olmağa oğlanlara nisbətən tez başlanırdı. Qızlar kiçik bacı-
qardaşlanna baxır,
yüngül qablarda su gətirir, həyəti süpürür,
süfrənin hazırlanması və s. bu kimi işİərdə analarma kömək
edirdilər. Sonrakı yaş mərhələsində qızlara paltar yumaq,
xörək hazırlamaq, yamaq qoymaq (tikiş tikmək), müəyyən
qadağan sistemləri, «yaşmma» adəti öyrədilməyə başlanırdı.
Onlar çöİ-tarla işlərində, mal-qaranm sağıhb əmizdirilməsində
iştirak edirdilər.
10-14 yaş mərhələsində qızlar m üxtəlif işləri müstəqil
yerinə yetirm əyə başlayırdılar. Yaşlılardan soruşmadan
yemək hazırlayır, evi yığışdınr, heyvan sağmağı, süd məh-
sullan hazırlamağı Öyrənirdilər. Bütün bu işlər ümumi
şəkildə «biş-düş» adlanırdı. Bu yaşda qızlar toxuculuq,
təndir yandırmaq, çörək yapmaq (bişirmək), və s. ilə məşğul
olurdular. Bu işlər çoxlu q ü w ə tələb etdiyindən qonşu və
qohumlar bir-birlərinə kömək edirdilər. Qız uşaqlarımn
fıziki, əmək tərbiyəsindən çox əxlaq tərbiyəsinə xüsusi
diqqət verilirdi. Onlara məclisdə, ailədə özünü necə aparmaq,
yaşh nəslə münasibət, qonaq qarşılayıb-yola salmaq və s.
öyrədirdilər. Qızm hərtərəfli fonnalaşmasım «qızlar bulağmdan
su içmək» lə əlaqləndirirdilər. Qızlar haqqmda tez-tez
deyilən «qoy qızlar bulağmdan su içsin gör nə qız oIacaq?»
ifadəsi də bununla bağhdır. Bu belə izah olunur: Keçmişdə
buİağa getmək ən çox qız uşaqlarının və gəlinlərin işi hesab
edilirdi. Onlar orada qab, paltar yuyar, su gətirərdilər.
Burada qızların söhbət məclisi olardı. Kiçik yaşlı qızlar
onlara yaxm getməzdilər. Bulağa gedən qız geyiminə,
səliqəsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Belə qızlar həddi-buluğa
çatmış hesab edilirdi. Naxçıvanda ən yaxşı qızlar haqqmda
indi də deyirlər: «Biş-düş, yer-yurd bilən, ədəb-ərknalı,
abır-həyalı, sünbülündən su daman qızdır». Bu ifadələr
91