guruh – bu umumiy belgilar, umumiy faoliyat, muloqot hamda umumiy maqsad asosida birlashgan kishilar uyushmasidir . Demak, odamlar guruhi tashkil
topishi uchun albatta qandaydir umumiy maqsad yoki tilaklar, umumiy belgilar bo„lishi shart.
Masalan, talabalar guruhi uchun umumiy narsalar ko„p: o„quv faoliyati, bilim olish, yoshlarga
xos birliklar (o„spirin yoshlar), ma‟lum o„quv yurtida ta‟lim olish istagi va hokazo. Ko„chada
biror tasodif ro„y berganligi uchun to„plangan kishilar uchun ham umumiy bo„lgan narsa bor –
bu qiziquvchanlik bo„lib o„tgan hodisaga guvohlik, unga umumiy munosabatdir.
Guruhni alohida shaxslar tashkil etadi, lekin har bir guruh psixologiyasi uni tashkil
etuvchi alohida shaxslar psixologiyasidan farq qiladi va o„ziga xos qonuniyatlariga bo„ysunadi.
Ayni shu qonuniyatlarni bilish esa turli tipli guruhlargi boshqarish va ana shu guruhlarni tashkil
etuvchmilarni tarbiyalashning asosiy mezonidir.
Guruhlarning turlari ko„p, shuning uchun ham ularni turli olimlar turlicha klassifikatsiya
qiladilar. Bizning nazarimizda, G.M.Andreyevaning “Ijtimoiy psixologiya” darsligidagi
klassifikatsiya guruhlarning asosiy turlarini o„z ichiga qamrab olgan. U har qanday kishilar
guruhini avvalo
shartli va real guruhlar ga bo„ladi. Real guruhlar aniq tadqiqot maqsadlarda
to„plangan laboratoriya tipidagi hamda tabiiy guruhlarga bo„linadi. Konkret faoliyat va
odamlarning ehtiyojlari asosida tashkil bo„ladigan bunday tabiiy guruhlarning o„zi kishilarning
soniga qarab
katta, kichik guruhlar ga bo„linadi. Katta guruhlar uni tashkil etuvchilarning
maqsadlari, fazoviy joylashishlari, psixologik xususiyatlariga qarab uyushgan va uyushmagan
turlarga, kichiklari esa o„z navbvtida endi shakllanayotgan – diffuz hamda taraqqiyotning yuksak
pog„onasiga ko„tarila olgan jamoa turlariga bo„linadi. Guruhlarning ijtimoiy psixologiya uchun
ayniqsa muhim hisoblangan turlariga ta‟rif berish va ularning psixologik qonuniyatlarini
o„rganishni maqsad qilib qo„ygan holda, bevosita katta guruhlarning ijtimoiy psixologik
qonuniyatlarini o„rganishga o„tamiz.
