda və konsepsiya və ya fikri izah etmək üçün öz səsinizdən istifadə etmək istədiyiniz zaman istifadə olunur.
   
6. 
   Xülasə uzun izahatlar, nümunələr və oxucunun başa düşdüklərini özündə birləşdirmir. Əksinə, bir parafraza əsl mənbəyində istifadə olunan eyni sözləri və ya abzasları daxil etmir, beləliklə intihaldan qaçınmaq üçün.
   

Bir tədqiqat işi apararkən, fərqli müəlliflərin tədqiqat mövzusu ilə bağlı dediklərini (parafrazlama texnikasından istifadə edərək) öz sözlərinizlə ifadə etmək faydalıdır. Bu, təhrif olunmuş mənanı ifadə etməklə və ya orijinal mesajda olmayan çox vaxt çətin və mənasız olan hərfi tərcümələrin qarşısını alır.

Beləliklə, parafrazlama başqa bir müəllifin əsərinin bənzər bir nüsxəsinin çoxalması deyil , bir neçə sözü köçürmək və dəyişmək - parafraz etmək deyil, əksinə anlaşılan sözlərdən istifadə edərək cümlələri yenidən quraraq, ancaq kontekstini dəyişdirmədən öz dilinizdə parçanı yenidən yazmaq deməkdir. Beləliklə, parafrazlaşdırmada mətnin orijinal fikri və mənası qorunur, lakin cümlə quruluşu və mesajı çatdırmaq üçün istifadə olunan sözlər fərqli olardı. Artıq deyildiyi kimi, sizin parafraz etdiyiniz versiya ilə müəllifin versiyası arasında kifayət qədər fərq yaratmağınız önəmlidir.

Mətnin parafrazlaşdırılmış versiyası sadə və asan başa düşülən olmalıdır. Uzunluğu demək olar ki, orijinal mətnə ​​bənzəyir, çünki yalnız orijinal mətni ən sadə formaya çevirir. Söhbət mətnin təfərrüatlı şəkildə çevrilməsindən getmir, əksinə ifadənizə uyğun gələn şəkildə təqdim olunmasındadır. Fərqli bir auditoriyaya müraciət etmək üçün fərqli bir ton istifadə edərək konsepsiyanın yenidən izah edilməsidir.