1 - Hər iki cümlədən məqsəd, ömür boyu səbəbsiz yerə evlənməyi tərk etməkdir. Göründüyü kimi, Peyğəmbərimiz (s) qarşı tərəfdən evlənməyə hər-hansısa bir problemin mane olub-olmadığını soruşur. Amma buna da diqqət yetirmək lazımdır ki, bir çox problemlər həll oluna bilər. Bəzən bu sadəcə olaraq əzm və iradə tələb edir. (Mütərcim.)
3 - Şübhəsiz, diqqət yetirmək lazımdır ki, din və iman təkcə teori, nəzəri və zahiri xarakter daşımır, o, əsl həqiqətdə insanın əməllərində özünü büruzə verməlidir. İman əməllə uzlaşmırsa onun heç bir əhəmmiyyəti yoxdur. (Mütərcim.)
1 - Burada ləyaqətli dedikdə məqsəd gözəl xasiyyət, bacarıq, istedad və ilahi əxlaq nəzərdə tutulur. Mal-mülk, sərvət, zənginlik və şöhrət deyil. (Mütərcim.)
3 - Bu hədis, həmçinin, evlənməmişdən öncə qadın və kişinin (halal şəraitdə) bir-birilərini görməsi və birlikdə söhbət etməsinin, bir-birilərini daha yaxından tanımasının gələcək həyatlarında necə müsbət təsir yaradacağını yetirir. (Mütərcim.)
4 - "Mən la yəhzərühül-fəqih", 3\388; "Biharül-ənvar", 103\237
1 - "Usdül-ğabə", 6\394; "Əvaliyil-lai", 3\299; "Mən la yəhzərühül-fəqih", 3\392
2 - "Əl-Kafi", 6\314 "Mən la yəhzərühül-fəqih", 1\126; "Əl-Məhasin", c. 2, səh. 253
3 - Məqsəd, indiyədək ailə qurmamış, cavan və subay oğlanların belə qadınlarla deyil, özlərinə daha uyğun qadınlarla ailə qurmasını məsləhət bilməkdir. Sözsüz ki, evlənən hər iki şəxs öz seçimlərində diqqətli olmalı, hər bir cəhəti nəzərə almalıdır. Onların uyğunluğu, ailədə uzlaşmaları üçün ilk görünüşdə əhəmiyyətsiz sayılan bəzi detaylar, sonradan bir sıra problemlərə də gətirib çıxara bilər. Əlbəttə bu, bir növ evlənmək istəyən şəxsin dünyagörüşünə və arzu və xəyalları ilə sıx bağlı olan bir məsələdir. Amma unutmaq lazım deyildir ki, İslam dini insanların zahiri görünüşünə deyil, onların daxili aləminə daha çox üstünlük verir. Qadın və ya kişinin uzun-qısa boylu, arıq-kök olması və sair kimi xüsusiyyətləri xoşbəxtlik və ya bədbəxtlik əlaməti deyil. Əsl dəyər və həqiqi səadət insanın daxili gözəlliyinə bağlıdır. Necə ki, biz, bəzən Peyğəmbərimizin (s) və imamlarımızın (ə) da, ailə həyatı qurduqları zaman burada sölənilən bəzi şərtləri istisna etdiklərinin şahidi oluruq. Onlar başqasından övlad sahibi olan dul qadınlarla da evlənmiş, evəndikləri şəxslərdə irqi-milli, rəng ayrı-seçkiliyi qoymamamışlar. Bəzi hədislər isə, sadəcə olaraq, Peyğəmbərimizin məhz indiyədək evlənməmiş, qadınlar haqqında və ailə yaşayışı haqda heç bir məlumatı olmayan Zeydə və onun timsalında başqa cavanlara olan məsləhətidir. (Mütərcim.)
1 - "Cameül-əxbar", səh. 274; "Xisal", s. 316; "Biharül-ənvar", 103\231
2 - Hənfəsə, (naməhrəmlərin diqqətini cəlb etmək məqsədilə) uca səslə qəh-qəhə çəkərək gülən qadındır. Ənfəsə, ya sanki indi öləcək qədər həddən artıq arıq qadına, ya çirkin əməlli və əxlaqsız qadına, ya da ki, acı dilli və həyasız, çox danışan qadına deyilir. Sələqləqə, anus dəliyindən heyiz olan qadındır. Məzbubə, səmə və dəli qadına deyilir. Məzmumə, eyiblərlə dolu və daim pisliklə xatırlanan qadındır. Hənnafə, daim ölən ərini yad edib, durmadan ahu-zar edən qadına deyilir. Mənnanə, daim varlı olduğuüçün ərinə minnət qoyan zəngin qadındır. Rəfsaə, ədəbsiz sözlər danışan və pis əməlli qadına deyilir. (Mütərcim.)
