Zaliczenie na ocenę w formie testu

49. Czym jest wartość w ujęciu socjologicznym:
Wszystkie idee, uznawane w pewnej zbiorowości za cenne i właściwe noszą nazwę wartości. Podpowiadają każdemu członkowi społeczeństwa, jak postępować w danej sytuacji. Stanowią swoisty kodeks moralny, który pomaga jednostkom orientować swoje działania. Poszczególne wartości składają się na cały system norm moralnych.

Przestrzeganie ogólnie przyjętych wartości chroni społeczeństwo przed rozbiciem.

50. Jaki jest wpływ pochwał na zachowanie człowieka:
I, II prawo Y. Dodsona
Warto tutaj przywołać poglądy D. Carnegie na powyższe pytanie. Otóż jego zdaniem, lider grupy, celem zmiany postaw i zachowań podwładnych, powinien: każdą rozmowę z nimi rozpoczynać od szczerej pochwały i uznania; zwracać uwagę na błędy innych w sposób pośredni; przyznać się do swoich błędów, dopiero potem krytykować inne osoby; zadawać pytania a nie wydawać rozkazy; pozwalać ludziom zachować twarz; udzielać pochwał nawet za
najmniejsze osiągnięcia w pracy, być serdecznym w aprobacie i nie szczędzić słów uznania; wystawiać ludziom dobrą opinię, której będą musieli sprostać; zachęcać innych do poprawy i sprawiać, aby uwierzyli, że mogą się zmienić; tak postępować, aby rozmówca z przyjemnością zrobił to, czego od niego oczekuje

51. Jakie cechy osobiste wpływają na polubienie innej osoby:
- przekonania i zainteresowania podobne do swoich własnych
- kompetencja, posiadanie pewnych zdolności i umiejętności
- posiadanie pewnych cech przyjemnych lub godnych podziwu jak: lojalność, rozsądek, uczciwość,
uprzejmość, kompetencje, atrakcyjność fizyczna

52. Jakie są cechy efektywnego komunikowania się:
Prawidłowy łańcuch komunikatu.
Czynniki warunkujące skuteczność procesu komunikowania się wiążą się nierozerwalnie z komponentami tego procesu, tj. z nadawcą, z odbiorcą, z komunikatem, z kanałem, z kodem i wreszcie ze sprzężeniem zwrotnym.

Jednym z ważniejszych czynników skutecznej komunikacji wydaje się być wiarygodność nadawcy, będąca wypadkową jego osobowości, kompetencji i moralności. Wiarygodność nadawcy wzrasta, gdy nie przypisuje się mu intencji manipulowania postawami i gdy nie ma bezpośredniego związku z przekazywanymi treściami a interesem nadawcy. Na wiarygodność składają się co najmniej dwa niezależne od siebie czynniki. Pierwszym jest kompetencja, znajomość problematyki, rzeczy której dotyczy komunikat. Im bardziej kompetentne źródło, tym większa szansa, by przekaz był skuteczny. Drugim czynnikiem jest bezstronność informowania, zaufanie do tego, że kompetentne źródło nie wykorzysta swojej przewagi wiadomości dla wprowadzenia w błąd.

Kolejną z ważniejszych cech nadawcy jest jego siła, stopień kontroli, jaki ma osoba organizująca przekaz nad odbiorcą - jednostką lub grupą. Siła źródła wyraża się tym, że ma możliwość dowolnego przekazu treści. Nadawca dysponujący możliwościami kontrolowania zachowania odbiorcy może skuteczniej organizować całokształt środowiska, wywierać presję na jego wartość i postawy. Im wyższa jest pozycja nadawcy informacji i jego możliwości kontroli zachowań innych osób oraz stosowania wobec nich wzmocnień, tym szybszej reakcji należy spodziewać się po stronie odbiorcy, który jest w fazie percepcji dokłada starań, by nie zniekształcić treści informacji i nie ulec własnym preferencjom i nawykom odbiorczym. Niewysoka pozycja w firmie osoby przekazującej informacje może natomiast powodować brak reakcji na wielokrotnie wysyłane sygnały. A zatem skuteczność komunikacji jest również determinowana strukturą władzy w organizacji.

53.Wyróżniamy następujące rodzaje pamięci:
różne rodzaje pamięci.
Ze wzgledu na czas trwania:
Pamięć długotrwała - lata.
Pamięć krótkotrwała, robocza, operacyjna - do minut, przy ciągłym odświeżaniu godzin.
Pamięć natychmiastowa, ikonograficzna, pętla fonologiczna - do kilku sekund.
Istnieje pewnien kompromis pomiędzy dokładnym zapamiętywaniem faktów a zdolnością do ich wykorzystywania i uogólniania. Osoby twórcze mają często słabą pamięć ale dużo skojarzeń.
Teoretyczna liczba konfiguracji pobudzeń neuronów jest praktycznie nieskończona, ale zdolności do zapamiętywania są niestety skończone; Aleksander Luria opisał wprawdzie w latach 1920 "mnemonistę", który zapamiętywał wszystko stosując mnemotechnikę, ale wiązało się to z różnymi problemami psychicznymi (miedzy innymi synestezją). Osoby dotknięte autyzmem mają czasami nadzwyczajną pamięć do szczegółów, nie znaczy to jednak, że ich pamięć jest nieskończona.
Ogladanie zbyt dużej ilości filmów (zapamiętywanie obrazów wymaga szczególnie dużo zmian w mózgu) kończy się często "rozwodnieniem pamięci", przypominamy sobie pojedyczne sceny i mglisto historię, ale nie sam film.
Pamięć epizodyczna - wraca w podobnej sytuacji lub stanie umysłu, nastroju.
Deja vu i jame vu - zaburzenia współpracy układu pamięci emocjonalnej - deklaratywnej.

54. Warunki skutecznego utrwalenia komunikatu to:
- utrwalenie komunikatu wg zasady im dłużej i częściej słyszymy komunikat tym większe prawdopodobieństwo zachowania go w pamięci trwałej (zapamiętania go) mamy komplikacje: treści, sposobu przekazu
- zgodność informacji z polem psychologicznym – zapamiętujemy to co jest zgodne z zainteresowaniami odbiorcy
- stopień szoku informacyjnego – wg zasady ta informacja ma szansę wejść do pamięci trwałej, która u odbiorcy wywarła najwięcej emocji, szok.

55. Osobowość według Z. Freuda można analizować na następujących poziomach:
Wg Z. Freuda
– sprzeczność między ego, superego i id
Rozwój oznacza zwiększenie wymagań kontroli nad popędami i potrzebami (id), przy rozwoju świadomości (ego). Super ego próbuje te oba procesy pogodzić aby odpowiadały nakazom kultury.
Dotyczy to zwłaszcza wypierania potrzeb seksualnych (libido). Stąd niemal nieustanny konflikt wewnętrzny mechanizmy obronne: wyparcie, zaprzeczenie, zastąpienie gniewu akceptowanymi uczuciami, racjonalizacja („Kultura jako źródło cierpień”, „Poza zasadą przyjemności”))
Socjalizacja i rozwuj osobowości SA nacechowane konfliktem( coraz więcej ograniczeń ze strony (superego), coraz więcej nie akceptowanych popędów i odruchów (id) oraz coraz intensywniejsze wysiłki załagodzenia tego konfliktu (ego).

56. Siła napędowa konfliktu jest:
- brak sposobów wyrównania krzywd, w tym brak organizacji, które pozwoliłyby wyzwolić się energii emocjonalnej,
-pojawienie się dążenie w pozyskaniu pozycji uprzywilejowanej i trudności w jej osiągnięciu,
-gdy dochodzi do wzrostu pobudzenia emocjonalnego (a nie - do apatii i rezygnacji),
-gdy grupy upośledzone nie uwewnętrzniły w toku socjalizacji iż ich podrzędna sytuacja jest sama przez się zrozumiała, nie samoograniczającą się
-gdy deprywacja nie jest absolutna.

