Yazın isti bir qürub çağı Patriarx gölünün qırağında iki adam göründü. Əynində parusindən boz yay köynəyi olan
Yüklə 3,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
109
№-li ədəbiyyat komissiyasına zəng etdilər və əlbəttə, orada heç kimi tapmadılar. – O, zəng də vura bilərdi! – Deniskin, Qluxaryov və Kvant qıĢqırıĢdılar. Ax, nahaq da qıĢqırırdılar: Mixail Aleksandroviç heç yerə zəng vura bilməzdi. Qriboyedovdan çox-çox uzaqlarda, lampaların gur iĢıq saçdığı nəhəng zalda, bir az əvvəl hələ Mixail Aleksandroviç adlanan Ģəxsdən qalan Ģeylər üç sink stola qoyulmuĢdu. Birinciyə – qolları və döĢ qəfəsi sınmıĢ, çılpaq, qanı qurumuĢ bədən, o birisinə – qabaq diĢləri tökülmüĢ, gur iĢığın qamaĢdırmadığı donuq gözlü baĢ, üçüncüyə isə bir yığın cır-cındır. BaĢı bədənindən ayrılmıĢ cəsədin yanında məhkəmə- tibb professoru, patoloqoanatom, onun prozektoru, istintaq müvəkkilləri və xəstə arvadının yanından çağırılmıĢ, Mixail Aleksandroviç Berliozun Massolitdəki müavini
– ədəbiyyatçı Jeldıbin dayanmıĢdı. Jeldıbinin arxasınca gələn maĢın ilk növbədə istintaq müvəkkilləriylə birlikdə onu ölənin mənzilinə apardı downloaded from KitabYurdu.org
110
(təxminən, gecəyarısı olardı), Berliozun kağızlarını möhürləyəndən sonra hamılıqla meyitxanaya getdilər. Ġndi mərhumun yanında dayananlar məsləhətləĢirdilər ki, necə etsələr yaxĢı olar: kəsilmiĢ baĢı boyuna tiksinlər, yoxsa bədəni Qriboyedov zalına qoyub, sadəcə, mərhumun çənəsinə qədər örtük çəksinlər? Bəli, Mixail Aleksandroviç heç yerə zəng eləyə bilməzdi və Deniskin, Qluxaryov, Kvantla Beskudnikov nahaqca özlərindən çıxıb qıĢqırırdılar. Düz gecəyarısı on iki ədəbiyyatçı hamılıqla üst mərtəbədən restorana düĢdü. Burada yenə öz aralarında Mixail Aleksandroviçin qarasınca danıĢdılar: eyvandakı bütün stollar artıq tutulmuĢdu və bu gözəl, ancaq bürkülü zallarda Ģam eləyəsi oldular. Və düz gecəyarısı zalların birində nəsə guruldadı, cingildədi, səpələnib dağıldı. O saat da nazik kiĢi səsi musiqi sədaları altında bərkdən qıĢqırdı: "Alliluyyaü". Bu, çalmağa baĢlayan məĢhur Qriboyedov cazı idi. Tər basmıĢ sifətlər, sanki, iĢıqlandı, tavanda təsvir olunmuĢ atlar, elə bil, canlandı, lampaların iĢığı, sanki, artdı və birdən zənciri downloaded from KitabYurdu.org 111
qırıblarmıĢ kimi hər iki zaldakılar rəqs eləməyə baĢladılar, onların arxasınca da eyvandakılar rəqsə qoĢuldular. Qluxaryov Ģairə Tamara Polumesyaçla oynayırdı, Kvant oynayırdı, romançı Jukolov sarı paltarlı bir kinoaktrisa ilə oynayırdı. Draqunski, Cerdakçidə oynayırdı, balaca Deniskin nəhəng ġturman Jorjla, gözəl-göyçək memar ġemeykina-Qall onu bərk-bərk qucaqlayan ağ kətan Ģalvarlı yad bir adamla oynayırdı. Özləri də, dəvət olunmuĢ moskvalılarla, gəlmələrlə oynayırdılar, kranĢtatlı yazıçı Ġohann, rostovlu, deyəsən, rejissordu, yanağı bənövĢəyi dəmrovlu Vıtya Kuftik adlı birisi, Massolitin poeziya bölməsinin görkəmli nümayəndələri, daha dəqiqi, Pavianov, Boqoxulski, Sladki, ġpiçkin və Adelfina Buzdyak, saçlarını boks vurdurmuĢ, çiyinlərinə pambıq astar qoydurmuĢ, hansı sənət sahibi
olduqları bilinməyən cavan oğlanlar oynayırdılar; saqqalına göy soğan yapıĢan qoca bir kiĢi əyninə bürüĢmüĢ narıncı ipək paltar geyinmiĢ solğun bənizli qanmıĢ qızla oynayırdı. Ofisiantlar tər tökə-tökə pivə dolu parçları baĢları üstünə qaldırıb xırıltı və nifrətlə qıĢqırırdılar: "BağıĢlayın, downloaded from KitabYurdu.org
112
vətəndaĢ!" Haradansa səsgücləndiriciylə əmr verirdilər: "Bir dənə Karski! Ġki Zubrik! Ağalar üçün Flyaka!" Nazik səs artıq oxumurdu, ulayırdı: "Alliluyya!" Cazdakı qızılı zinclərin səsi qabyuyanların mətbəxdə üzüaĢağı axıtdığı boĢqabların hay-küyünü hərdən batırırdı. Bir sözlə, cəhənnəm. Və gecəyarısı həmin bu cəhənnəmdə əyninə frak geyinmiĢ, xəncər kimi sivri saqqallı qaragöz bir kiĢi qəfil eyvana çıxdı və Ģahanə baxıĢlarla öz səltənətini süzdü. Mistiklər deyərdilər, deyərdilər ki, bir vaxtlar qəĢəng kiĢilər frak geyinməzdilər, bellərinə enli dəri qurĢaq bağlayardılar, qurĢaqdan tapançaların dəstəyi çıxardı, zil qara saçlarını isə al-qırmızı ipəklə çəkərdilər və üstündə kəllə Ģəkli olan, tabut kimi qara bayraq dalğalanan yelkənli gəmi onun komandası altında Qəraib dənizində üzərdi. Ancaq yox, yox! Adamı yoldan çıxaran mistiklər özlərindən uydururlar, dünyada Qəraib deyilən dəniz yoxdur, orada cəsur dəniz quldurları üzmür və onları korvet qovmur, top mərmisinin tüstüsü dalğaların üstünə sərilmir. Heç nə yoxdur, heç olmayıb da! Budur, qurumuĢ cökə ağacı downloaded from KitabYurdu.org
113
var, dəmir çəpər var və onun arxasında bulvar... Vazada buz əriyir, qonĢu stolda kiminsə qan sağılmıĢ hirsli gözləri görünür və dəhĢət, dəhĢət... Ah, mənim allahlarım, mənim allahlarım, zəhər verin mənə, zəhər! Və birdən stol arxasından səs qopdu: "Berlioz!" Dərhal caz susdu, elə bil, kimsə ona yumruğunu çırpdı. "Nə, nə, nə, nə?!" – "Berlioz!!!" Yerindən sıçrayan kim, qıĢqıran kim... Bəli, Mixail Aleksandroviç haqqında dəhĢətli xəbər hamını sarsıtdı. Kimsə vurnuxaraq qıĢqırırdı ki, gərək elə indi, elə buradaca kollektiv teleqram yazıb təcili yollasınlar. Ancaq soruĢuruq: nə teleqram və hara? Və nə üçün yollamaq? Doğrudan, axı hara? YastılanmıĢ peysərini indi prozektorun rezin əlcəkli əllərinin sıxdığı, boynunu professorun iynələdiyi adamın hansısa teleqram nəyinə lazımdır? Ölüb o və heç bir teleqram ona lazım deyil. Hər Ģey qurtarıb, teleqrafı boĢ yerə yükləməyək. Bəli, ölüb, ölüb... Ancaq axı biz sağıq! Bəli, hamı sarsılmıĢdı, ancaq yavaĢ-yavaĢ həyəcan səngidi, kimlərsə öz stoluna qayıtdı – əvvəl xəlvətcə, sonra açıq-aĢkar – arağını içib üstündən ağzına yemək aldı. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|