1-mavzu: O’sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari reja

X-xromosomaga birikkan dominant gen kasalliklari. Bu kasallik X - xromosomada dominant gomozigota va geterozigota holatda ham yuzaga keluvchi gen kasalligidir. Retsessiv gomozigota holda kelgandagina organizm fenotipik sog‘lomdir.

X-xromosomaga birikkan retsessiv gen kasalliklari. X - xromosomaga birikkan retsessiv gen kasalligi gomozigota holatda kelgandagina farzandlar nosog‘lom bo‘ladi. Geterozigota holatda esa kasallik tashuvchisi hisoblanadi (fenotipik jihatdan sog‘lom). Odamda gemofiliya (qonda antigemofill omilnilning еtishmasligi natijasida qonning ivimasligi) va daltonizm (qizil va yashil ranglarni ajrata olmaslik) kasalliklarini belgilovchi genlar X - xromosomaga birikkan retsessiv holda irsiylanadigan gen kasalliklaridandir.

Mutatsiya. Mutatsiya organizmlar genetik moddasining asosiy juftlaridagi ozgarishdir. Mutatsiyaga hujayra bo‘linishi paytidagi genetic modda ko‘chirilishi xatosi ultrabinafsha yoki ionlashtiruvchi nurlanish kimyoviy mutagenlar, viruslar yoki hujayra nazorati ostida ro‘y beruvchi jarayonlar masalan gipermutatsiya sabab bolishi mumkin. Mutatsiya aslida genetic materialning o‘zgarishlari hisoblanadi. Mutatsiyalar qayerda hosil bolishiga ko‘ra bir nechta guruhlarga bo‘linadi. Mutatsiya jarayoni gen bilan bog‘liq shuning uchun genlar taxminan 1:10000 dan 1:100000 gachadir. Asosan gen xromosoma, genom va sitoplazmatik mutatsiyalar kuzatiladi.

• 
  Gen mutatsiyalar
  
• 
  Xromosoma mutatsiyalar
  
• 
  Genom mutatsiyalar.