57.Wymień dwie metody stosowane w badaniach socjologicznych:
1. Eksperyment;
Eksperyment to w naukach przyrodniczych i społecznych zbiór działań wzbudzających w obiektach materialnych określone reakcje i zjawiska w warunkach pozwalających kontrolować wszelkie istotne czynniki, które poddaje się dokładnej obserwacji
2. Obserwacja;
Obserwacja uczestnicząca - metoda badawcza w naukach społecznych w szczególności w antropologii i socjologii polegająca na wejściu badacza w określone środowisko społeczne i obserwowaniu danej zbiorowości od wewnątrz tj. jako jeden z jej członków. Jest to jednocześnie obserwacja bezpośrednia (badacz sam zbiera dane), ukryta i niekontrolowana. Należy do metod jakościowych

58. Teoria Hipokratesa wiąże się z:
Typami charakteru wynikającymi z antropologicznej budowy ciała i płynów ustrojowych (żółć, ...).
Przez postawę ciała rozumie się odruchowy sposób utrzymywania ciała w pozycji stojącej. Pod pojęciem tym kryje się także jeden z ważnych typów informacji z zakresu komunikacji niewerbalnej. Artykuł dotyczy drugiego rozumienia tego terminu i w tym sensie postawa ciała oznacza:
to, jak ciało jest ustawione w relacji do innej osoby, czy grupy osób (na przykład postawa pochylona, postawa stojąca, siedząca itp.) oraz jak są ustawione względem siebie różne części ciała (np. noga nałożona na nogę, ręka w kieszeni itp.)
budowę ciała, czyli to jak ciało wygląda (np. czy jest duże, ma szerokie plecy, słabe nogi, dużą głowę itp.)

59. Pojęcie grupy na gruncie socjologii:
Najogólniejszą i najczęściej spotykana definicja grupy społecznej jest ta, która mówi, ze składa się ona, z co najmniej dwóch osób, które oddziaływają na siebie. W tym sensie każda zbiorowość ludzi, która wywiera na siebie choćby krótkotrwały nieznaczny wpływ, zasługuje na miano grupy społecznej. Jest ona szczególną postacią zbiorowości społecznej, która wyraźnie różni się od obrazu innych luźnych zbiorów ludzkich. Wielu autorów opracowań socjologicznych dotyczących grup społecznych przyjmuje, ze roztrzygajacą, podstawową cechą grupy społecznej jest świadomość członków grupy o jej istnieniu, poczuciu odrębności i wspólnoty.
Istnienie i podzielanie wspólnego celu to warunek funkcjonowania danej grupy społecznej. Celem tym może być określona wartość symboliczna lub materialna, która jawi się jej członkom jako szczególnie pożądana. Grupa może mieć kilka celów, a także cele bliższe (taktyczne) i cele dalsze (strategiczne). Główny cel grupowy powinien być podzielony na:

1. cele cząstkowe (podcele)

2. zadania bliższe i dalsze
3. operacje zmierzające do wykonania konkretnego zadania
4. czynności praktyczne.

Dobrze sformułowany cel działania grupowego cechuje:

1. atrakcyjność indywidualna i grupowa
2. realność jego osiągnięcia
3. precyzyjność
4. jasność
5. zgodność potrzeb indywidualnych i grupowych
6. wspólne jego wypracowanie i uczestnictwo grupy w podejmowaniu decyzji o wyborze określonego celu.

60. Stratyfikacja to:
Stratyfikacja (przez socjologów nazywana "stratyfikacją społeczną"), inaczej "uwarstwienie społeczne" - pojęcie wyrażające fakt, że wszelka społeczność składa się z poziomów pozostających ze sobą w relacjach nadrzędności i podporządkowania. Mierzona jest dostępnością do pięciu podstawowych zasobów społecznych, jakimi są: władza, pieniądze, prestiż, wykształcenie, zdrowie. Mówiąc prościej, stratyfikacja oznacza, że każde społeczeństwo ma pewien system rang: pewne warstwy stoją wyżej, inne zaś niżej. Ich suma stanowi system stratyfikacyjny danego społeczeństwa. Historia zna cztery podstawowe systemy stratyfikacji społeczeństw ludzkich: niewolnictwo, system kastowy, system stanowy i system klasowy.

61. Na jakich poziomach można według Balesa analizować przywództwo:
R.F.Bales dokonał klasyfikacji większości jego zdaniem zachowań członków grupy, wyróżniając 12 kategorii interakcji w ramach 5 problemów - a mianowicie:
orientacje - czyli pytania i prośby i informację, udzielenie wyjaśnień,
oceny - pytania o opinie i wyrażanie jej,
kontrola - prośba o sugestię i pokierowanie, udzielenie sugestii,
reakcje negatywne emocjonalnie – nie zgadzanie się, ujawnianie antagonizmu, bronienie siebie, wstrzymywanie pomocy,
reakcje pozytywne emocjonalnie - solidaryzowanie się z innymi, nagradzanie, udzielanie pomocy, wyrażanie zgody.

62. Według Webera cechami biurokracji jest:
Przed Weberem biurokracja ujmowana była jako biurokracja państwowa, Weber rozszerzył zakres tego pojęcia na każdą dużą instytucję.
Dla Webera biurokracja była przede wszystkim wcieleniem racjonalnej organizacji, skutecznego osiągania celów przez organizację, najbardziej efektywnego typu zarządzania. Biurokracja pojmowana była jako kwintesencja rozumnego porządku.

Weber skonstruował typ idealny biurokracji (typ idealny – konstrukt myślowy uwzględniający cechy istotnościowe danego zjawiska).

Weber rozszerzył pojęcie „biurokracja” na wszystkie wielkie organizacje: Kościół, armia, to one stały się bazą empiryczną dla skonstruowania typu idealnego biurokracji.

Weber wiązał powstanie biurokracji z kapitalizmem. Uznawał, że cechą charakterystyczną gospodarki kapitalistycznej jest racjonalna kalkulacja, rachunek zysków i kosztów. Każda działalność ekonomiczna opiera się na regule efektywności i to skłoniło Webera do poszukiwania podobnych reguł w innych dziedzinach życia społecznego. Biurokrację widział jako wzór racjonalności – jest to istota jego koncepcji. Biurokracja to wzór sprawnego i skutecznego osiągania celów. Ale w biurokracji Weber widział także instrument władzy – narzędzie kontroli nad różnymi sferami życia i ludźmi – sprawowanie władzy biurokratycznej.

Te dwie płaszczyzny wypełniają socjologiczną refleksję nad biurokracją.

Typ idealny – konstrukcja teoretyczna, uwzględnia najbardziej istotne cechy opisywanego zjawiska, czyli takie atrybuty, które składają się na naturę tego zjawiska, typ idealny mówi o tym, czym jest zjawisko, w czym się wyraża.

Typ idealny a empiria – typ idealny stanowi punkt odniesienia przy ocenie realnej rzeczywistości, np. w rzeczywistości biurokracja funkcjonuje inaczej, niż zakłada top typ idealny.

Cechy biurokracji – typ idealny:

Biurokracja jest typem władzy legalnej, opartej na hierarchicznym układzie stanowisk, gdzie każde wyższe stanowisko ma przywilej wydawania poleceń i sprawowania kontroli nad niższymi stanowiskami – norma zwierzchnictwa i podporządkowania, wyższe stanowiska maja wyższe dochody i prestiż.
Biurokracja działa wedle sformalizowanych reguł i zasad ujętych w regulaminy i kodeksy –przepisorządność, rządzenie w oparciu o sformalizowane przepisy to fundament biurokracji:
reguła ta zapewnia ciągłość funkcjonowania organizacji biurokratycznej – mogą się zmieniać ludzie, ale nie sposób trwania,
przepisorządność wyklucza arbitralność decyzji poszczególnych urzędników,
przepisorządność wytycza sfery kompetencji poszczególnych urzędników, kompetencje uregulowane przepisami.
Specjalizacja zadań i funkcji. Realizacja celów danej instytucji przekłada się na wyspecjalizowane zadania, funkcje wypełnianie przez poszczególne struktury organizacyjne. Ze specjalizacji wynika ustalenie, co każdy urzędnik może i komu może wydawać polecenia.
Ważną sprawą w instytucji jest komunikacja, przepływ informacji. W organizacji typu biurokratycznego komunikacja jest ściśle uregulowana przepisami, opiera się na przepływie dokumentów, gromadzeniu i przechowywaniu dokumentacji. Każda czynność urzędnika musi być zarejestrowana, jest to podstawa kontroli i sankcji.
Depersonalizacja stosunków, stosunki mają charakter rzeczowy, formalny, pozbawione są osobistych odniesień, ludzie występują wyłącznie w swoich rolach społecznych (podkreśla się to poprzez stosowanie odpowiednich tytułów).
Selekcja w rekrutacji osób na stanowiska, odbywa się na podstawie formalnych kwalifikacji zawodowych niezbędnych do pełnienia funkcji. Selekcja odbywa się na drodze otwartego konkursu, co ma wykluczać wszelką arbitralność i kierowanie się regułami niemerytokratycznymi.
Oparcie awansu na sformalizowanych kryteriach, znanych pracownikom. Tylko w oparciu o te obiektywne kryteria dokonuje się awans.
Urzędnicy otrzymują z góry ustalone wynagrodzenie za pracę, podpisują umowę na znanych sobie warunkach, ta reguła zakłada również, że urzędnik nie może mieć innych źródeł utrzymania poza instytucją, w której pracuje.

Biurokracja była dla Webera grupą całkowicie apolityczną i aklasową, była to kasta, która miała chronić dobro ogólne, reprezentować interes państwa, a w żadnym wypadku chronić interesy jakiejkolwiek partii politycznej czy klasy społecznej. Systemy biurokratyczne funkcjonujące w poszczególnych państwach były i są bardzo odległe od tego wzorca. Poza tym – czy tak rozumiana biurokracja przynosi tylko pozytywne skutki dla społeczeństwa?

Zagrożenia i niebezpieczeństwa biurokracji wg Webera
Jeśli biurokracja będzie nadmiernie rozszerzała pole swojego działania i społeczeństwo zostanie w każdym calu zbiurokratyzowane, to stanowić to będzie zagrożenie dla wolności jednostki, odbierze jej niezależność, stłamsi jej kreatywność, zamieni w trybik wielkiej, państwowej maszynerii. To zagrożenie wiąże się z inną niepokojącą tendencją – biurokratyzacja życia społecznego może prowadzić do zwiększania władzy oligarchicznej, do totalizacji władzy, skupienia jej w rękach wąskiej grupy. Weber przeczuwał rozwój faszyzmu w Niemczech i zagrożenie przekształcenia się biurokracji w narzędzie totalizacji życia społecznego.

63. Zasada Petera jest związana z:
Zasada Petera (ang. Peter Principle). W organizacji hierarchicznej każdy awansuje aż do osiągnięcia własnego progu niekompetencji. Zasadę sformułował Laurence J. Peter. Czasem używa się również zamiennie pojęcia progu kompetencji.
Zasada ta w szczególności odnosi się do organizacji typu biurokratycznego, gdzie jej członkowie w trakcie własnej kariery awansują tak długo, póki nie znajdą się na poziomie, na którym nie będą już kompetentni.
Zakłada się tutaj, że jeżeli organizacje mają zdolność do ciągłego funkcjonowania, to jest to spowodowane tym, że jeszcze nie wszyscy urzędnicy osiągnęli swój poziom niekompetencji

64. Czym jest szkoła dramaturgiczna:
Twórcą perspektywy dramaturgicznej jest wybitny socjolog Erving Goffman, który w swojej pracy pt. " W teatrze życia codziennego" opisuje rzeczywistość społeczną jako spektakl teatralny, a jednostki jako aktorów grających na raz kilka ról np. syn- brat- wnuczek - mąż- prawnik. Każda interakcja jednostek jest występem- polega na kreowaniu wcześniej założonego przez działającego aktora wrażenia, jakie chce wywrzeć na swoim odbiorcy. W celu manipulacji wrażeniem, aktor wykorzystuje rozmaite rekwizyty, niezbędne mu do wiarygodnego odegrania roli. Rzeczywistość społeczna dzieli się na strefy, zupełnie jak w teatrze można wydzielić scenę i kulisy- prawdziwe oblicze aktora można poznać jedynie w momencie, gdy przemieszcza się z jednej strefy do drugiej. Każdy działąjący podmiot starając się być jak najbardziej wiarygodnym w swojej roli, stara się, aby rozdzielić swoją publiczność - tak, aby konkretny występ przedstawić przed dokładnie jednym rodzajem publiki. Rozwojem szkoły dramaturgicznej zajęli się później inni socjologowie amerykańscy, wprowadzając pojęcia typu pozycjo-rola, segment roli, konflikt ról społecznych.

