Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети


Jahon xo’jaligi sub’ektlari bo’lib quyidagilar hisoblanadi



Yüklə 297,46 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/25
tarix12.04.2022
ölçüsü297,46 Kb.
#85350
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25
Jahon xo’jaligi sub’ektlari bo’lib quyidagilar hisoblanadi:

- o’z ichiga xalq xo’jaligi majmuini oluvchi davlat;

- transmilliy kor’orastiyalar;

- xalqaro tashkilot va institutlar;

-   milliy   iqtisodiyot   chegarasidan   chiqqan,   xo’jalik   barcha   sohalari 



tarkibidagi firmalar.

Jahon xo’jaligi milliy xo’jalikdan yagona jahon bozorining mavjudligi 

bilan   farqlanadi.   Jahon   bozorining   amal   qilishiga   rivojlangan 

mamlakatlarning   iqtisodiy   siyosati   ahamiyatli   ta’sir   ko’rsatadi.   Jahon 

bozorining o’ziga xos xususiyati bo’lib jahon narxlari va xalqaro raqobat 

tizimining amal qilishi hisoblanadi. Aynan xalqaro raqobatning mavjudligi 

turli darajadagi milliy qiymatlarni yagona baynalminal qiymatga keltiradi. 

Jahon narxi jahon bozoriga ne’matlarning asosiy hajmini etkazib beruvchi 

mamlakatlardagi shart-sharoitlar orqali aniqlanadi. Mamlakatlar o’rtasida 

sotish bozorlarini egallash uchun keskin raqobat kurashi olib boriladi.

Jahon xo’jaligida har bir o’zgarishlar (jahon bozoridagi narxlar harakati 

va   alohida   mamlakatning   eks’ort   imkoniyatidan   tortib   dunyo 

iqtisodiyotidagi tarkibiy siljishlar va xalqaro mono’oliyalar faoliyatigacha) 

dunyodagi   barcha   mamlakatlar   manfaatini   o’ziga   tortadi.   Mamlakatning 

savdo,   ishlab   chiqarish,   valyuta-moliya   sohalaridagi   jahon   tamoyillariga 

bog’liqlik   ob’ektiv   reallik   hisoblanadi.   Hozirgi   davrda   har   qanday 

mamlakatni uning iqtisodiyoti qanday rivojlangan bo’lishidan qat’iy nazar, 

jahon xo’jaligi aloqalariga jalb qilmasdan to’laqonli iqtisodiy rivojlanishini 

ta’minlash mumkin emas.

Shu   sababli   prezidentimiz   Sh.   Mirziyoyev     «Mamlakatning   jahon 

xo’jalik aloqalarida, xalqaro mehnat taqsimotida keng miqyosda ishtirok 

etishi ochiq turdagi iqtisodiyotni bar’o etishning asosidir» , deb ta’kidlaydi.

Dunyo bir-biridan maqsadlari, amal qilish mexanizmi bilan farqlanuvchi 

turli   xil   ijtimoiy-iqtisodiy   tuzumlar,   xalqaro   guruhlarga   bo’lingan.   Jahon 

hamjamiyati mamlakatlarini turkumlash har xil mezonlar asosida amalga 

oshiriladi.

Turli   mamlakatlarning   iqtisodiy   rivojlanish   ko’rsatkichlarining 



turli-tumanligi   ular   taraqqiyot   darajasini   qandaydir   bitta   nuqtai-nazardan 

baholash imkonini bermaydi. Shunga ko’ra, mazkur maqsadda bir necha 

asosiy ko’rsatkich va mezonlardan foydalaniladi:

- mutloq va nisbiy YaIM;

- milliy daromad va uning aholi jon boshiga to’g’ri keluvchi miqdori;

- milliy iqtisodiyotning tarmoq tuzilmasi;

- mamlakat eks’orti va im’orti tarkibiy tuzilmasi;

- aholining turmush darajasi, sifati va boshqalar.

Mamlakatning   jahon   xo’jaligidagi   o’rnini   aniqlashda   bir   necha 

yondoshuvlar   mavjud.   Ulardan   eng   oddiylari   –mamlakatlarni   aholi   jon 

boshiga   to’g’ri   keluvchi   daromad   darajasi   bo’yicha   guruhlarga   ajratish 

hisoblanadi. 

                                            Xulosa va takliflar

 

Har qanday mamlakatda ichki bozorda raqobatning mavjudligi 

bozor xo’jaligi muvaffaqiyatli faoliyat ko’rsatishining asosiy 

ko’rsatkichi hisoblanadi, jahonning ko’plab mamlakatlarida, shu 

jumladan o’tish iqtisodiyotiga ega bo’lgan mamlakatlarda raqobat 

to’g’risida qonunlarning qabul qilinganligi va mazkur masalalar bilan 

shug’ullanuvchi milliy tashkilotlarning tashkil etilganligi ushbu 

holatni tasdiqlab turibdi. Milliy iqtisodiyotning  rivojlanganligi– bu 

iqtisodiyotning muhim ko’rsatkichlari halatini tashqi paramеtrlarga 

nisbatan yalpi baholashni o’zida mujassam etgan qiyosiy tavsif 




hisoblanadi, shu sababli milliy iqtisodiyotning rivojlanganligi  

xalqaro raqobatda namoyon bo’ladi.

