6
Ġxtisarların siyahısı:
AĠHA
– autoimmun hemolitik anemiya
ASCO
– American Society of Clinical Oncology
(Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyəti)
ASH
– American Society of Hematology
(Amerika Hematologiya Cəmiyyəti)
ÇM
– çoxsaylı mieloma
DDA
– dəmir defisitli anemiya
DDL
– damardaxili laxtalanma
DNT
– dezoksiribonukleid turşusu
EORTC
–European Organization for Research on the
Treatment of Cancer (Xərçəngin
müalicə və
tədqiqinin Avropa təşkilatı)
EPO
– eritropoetin
FDA
– Food and Drug Administration, US
(ABŞ-ın qida və dərman administrasiyası)
Hb
– hemoqlobin
HK
– həyat keyfiyyəti
HLA
– human leukocyte antigen (insan leykosit antigeni)
HTLV-1
– human T-lymphotropic virus (insan T-limfotropik
virusu)
XĠMF
– xronik idiopatik mielofidroz
XLL
– xronik limfoleykoz
XML
– xronik mieloid leykoz
XMML
– xronik mielomonositar leykoz
XXA
– xronik xəstəliklərdə anemiya
ĠTP
– immun trombositopeniya
KLL
– kəskin limfoblast leykoz
KML
– kəskin mieloblast leykoz
Q-CSF
– granulocyte colony stimulating factor
(qranulosit koloniyalarının stimulyasiya faktoru)
QHL
– qeyri Hockin limfoması
QĠÇS
– Qazanılmış İmmun Çatışmazlığı Sindromu
LDQ
– laktatdehidrogenaza
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
7
MCH
– mean corpuscular hemoglobin
(eritrositdə hemoqlobinin orta miqdarı)
MCV
– mean corpuscular volume (eritrositlərin orta həcmi)
MDS
– mielodisplastik sindrom
NCCN
– National Comprehensive Cancer Network
(Geniş milli xərçəng şəbəkəsi)
NCI
– National Cancer Institute
(ABŞ-ın Milli Xərçəng İnstitutu)
RA
– refrakter anemiya
RABA
– refrakter anemiya blastların artıqlığı ilə
RABA-t
– refrakter anemiyablastların artıqlığı ilə transformasiya
olunmuş
RAHS
– refrakter anemiya həlqəvi sideroblastlarla
rEPO
– rekombinant eritropoetin
ġNF
– şiş nekrozu faktoru
VEGF
– Vascular endothelial growth factor
(damar endotelinin böyümə faktoru)
ÜST
– Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
8
Protokol hematoloqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Pasiyent qrupu: qanın bədxassəli xəstəliklərinə düçar olmuş
böyüklər.
Protokolun məqsədləri:
►
Hemoblastozlarda anemiyanın diaqnostikasının və müalicəsinin
təkmilləşdirilməsi
►
Hemoblastozlu xəstələrin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması
ÜMUMĠ MÜDDƏALAR
Hemoblastozlar zamanı meydana çıxan anemiya bədxassəli
proseslərdə xəstəlik və dərman müalicəsi nəticəsində qan sistemində
inkişaf edən mürəkkəb simptomokompleks, sindrom və patoloji
vəziyyətdir. Hemoqlobinin səviyyəsinin fizioloji normadan aşağı
düşməsi xəstənin həyat keyfiyyətinə, xəstəliyin proqnozuna, gedişinə
və spesifik müalicənin effektivliyinə təsir edir.
Anemiya qan sisteminin bədxassəli şişlərinin və/və ya onların
müalicəsinin ən çox rast gəlinən fəsadı hesab edilir. Hematoloji
praktikada hemoblastozların daha çox aşağıdakı variantları rast gəlinir:
►
Kəskin limfoblast leykozu (KLL)
►
Kəskin mieloblast (qeyri-limfoblast) leykozu (KML)
►
Xroniki limfoid leykozu (XLL)
►
Xroniki mieloid leykozu (XML)
►
Limfoqranulomatozu
►
Qeyri-Hockin limfoması (QHL)
►
Mielodisplastik sindrom (MDS)
►
Xroniki idiopatik mielofibrozu (XİMF)
►
Çoxsaylı mieloma (ÇM)
Hemoblastozlu
xəstələr
arasında aparılmış çoxmərkəzli
tədqiqatların nəticələrinə əsasən xəstələrin 48%-də ilkin diaqnostika
zamanı anemiya aşkar edilmişdir. Spesifik müalicənin aparılması
prosesində bu göstərici 72%-dək artmışdır. Belə ki, limfomalarda
diaqnoz qoyulan zaman anemiya 40% xəstələrdə, kimyəvi
terapiyanın aparılması zamanı isə 70-74% xəstələrdə aşkar
edilmişdir. Çoxsaylı mielomada 73% hallarda anemik sindrom debüt
təşkil edir, xəstələrin 44%-də əhəmiyyətli dərəcədə anemiya qeyd
edilir.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.