65. Jakie są zasady socjalizacji:
Socjalizacja – to proces stawania się człowiekiem poprzez interakcje z innymi ludźmi. Pierwsze doświadczenia wpływają na to kim się stajemy.
Zasady socjalizacji:
1. Polega na tym, że wczesna socjalizacja ma wpływ większy na formowanie się ludzkich cech niż socjalizacja późniejsza. Ponieważ dziecko nie ma żadnych doświadczeń w zakresie interakcji społecznych, ani ukształtowanego sposobu grania ról, koncepcji własnego ja, ani uczuć, które pomogłyby mu w pierwszych kontaktach społecznych dlatego te pierwsze kontakty mają ogromny wpływ na rozwój naszych podstawowych dyspozycji i umiejętności.
2. Interakcje z osobami ważnymi (związek emocjonalny) ma na nas o wiele większy wpływ, niż kontakty z pozostałymi ludźmi. Osoby ważne to takie z którymi nawiązujemy związek emocjonalny (w pierwszym okresie są to rodzice i najbliżsi członkowie rodziny). Przejmujemy punkt widzenia rodziców i innych członków rodziny i styl odgrywania ról oraz prezentowanie siebie innym. Dziecko uczy się panować nad okazywaniem emocji.
3. Polega, że interakcja w grupach pierwotnych tzn. w których ludzie znają się nawzajem, a ich stosunki są bliskie i intymne, jest znacznie większa i ważniejsza w kształtowaniu osobowości niż w grupach wtórnych, w których interakcje są bardziej formalne, mniej intymne.
4. Długotrwałe związki z innymi ludźmi mają większy wpływ na naszą osobowość niż związki krótkotrwałe i przypadkowe.

66. Jakie zmienne opisują procesy zachodzące w grupie:
Nauki społeczne nawet nie starają się pojąć systemu, który wyjaśnia, dlaczego ludzie robią to, co robią. Elementami takiego systemu nie są ludzie, lecz zmienna. Zatem badania społeczne wiążą się ze studiowaniem zmiennych i związków między nimi. Teorie społeczne są sformułowane w języku zmiennych, a ludzie uwikłani są w nie tylko jako „nosiciele” tych zmiennych. Zmienne z kolei mają coś, co badacze społeczni nazywają wartościami lub atrybutami. Wartości to własności lub cechy, które opisują przedmiot – w tym przypadku osobę. Zmienne to logiczne pogrupowanie wartości. Związek między zmiennymi, a wartościami to samo sedno zarówno opisu, jak i wyjaśniania w nauce. Czasem znaczenie pojęć w naukach społecznych jest od razu jasne. W innych przypadkach tak nie jest. Związek między zmiennymi a ich wartościami jest bardziej skomplikowany w przypadku wyjaśnienia, a dotyczy on sedna języka zmiennych używanych w teoriach naukowych. Teorie opisują takie związki między zmiennymi, których z logicznego punktu widzenia można się spodziewać. Oczekiwanie takie często związane jest z ideą przyczynowości. Znaczy to, że spodziewamy się, iż pewne cechy osoby w ramach jednej zmiennej powodują, wywołują czy wspomagają pojawienie się określonych wartości innej zmiennej. Są to odpowiednia zmienna niezależna i zmienna zależna. Nie istnieje jeden sposób przeprowadzania badań społecznych. W istocie wiele siły i potencjału badania społeczne czerpią właśnie z wielości uprawnionych podejść. Jednak u podstaw rozmaitości orientacji badawczych leży trzy szeroko rozumiane i wzajemnie powiązane rozróżnienia. Choć rozróżnienia te mogą być postrzegane jako wybory konkurencyjne, to dobry badacz społeczny uczy się każdego podejścia. Wyżej opisane podejście nazywane jest „dialektyką” badania społecznego. Wyjaśnienia ideologiczne dążą do pełnego zrozumienia poszczególnych przypadków, nomotetyczne zaś mają na celu uogólnione rozumienie wielu przypadków.