Mamlakatning   raqobatbardoshligini   baholash.   Mamlakatning 

raqobatbardoshligi erkin va halol raqobat sharoitida mamlakatning 

jahon bozori talablarini qondiruvchi tovarlarni ishlab chiqarish va 

xizmatlar

 

ko’rsatish



 

qobiliyati

 

sifatida


 

ta’riflash 

mumkin.Mamlakatning   raqobatbardoshlik   ko’rsatkichi,   birinchi 

galda   mamlakatning   jahon   bozoridagi   mavqеini   tavsiflovchi, 

shuningdеk   tovar   va   tovar   ishlab   chiqaruvchining   hamda 

tarmoqning raqobatbardoshligini birlashtiruvchi umumiy ko’rsatkich 

hisoblanadi.

 Rivojlangan mamlkatlar dunyodagi eng takomillashgan jihozlar 

bilan   ta’minlagan   tipogarfiya   va   kinostudiyalari   yangilik   chiqarish 

bo’yicha   yetakchilikni   qo’lga   kiritgan.   Rivojlangan   mamakatlar 

mahsulotlari bilan jahon bozorini egallagan. Har qanday holatda ham 

rivojlangan   mamakatlar   iqtisodiyotini   o’ziga   xos   ko’rinish   deb 

hisoblash kerak emas.  

                     Milliy iqtisodiyotga erishish uchun sabab bo’lgan asosiy 

omillaridan O’zbekiston sharoitida qo’llash imkoniyatlari mavjuddir. 

Avvalambor   Dunyo   tabiiy   resurslarga   ega   bo’lmay   turib   milliy 

iqtisodiyot   raqobatbardoshligining   yuqori   darajada   ekanligini 

ta’kidlab   o’tish   joiz.   O’zbekiston   esa   tabiiy   resurslarga   boy 

mamlakatlardan   biri   ekanligi   hammamizga   ma’lum.   Shuningdek 

rivojlanishning   dastlabki   yillaridayoq     hukumat   fan   texnika 

taraqqiyotiga,   kadrlar   tayyorlash   tizimiga   juda   katta   imkoniyatlar 

bergan. Shu bilan birga ko’rib turganimiz kabi raqobatbardosh milliy 

iqtisodiyotga erishishning yana bir muhim sabablaridan biri yapon 



tovarlarining   jahon   bozorida   raqobatbardosh   bo’lishiga   imkoniyat 

yaratuvchi   bir   nechta   iqtisodiy   chora   tadbirlar   olib   borganligi 

natijasidir.   Shunday   ekan   aynan   shulardan   oqilona   foydalanish 

natijasida   milliy   iqtisodiyot   raqobatbardoshligini   yanada   oshirish 

imkoni mavjuddir. O’zbekiston sharoitida esa aynan shular qo’llash 

maqsadga muvofiqdir.

                

               FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI.

1. Hamеdov   I.A.,   Alimov   A.M.   O’zbеkiston   Rеspublikasida   tashqi 

iqtisodiy faoliyat asoslari. T.: O’zbеkiston Yozuvchilar uyushmasi 

“adabiyot jamg’armasi” nashr., 2018.- 328b.

2.  Авдокушин Е.Ф. Международные экономические отношения. 

- М., 2017г.

3.   Бородаевский   А.Тенденция   социально-экономического 

развития   в   разных   регионах   мира.//   Мировая   экономика   и 

международные отношения, М., 2017, № 4, с.18.

4.  Вахрушев В. Принципы японского управления. - М., София, 

2018.


5.  Волгин Н. Японский опыт, который стоит изучать и  разумно  

заимствовать// Человек и труд. – 2018. - №6. - с. 50.

6.  Шкваря Л.В. Мировая экономика. Москва, “Эксмо”, 2019.

7.   Королев   И.С.   и   др.   Мировая   экономика:   глобальные 

тенденции за сто лет. Москва, “Экономист”, 2010.

8.  Крупянко М.И. Япония 90-х: в поисках модели отношений с 

новой Японией.  - М., НОРМА, 2015.

9.  Ломакин В.К. Мировая экономика: Учебник для ВУЗОВ.- М.: 

Финансы, ЮНИТИ, 2018,-727с.

10.


  Сатубалдин   С.С.   “Драконы”   и   «тигры»   Азии.   Алмати, 

«Былым», 2019 .



Internet saytlari

1. www.meti.go.jp – Iqtisodiyot, savdo va sanoat vazirligi;




2. www.mof.go.jp – Мoliya vazirligi;

3. www.keidanren.or.jp – Хususiy tadbirkorlik tashkiloti;

4. http://www.doyukai.or.jp- Iqtisodiy hamfikrlar;

5. http://www.rotobo.or.jp-Rossiya   va   Yevropa   mamlakatlari   b.n 

savdo;

6. http://www.japaneseculture.miningco.com-



 

Iqtisodiy 

tashkilotlar;

7. http://www.nomura.com- Qimmatli qog’ozlar.



Yüklə 297,46 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə