Ağayar Şükürov

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 62 
 
Yüksək  mürəkkəb  rəqəmlər  “Pifaqor  Vergülünə”  bənzəyirlər, 
“Pi”  və  “Fi”  (bu  bəzən  “Qızıl  Mütənasiblik”  adlanır)  irrasional 
rəqəmlər  kimi  tanınır.  Onlar  fiziki  kainatın  quruluşunun 
dərinliyindədir və misirlilər onlara dünyanın yaranmasına nəzarət 
edən  prinsiplər  kimi  baxılırdı,  bu  prinsiplərə  görə  materiya 
kosmos zəkasından düşmüşdü.  
Misirlilərə  görə  bu  rəqəmlər  həmçinin  kosmosun  gizli 
harmoniyası  idi  və  ritmlər  və  mütənasibliklər  kimi  onları  öz 
piramidalarının və məbədlərinin tikintisində istifadə edirdilər. Bu 
yolla  tikilən  ideal  olmalı  idi.  “Qızıl  Mütənasibliyin”  istifadə 
edilməsi  ilə  tikilən  dəhliz,  qapı,  pəncərə,  ifadə  olunmayan  bir 
qaydada insan ruhunu əyləndirməli idi. Misirin böyük məbədləri, 
əlbəttə  ki,  bitki  formaları  ilə  dolu  idi.  lakin  bu,  insanın  bədən 
üzvlərinə  mütənasiblik  verən  bitki  həyatı  idi.  Bitki  həyatı 
qabırğalara  çevrilirdi  və  onları  riyazi  formulaya  xoş  gələn 
qaydada  əyilən  edirdi.  Məbəd  tikənlər  xüsusilə  bunu  yenidən 
yaratmağa həvəs göstərirdilər. 
Misir  məbədləri  bu  yolla  tikilmişdi,  çünki  allahlar  artıq  can 
bədənində  və  qanda  məskunlaşmağa  qadir  deyildilər.  Məbəd 
ancaq allahın bədəni olmaq üçün tikilmişdi. Allahın ruhu bitkinin 
daxilində yaşayırdı və maddi bədənlər olan məbədlər bəşər ruhu 
kimi bitkilərin və maddi bədənlərin daxilində yaşayırdı. 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 63 
 
Qədim  yəhudilər  misirlilər  kimi  zəngin  arxitektura  irsi  qoyub 
getməmişdilər.  Ədəd  mistisizmi  isə  bizə  Moiseyin  kitablarının 
dilində, kodlaşdırılmış şəkildə gəlib çatmışdır. 
Kabalanın böyük kitabı olan “Zohar” “Köhnə Vəsiyyət”in ilk beş 
kitabının  geniş  təfsiri  idi,  bu  kitabların  müəllifliyi  isə  adətən 
Moiseyə  aid  edilir.  Kabala  (yaxud  Kaballa)  yəhudi  sözü  olub, 
“ənənə”,  “vermə”,  “verilmə”  deməkdir.  XIX  əsrin  böyük  rus 
tarixçisi H.T.Qranovski  “vermə” mənasını vurğulayır. Həqiqətən 
də  yəhudilər  bu  ad  altında  allahın  Adəmə  və  Abrahama  verdiyi 
gizli  olmayan  bir  elmi  düşünürdülər.  İntibah  erasının  görkəmli 
nümayəndələri  olan italyan mütəfəkkiri Piko  della Mirandola və 
alman  humanisti  İohann  Reyxlin  isə  bütün  elmləri  özündə 
birləşdirən vahid bir elmin yaranmasını arzulayırdılar və bu elmi 
Kabalada  tapmağı  düşünürdülər.  Onlar  güman  edirdilər  ki, 
Kabalada  ümumdünya  simvolikasının  açarını  tapmaq  olar.  Əgər 
dünya  maddiləşmiş  fikirdirsə,  o  vaxt  Kabalaya  müvafiq  olaraq, 
sözlər  və  hərflər  bu  prosesin  baş  verməsi  deməkdir.  Allah 
dünyanı qədim yəhudi əlifbasının hərflərindən istifadə etməklə və 
nümunələrini düzəltməklə yaratmışdır. Qədim yəhudi hərfləri ola 
görə də sehrli proporsiyaya malik idi. 
 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 64 
 
“Çıxış”  kitabının  14-cü  fəsili  üç-19,  20  və  21  saylı  bəndlərdən 
ibarətdir, onların hər biri 72 hərfdən əmələ gəlib. Əgər bu bəndlər 
biri  digərinin  başına  yazılsa,  sütunda  72  hərf  üzə  çıxacaqdır. 
Sonra  oxunan  sütun  72-nin  sirrinin  Allahın  adı  olduğu  kimi 
açılacaqdır. 
Hər  bir  qədim  yəhudi  həmçinin  ədəd  idi.  Yəhudilərin  “A”  hərfi 
“əlif”  –  “bir”  idi.  “Bet”  –  “iki”  demək  idi  və  sonrakılar  da  bu 
qaydada  gedirdi.  Burada  həmçinin  mürəkkəb  əlaqələr  vardır. 
Qədim yəhudi sözü “ata” 3-ün ədədi mənasını verirdi, “ana” sözü 
“41” mənasında idi. Qədim yəhudilərdə “uşaq” sözü “44 idi, Ata 
və Ananın birləşməsi”ndən əmələ gəlirdi. 
Yəhudilərin “Ədəm bağı” kəlməsinin ədədi mənası144 idi. Bilik 
Ağacının ədədi mənası isə 233 idi. Əgər 233-cü 144-ə bölsək, bu, 
“fi”  qızıl  prororsiyanın  qiymətinə  yaxın  olan  rəqəmi  ifadə 
edəcəkdir. 
Ziqmund Freyd Kabala ilə dərindən maraqlanırdı. O, sübut edirdi 
ki, 
Misir 
faraonu 
Exnaton 
Moisey 
monoteizminin 
(təkallahlığının) mənbəyi idi. 
Biz  bilirik  ki,  Moisey  birinci  gəlmişidir.  Exnatonun  monoteizm 
ideyaları  hiyləgərcəsinə  qurulmuşdu,  həm  də  təhlükəli  qaydada 
fərqli  idi.  Misir  Yeni  çarlığının  ən  yüksək  dövründə  Exnatonun 
atası III Amenhotepin hökmranlığı böyük sülh və çiçəklənmə vəd 

---

www.kitabxana.net
 – Milli Virtual Kitabxana 
 65 
 
edən  yeni  eranın  siqnalı  kimi  görünürdü.  Hətta  bu  dövr  Böyük 
Piramidanın unikal nailiyyəti ilə müqayisə olunmasa belə, qədim 
dünyanın çox gözəl məbədlərinin tikilməsini görmüşdü. 
Exnaton  xromosom  qüsuru  ilə  doğulmuşdu,  ona  görə  də  qəribə 
görünüşə  malik  idi.  Qadın  budları  kimi  iri  budları  var  idi,  uzun 
üzü  onu  yerə  məxsus  olmayana  bənzədirdi,  hətta  ruhi  xarakter 
daşıyırdı.  Bu  qüsur  həmçinin  ruhi  tarazsızlıq  simptomlarına, 
maniyaya, paranoyyaya və ilyuziyaya qapılmağa aparıb çıxarırdı. 
Exnaton  hökmranlığı  Sotik  siklinin  başlanması  ilə  bir  vaxta 
düşdü. Keşişlərin ilahiyyatına görə bu, tarixin gördüyü ən böyük 
astronomik sikllərdən biri idi. Misir mifologiyasında bu siklin hər 
yeni  başlanğıcı  Bennu  quşunun  qayıtmasını  görürdü,  bu  Feniks 
yeni eranın başlanmasının və yeni paylanmanın rəmzi idi. 
Exnatonun  birinci  işi  günəş  dairəsi  allahı  Atona  Məbəd  tikmək 
idi. Məbəd onun böyük  saray həyətinin  mərkəzində  yerləşmişdi, 
obeliskin  başındakı  daşda  əfsanəvi  Feniks  dirilməli  idi.  Onun 
ikinci addımı yeni böyük paytaxt şəhərini tikmək idi. O, istəyirdi 
ki,  yeri  öz  oxu  ətrafında  fırlatsın.  Sonra  o,  elan  etdi  ki,  bütün 
allahlar  real  olaraq  mövcud  olmamışlar  və  Aton  bir,  həqiqi  və 
vahid  Allahdır.  Bu  müasir  düşüncədəki  monoteizmə  çox 
oxşayırdı.  İsidaya,  Osirisə  və  Amon  –  Raya  sitayiş  qadağan 

---