1
MUNDARIJA:
KIRISH………………………………………………………………….………3
ASOSOY QISM
I BOB ALISHER NAVOIY HAYOTI VA IJODI…………………………..12
1.1 ALISHER NAVOIYNING IJODIDA TARIXIY MAVZUDAGI
ASARLAR……………………………………………………………….……….12
1 . 2 A L I S H E R N A V O I Y N A S R I Y A S A R L A R I … … … … … . … … . . 2 1
II BOB ALISHER NAVOIYNING TARIXIY MAVZUDAGI
ASARLARI TAVSIFI.…………………………………………………………..24
2.1 «TARIXI ANBIYO VA HUKAMO» ASARI VA «TARIXI MULUKI
AJAM» ASARI……………………………………………………………….…..24
2.2 «XAMSAT UL-MUTAHHIRIN», «HOLOTI SAYYID HASAN
ARDASHER» RISOLASI «XAMSAT UL-MUTAHHIRIN» RISOLASI……...26
2.3 «HOLOTI PAHLAVON MUHAMMAD» RISOLASI……………………..29
XULOSA……………………………………………………………..………….30
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………………….31
2
Kirish
Kurs ishining dolzarbligi
: Buyuk shoir oʻz asarlarida bu qutlugʻ dargohga
yaqinligidan iftixor etishini bayon qiladi.
Shuningdek, uning tarjimai holiga oid
ayrim lavhalar asarlarida uchraydi. Bu tabarruk zot toʻgʻrisidagi baʼzi
maʼlumotlarni esa uning zamondoshlari oʻz kitoblarida beradilar.
Alisher saroy muhitida yashaganligi uchun alohida tarbiya va nazoratda
oʻsdi. Kichiklik chogʻidan sheʼr va musiqaga ishqi tushdi. Olimu fozillar davrasida
boʻldi. Uch-toʻrt yoshlarida davrining mashhur
shoiri Qosim Anvorning bir
sheʼrini yod aytib, mehmonlarni hayratga soldi. Bir yildan soʻng uni maktabga
berdilar. U boʻlajak sulton Husayn Bayqaro bilan birga oʻqidi.
Uning zehni va
iqtidori haqidagi gaplar esa el orasida tarqalib bordi. 1447-yilda Shohruh Mirzo
vafot etib, temuriy shahzodalar oʻrtasida taxt uchun kurash boshlanadi. Hirot
notinch boʻlib qoladi. Alisherlar oilasi Iroqqa yoʻl oladi. Yoʻlda,
Taft shahrida
Alisher zamonasining mashhur tarixchisi, „Zafarnoma“ning muallifi Sharafiddin
Ali Yazdiy bilan uchrashdi. Alisher xonadoni 1451-yilda Hirotga qaytadi.
Tarixchi Xondamir bu bilan bogʻliq shunday bir hikoyani keltiradi:
Karvon Yazd
choʻli bilan Hirotga borarkan, tungi yurishlardan birida ot-ulov ustida hammani
uyqu bosadi.
Alisher mingan ot, ittifoqo, yoʻldan chiqib, boʻlajak shoir egardan
tushib qoladi, uyqu zoʻrlik qilib, uygʻonmaydi. Horigan
ot ham egasi yonidan
ketmay, toʻxtab qoladi.
Alisher tong otib, quyosh qiziganda uygʻonadi. Qarasa, poyonsiz sahro,
atrofida hech kim yoʻq. Yolgʻiz otigina yovshan ildizlarini chimtib turibdi. Oʻn
yoshli bola oʻzini qoʻlga oladi. Otini minib, zehn bilan yoʻlni topib ilgari yuradi.
Kun qizib, chanqoqlik boshlanadi. Shu payt uzoqdan bir narsa qorayib koʻrinadi. U
suv toʻla
mesh ekan, Ollohga shukuronalar aytib, Alisher yoʻlini davom ettiradi.
Uning ota-onasi manzilga yetgach, oʻgʻilllarini yoʻqligini
biladilar va mulozimni
shoshilinch orqaga qaytaradilar. Mulozim koʻp yurmay, Alisherga duch keladi.
Alisherni, goʻyo u qayta tugʻilganday, quvonch bilan kutib oladilar.