3 - Təlaq növüdür. Risalələrə müraciət edin. (Mütərcim.)
4 - Kinda qəbiləsinin mehriyyələri, ağırlıqda məsələ çevrilmişdi. Bəzən onların qızlarının mehriyyəsinin miqdarı yüz dəvəyə, bəzən isə min dəvəyə qədər artırdı.
2 - Daha dəqiq söyləsək; hər dirhəmin çəkisi, 2, 985 qramdır. ("Əl-Əqdül-münir", Seyyid Musa Hüseyni Mazandarani, səh. 271)
3 - Belə nəzərə gəlir ki, müəllifin hesablamalarına gözə, bizim pul vahidi ilə "mehrüs-sünnə", bu tarixdə olan məzənnəyə əsasən (2010, 9, 9) təxminən 461 manatdır.
1 - Peyğəmbər (s) və Əhli-beyt (ə). (Mütərcim.)
2 - Mən la yəhzərühül-fəqih", 3\398
3 - Mehriyyə, hədiyyədən fərqli olaraq, qadının evləndiyi zaman təyin etdiyi miqdarda, gələcək həyat yoldaşının ona ödəməsi vacib olan məbləğdir. Demək olar ki, bu məbləğ o qədər çox olurdu ki, bir çox cavanlar onu ödəməyə qadir olmadıqları üçün istədikləri qadınla evlənib, ailə həyatı qura bilmirdilər. Çünki mehriyyələrə birbaşa valideynlər nəzarət edirdi. Halbuki, mehriyyə sadəcə olaraq kişinin evlənmədən öncə qadına verdiyi şəriləşmiş nəzakət hədiyyəsi, daha doğrusu, dinimizdə evlilik üçün rəsmiləşdirilmiş bir bəxşişdir. Təəssüflər olsun ki, tarix boyu bu nəzakətli addım insanların yanlış hərəkətləri ucbatından, öz cığırından çıxmış və həqiqi simasını itirmişdir. Peyğəmbərimizin (s) və Əhlibeytin (ə) mehriyyənin miqdarının azalması haqda olan kəlamları və hətta əməli surətdə insanlara bunu göstərməsi ilə olan bütün səyləri də, elə onu həqiqi hədəfinə qaytarmaq məqsədilə olmuşdur. (Mütərcimdən.)
1 - İmam Hüseyn (ə), Abdullah ibn Cəfərin qızı Ümm Külsüm Yezidin elçilərini rədd etdikdən sonra, onu əmisi oğlu Qasim ibn Məhəmməd ibn Cəfərlə evləndirdi. Yezid bu qızın ailəsinə maddi yardım edəcəyini vəd etdiyi üçün, İmam (ə) onlara Əqiq vadisində olan ən məhsuldar torpaqlarını hədiyyə etdi.("Tarixi-Dəmeşq", c. 57, səh. 245; "Əl-Kamil", c. 3, səh. 1129)
1 - "Əl-Firdəvs", 5\539
2 - "Tarixi-Dəmeşq", c. 7, səh. 254; "Üyuni-əxbarir-Rza", c. 1, səh. 248;
2 - Əziz oxucu, bu duada dinimizin qadına verdiyi dəyər aşılanır, rəvayət, onu ilahi nemət və bərəkət adlandırır. Bu da, ərlərə öz həyat yoldaşlarının , yəni ilahi nemətin qədir-qiymətini bilmələrini öyrədir. Həmçinin diqqət yetirmək lazımdır ki, burada qadının həyat yoldaşına bəxş etməli olduğu misilsiz xoşbəxliklərə də toxunulur. Deməli, hədisə görə qadın ərinə sadiq qalmalı, dayaq olmalı, çətin anlarında onu tək qoymamalı, öz iffəti, ehtiramı və xoş davranışları ilə ona izzət bağışlayıb, ucaltmalıdır. (Mütərcimdən.)
2 - Doğrudan da, görün islam dini qadına nə qədər hörmət və ehtiram qoyur ki, onu, Allah tərəfindən kişiyə bəşx olunmuş bir əmanət adlandırır. Sözsüz ki, bu, Qiyamət günü, Tanrının onun əmanətilə necə davranması haqqında, ərdən sorğu-sual ediləcəyindən də, xəbər verir. Bununla da, hədis bir növ, ərə gələcək həyatında öz həyat yoldaşı ilə xoş davranılmasının zəruriliyini aşılayır. (Mütərcimdən.)
3 - "Əl-Kafi", 5\500; "Mən la yəhzərühül-fəqih", 3\402; "Biharül-ənvar", 103\227; "Tuhəfül-üqul", səh. 89