Yusifov E. F., Hacıyev V. C
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1971: Beynəlxalq Koordinasiya Komitəsinin birinci iclası.
- 2000: Sevilya+5 İclası, Pamplone.
8 Biosfer rezervatların bazasında davamlı inkişaf konsepsiyası 1995-ci ildə Sevilyada keçirilmiş beynəlxalq konfransda özünün sonrakı inkişafını əldə etdi. Nümayəndələr bioloji rezervatların idarə olunmasında on əsas məsələni müəyyənləşdirdi, qarşıdakı məqsədlərin icrası zamanı zəruri parametrlərin siyahısını tərtib etdikdən sonra onların funksiyaları daha aydın şəkil aldı (Batisse M., 2001). Qeyd edildi ki, biosfer rezervatlar ərazilərində ancaq yerli əhali ilə cəmiyyət arasındakı razılıq nəticəsində davamlı inkişafa nail olmaq mümkündür. Bu addım cəmiyyətdə onların rolunu yeni bir mərhələyə qaldırdı. Sevilya konfransında hazırlanmış «Biosfer Rezervatlar Qovşağının Dünya Şəbəkəsinin yaradılması haqqında» Əsasnamə sonradan YUNESKO üzvü ölkələri tərəfindən qəbul edilərək bir növ MAB Nizamnaməsinə çevrilib onu hüquqi cəhətdən möhkəmləndirdi, cəmiyyətdə yeni bir baxışlar sistemi yaratdı. Son zamanlarda yaranmış Sərhədyanı biosfer rezervatlarını isə keyfiyyətcə yeni mərhələ hesab etmək olar. Bu gün artıq Fransa – Almaniya, Çexiya – Polşa, Polşa – Slovakiya, Rumıniya – Ukrayna, Polşa – Slovakiya – Ukrayna və s. sərhədyanı biosfer ərazilər buna misaldır. İnformasiya mübadiləsi sahəsində də xeyli nailiyyətlər əldə edilmişdir. Bu mübadilələr əsasən MAB-ın Avropa, Afrika, Cənub-Şərqi Asiya və digər regional mərkəzlərində təşkil edilən mütəmadi görüşlər nəticəsində əldə edilir. Sonda onu demək lazımdır ki, biosfer rezervatlar artıq nəinki dünyada özünə yer tutmuş, o, eyni zamanda Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Cəmiyyətinin 2000-ci ildə Omanda keçirilmiş Konqresində «ekosistem yanaşmasının ən yaxşı nümunəsi» adlandırılmışdır. Hal- hazırda biosfer rezervatlar nadir təbiət ərazilərinin mühafizəsi məsələsindən tutmuş çeşidli ekosistemlərdə bioloji və mədəni müxtəlifliyin qorunması məsələsinə qədər uzun bir inkişaf yolu keçmişdir. Gələcəkdə, şübhəsiz ki, biosfer rezervatlar insanla təbiətin barışıq yaratdığı nümunəvi ərazilər olacaqdır. Xronoloji baxımdan İnsan və Biosfer Proqramının inkişaf tarixindəki əsas mərhələlər aşağıdakılardır: • 1970: YUNESKO-nun Baş Konfransı. Nümayəndələr İnsan və Biosfer Proqramının yaradılmasını dəstəklədilər. Proqramın məqsədinin kənd əhalisi ilə ətraf təbii mühitin harmonik birgə yaşayışını müdafiə etməkdən ibarət olduğu qeyd edildi. • 1971: Beynəlxalq Koordinasiya Komitəsinin birinci iclası. Bu iclas İnsan və Biosfer Proqramının yaranma tarixi hesab edilir. İclasda 14 tədqiqat proqramının təsis edilməsi qərara alındı. Bu 9 proqramların məqsədi insanın müxtəlif təbiət sistemlərinə təsirini öyrənməkdən ibarət oldu. • 1972: İnsanı əhatə edən Ətraf Təbii Mühit üzrə BMT-nin Konfransı, Stokholm. Planetin ekosistemlərinin etalon nümunələrinin mühafizəsi məqsədi ilə qorunan təbiət ərazilərində qlobal şəbəkənin yaradılması üzrə tövsiyələr verildi. • 1976: YUNESKO-nun Biosfer Rezervatları anlayışının müəyyənləşdirilməsi üzrə iclası. Dünyanın 8 ölkəsində 59 biosfer rezervat yaradıldığı qeyd edildi. • 1983: Biosfer Rezervatlar üzrə Birinci Beynəlxalq Konqres. Nümayəndələr elmi-tədqiqat, monitorinq, maarifləndirmə, təhsil və yerli icmalarla münasibətlərin yaradılması məsələləri də daxil olmaqla biosfer rezervatların inkişafı üzrə hərəkət planının detallarını hazırladı. • 1992: Yer Planetinin Sammiti, Rio-de-Caneyro. Bioloji müxtəliflik üzrə Konvensiya «ekosistem yanaşması»nı təqdim edərək ətraf təbii mühit problemlərinin analizi ilə yanaşı sosial və iqtisadi problemlərin də öyrənilməsinin zəruriliyini qeyd etdi. Belə ki, Hərəkət Planının 21-ci paraqrafında lokal təbii mühitin mühafizəsi və inkişafına yerli əhalinin cəlb olunması ideyası irəli sürüldü. • 1995: YUNESKO-nun Sevilya Konfransı. Biosfer Rezervatların yaradılması və idarə olunmasında davamlı inkişafın vacibliyi haqqında Sevilya Strategiyası, biosfer rezervatlar haqqında Əsasnamə qəbul edildi. Bu Əsasnamədə ərazilərin təsdiqi, şəbəkənin yaradılması, dövrü müşahidələr və biosfer rezervatların YUNESKO-nun biosfer rezervatları siyahısından çıxarılması qaydaları müəyyənləşdirildi. • 2000: Sevilya+5 İclası, Pamplone. Nümayəndələr son 5 il müddətində beynəlxalq səviyyədə Sevilya Strategiyasının müddəalarının reallaşdırılması məsələlərini nəzərdən keçirdi. • 2004: Daim duman şəraitində olan dağ meşələrinin mühafiz əsi və idarə olunmasının tədqiqinə həsr edilmiş beynəlxalq simpozium, Vayme, Havay (ABŞ). Dünyanın tanınmış mütəxəssislərinin və mühafizəçi-ekspertlərinin çox vacib olan bu tip meşələrin mühafizəsinin daha da gücləndirilməsi üzrə fikir mübadiləsinin keçirilməsi planlaşdırılır. YUNESKO-nun MAB proqramı və YUNESKO-nun Beynəlxalq Hidrologiya Proqramı bu tip meşələrin mühafizəsi və idarə olunmasındakı qarşılıqlı əməkdaşlıq üzrə birgə iclas planlaşdırır. Ölkəmizdə Xüsusi Mühafizə Olunan Təbiət Əraziləri mədəniyyəti çox qədim tarixə malikdir. Ata-babalarımız hər zaman təbiətlə harmonik Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|