1- bilet g‘arbiy Turk va Sharqiy Turk xoqonligini o‘zaro taqqoslang


“Protektorat” atamasiga izoh bering



Yüklə 52,33 Kb.
səhifə12/12
tarix18.05.2023
ölçüsü52,33 Kb.
#110969
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12
9-sinf Tarix imtihon javoblari 2023

3. “Protektorat” atamasiga izoh bering.
Protektorat - Tenglikka asoslanmagan shartnoma natijasida belgilanadigan, asosan mustam- lakachilik ruhidagi qaramlik shakli.
7- BILET
1. Baqtriya davlati haqida ma’lumot bering.
Baqtriya, Baqtriyona, Baxtar zamin Baktriya — Amudaryoning yuqori va o’rta oqimidagi tarixiy viloyat. Asosan hoziigi O’zbekiston va Tojikistonning jan. viloyatlari hamda Al- g’onistonning shim, qismini o’z ichiga olgan. Shim.da Sug’d, jan.da va jan.-sharqda Araxosiya, Gandhara, g’arbda Marg’iyona bilan chegaralangan. Markaziy shahri Baqtra (Zariaspa) bo’lgan. Baqtriya mil. aw. 6-4-asrlarda Ahamoniylar, Aleksandr (Iskandar), Salavkiylar saltanatlari, so’ngra mil. aw. 3-asr o’rtasidan Yunon-Baqtriya podsholigi tarkibiga kirgan; mil. aw. 2-asrda toharlar tomonidan bosib olingach, Tohariston deb atala boshlagan. Baqtriyaning o’tmishda "Ming bir shahar mamlakati" deb atalganligi unda shaharlaming ko’p bo’lganligidan guvohlik beradi. Baqtriya da asosan oromiy yozuvidan va mahalliy tillardan foydalanilgan. Bu davrda metall ishlash sanoati (Dalvarzintepa va boshqalar), me'morlik (Kuchuk-tepa, HaFaimir va boshqalar), xalq og’zaki ijodiyoti taraqqiy etgan. Baqtriya madaniyati, ayniqsa mil.aw. ming yillikning so’nggi asrlarida yuksalgan (Xotin-rabod va boshqalar). Mahalliy xalq madaniyati yunon, hind va fors madaniyatlari an’analari ta’sirida ham boyigan. MiL aw. 2-1-asrlarda ipakchilik va pillachilik rivojlangan (yana q. Sopollitepa). Bu davrga oid me’morlik yodgorliklari, numizmatika materiallari, tasviriy va amaliy san’at namunalari Termiz, Zartepa, Dalvarzintepa. Qal’a-imir, Xolchayon va boshqa joylardan topilgan. Jan. B.dagi Bagram, Balx, Dashli, Dilbarjin, Oyxonim, Oltindilsite-pa, Xadda (Afg’oniston) va Taksila (Pokiston)da olib borilgan arxeologik tadqiqotlar bu hakdagi ma’lumotlami yanada boyitdi.
2. Olimxonning Qo‘qon xonligi tarixida tutgan o‘rni haqida fikr bildiring.
Amir Olimxon, Amir Sayd Olimxon (1881, Karmana 1944.28.4, Kobul) — Buxoro amiri (1910-20), mang’itlardan. Amir Abdulahadning o’g’li. Peterburgdagi Nikolayev kadet (pajlar) korpusida ta’lim olgan (1893-96). 1898-yil Qarshi, so’ngra valiaxd sifatida Karmana bekliklariga hokim bo’lgan. Otasi vafotidan so’ng , Buxoro taxtiga o’tirgan (1910-yil 24-dek.). Olimxon davrida Buxoro amirligining Rossiyaga qaramligi yanadakuchaydi. Taraqqiyparvar kuchlar, shuningdek, Yosh buxoroliklar qattiq ta’qib qilindi. 1 920’yil avg .da Buxoro bosqini
natijasida amirlik tuzumi ag’darib tashlandi. Sentabr oyining o'rtalarida Olimxon Sharqiy
Buxoroga borib, Buxoro xalqining bosqinchi qizil armiyaga qarshi olib borgan mustaqillik
kurashiga rahbarlik qilishga urindi. Olimxon Hisor viloyatini o’ziga qarorgoh qilib, 6 oy
davomida qizil askarlarga karshi kurashgan. Olimxonni Kobulda Afg’oniston amiri
Omonullaxon qabul qilib, doimiy yashashi uchun unga Kal’ai Fotuda maxsus qarorgoh ajratib
beradi. U Kobulda yashasa ham Buxorodagi ozodlik harakatiga g’oyaviy jihatdan rahbarlik
qilishda davom etdi, ko’rboshilar va ulamolarga turli maktublar va qimmatbaho sovg’alar
jo’natib, ulami kurashga ilxomlantirgan. Olimxon Kobulda o’zining esdaliklarini yozib
tugallaydi. Umrining oxirida ko’zi ojizlanib qoladi, og’ir dardga chalinadi. Uzoq davom etgan
xastalikdan so’ng u KaFai Fotuda vafot etadi. Kobul atrofidagi Shahidoni islom (Islom
Barcha fandan imtihon javoblarini yuklab olish uchun telegram kanalimizga obuna bo 4ing!
shahidlari) qabristoniga dafn etilgan. Olimxonning xotiralari Parijda fransuz tilida (1929),
Yüklə 52,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə